《綠色短評》

 | | | 轉寄

原來惡人mā驚pháiⁿ人！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2023.10.08




Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī


《 Le̍ksek toánphêng 》　　　 Lí Lâmhêng

　　　　　Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!

　　 Káugoe̍h jīsì, Huilu̍tpin tongkio̍k tùi Tiongkok tī Lâmhái ê N̂ggiâmtó siattì 300 kongchhioh tn̂g ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h, lâi soansī chúkoân, khukóaⁿ Huilu̍tpin hîbîn, piáuta̍t kiônglia̍t putboán. Inūi ánne ē chó͘jiáu tio̍h Huilu̍tpin hîbîn chìnji̍p hit só͘chāi ê ha̍phoat lia̍hhî koân. Tûliáu kiônglia̍t khiánchek Tiongkok ê kítōng, koh chíkhòng Pakkiaⁿ tongkio̍k ûihoán Kokchèhoat. Kehkang, Tiongkok Gōakaupō͘ hoatgiânjîn Ong Bûnpin kiôngtiāu, N̂ggiâmtó sī Tiongkok ê kò͘iú léngthó͘, Tiongkok tùi N̂ggiâmtó kah i hūkīn háihe̍k ū bô thang chengpiān ê chúkoân. Káugoe̍h jīgō͘, Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi tio̍h soanpò͘ íkeng kā Tiongkok tī N̂ggiâmtó ittài siattì ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h thiah tûtiāu, chitê kítōng ē hō͘ TiongHui nn̄g kok kah Lâmhái ê kíntiuⁿ chêngsè sengun. Che sī iû chi̍t miâ Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi ê chhàng chúioân, tī Lâmhái chúité koahtn̄g chi̍ttōaⁿ sohá, chit tōaⁿ sohá sī Tiongkok kuntūi siattì ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h ê chi̍tpō͘hūn.

　　 Huilu̍tpin Suhoat pō͘tiúⁿ 雷姆拉 kóng,"Chiahê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h khaksi̍t tī hia, tī lán ê choansio̍k kengchèkhu lāi, inūi in chhimhoān tio̍h lán ê choansio̍k kengchèkhu, lán ū koân kā i thiah tû."Huilu̍tpin Kokanhōe chō͘lí kànsū 馬拉亞 kóng,"Kokchèhoat kah Háṳûⁿ Kongiok, siá kah huisiông chhengchhó, lán ū khoânlī thiah tû Tiongkok Háikéngtūi só͘ chng ê chiahê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h."

Chit piàn Huilu̍tpin tùikhòng Tiongkok puttoān khoktōa léngthó͘ chútiuⁿ ê hêngtōng, sī ánchóaⁿ ē chiahni̍h béng, chiahni̍h kínkhoài leh? inūi chiahê háihe̍k íkeng jú lâi jú chiapkīn Huilu̍tpin kûntó. Siōng tiōngiàu ê sī chitê hêngtōng sī kinkì Huilu̍tpin chóngthóng sió Mákhósū ê ti̍tchiap bēnglēng chìnhêng ê. Sió Mákhósū chóngthóng ū piáusī, hibāng tùi Tiongkok chháichhú koh khah kiông ngē ê gōakau chèngchhek.

　　 Tiongkok kóng ê " N̂ggiâmtó ", sī Lâmhái Tiongsoa kûntó ê chi̍tê khoânta. Chitê tó lī Tiongkok Háilâmtó 500 háilí, lī Huilu̍tpin So͘phekoan 100 háilí. Sī Tiongsoa Kûntó tiùⁿlâu ê sî îit lō͘chhut chúibīn ê tóta. 2012 nî Pakkiaⁿ chiángkhòng N̂ggiâmtó, énghióng kîtha kokka hîbîn ê sengkè, 2016 nî "Háigê siôngsiat Tiōngchhâi Hoatīⁿ" Tiōngchhâitêng ittì chhâitēng, tī “ Liânha̍pkok Háṳûⁿ hoat Kongiok” ēbīn, Tiongkok tùi Lâmhái chūjiân chugoân bô hiáng iú kiî "Káutōaⁿsòaⁿ" ê le̍ksúsèng khoânlī. Tiōngchhâitêng koh jīmtēng Tiongkok tī Lâmhái ê thiāmhái chōlio̍k" hō͘ khoânkéng chōsêng liáu bōetàng bánhôe ê súnsit", iaukiû Tiongkok thêngchí tī Lâmhái ê oa̍htāng. Phòaⁿtēng N̂ggiâmtó sī paukoat Huilu̍tpin, Tiongkok, Tâioân kah Oa̍tlâm kúi ê kokka ê thoânthóng hîtiûⁿ.

Káugoe̍h jīla̍k, Tiongkok Gōakaupō͘ hoatgiânjîn Ong Bûnpin tùi Huilu̍tpin pióthài kóng,"goán hōng khǹg Huilu̍tpin m̄thang bô sū jiásū, chèchō sū toan." I kóng, sohá hông koahtn̄g liáuāu, Huilu̍tpin kā kò͘tēng sohá ê tiāⁿ káitû liáuāu, Tiongkok mā íkeng kā jiacha̍hmi̍h thiah tûliáu. Kîkoài, Tiongkok chit piàn ná ē chiah hó sí? inūi Huilu̍tpin chit piàn ê hêngtōng sī sió Mákhósū chóngthóng ti̍tchiap hālēng·ê, chin ū khólêng ū kah Bíkok kóng hósè, Tiongkok nā khíkha tāngchhiú, Bíkun ū khólêng sûisî chhapchhiú.

　　 Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!(230928)

Chù, 雷姆拉　馬拉亞 chhiáⁿ liām Hôagí


Pe̍hōejīpán/白話字版


《 Le̍ksek toánphêng 》　　　 Lí Lâmhêng

　　　　　Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!

　　 Káugoe̍h jīsì, Huilu̍tpin tongkio̍k tùi Tiongkok tī Lâmhái ê N̂ggiâmtó siattì 300 kongchhioh tn̂g ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h, lâi soansī chúkoân, khukóaⁿ Huilu̍tpin hîbîn, piáuta̍t kiônglia̍t putboán. Inūi ánne ē chó͘jiáu tio̍h Huilu̍tpin hîbîn chìnji̍p hit só͘chāi ê ha̍phoat lia̍hhî koân. Tûliáu kiônglia̍t khiánchek Tiongkok ê kítōng, koh chíkhòng Pakkiaⁿ tongkio̍k ûihoán Kokchèhoat. Kehkang, Tiongkok Gōakaupō͘ hoatgiânjîn Ong Bûnpin kiôngtiāu, N̂ggiâmtó sī Tiongkok ê kò͘iú léngthó͘, Tiongkok tùi N̂ggiâmtó kah i hūkīn háihe̍k ū bô thang chengpiān ê chúkoân. Káugoe̍h jīgō͘, Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi tio̍h soanpò͘ íkeng kā Tiongkok tī N̂ggiâmtó ittài siattì ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h thiah tûtiāu, chitê kítōng ē hō͘ TiongHui nn̄g kok kah Lâmhái ê kíntiuⁿ chêngsè sengun. Che sī iû chi̍t miâ Huilu̍tpin Háihōaⁿ Kéngōetūi ê chhàng chúioân, tī Lâmhái chúité koahtn̄g chi̍ttōaⁿ soh'á, chit tōaⁿ soh'á sī Tiongkok kuntūi siattì ê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h ê chi̍tpō͘hūn.

　　 Huilu̍tpin Suhoat pō͘tiúⁿ 雷姆拉 kóng,"Chiahê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h khaksi̍t tī hia, tī lán ê choansio̍k kengchèkhu lāi, inūi in chhimhoān tio̍h lán ê choansio̍k kengchèkhu, lán ū koân kā i thiah tû."Huilu̍tpin Kokanhōe chō͘lí kànsū 馬拉亞 kóng,"Kokchèhoat kah Háiiûⁿ Kongiok, siá kah huisiông chhengchhó, lán ū khoânlī thiah tû Tiongkok Háikéngtūi só͘ chng ê chiahê phiauphû háisiōng jiacha̍hmi̍h."

Chit piàn Huilu̍tpin tùikhòng Tiongkok puttoān khoktōa léngthó͘ chútiuⁿ ê hêngtōng, sī ánchóaⁿ ē chiahni̍h béng, chiahni̍h kínkhoài leh? inūi chiahê háihe̍k íkeng jú lâi jú chiapkīn Huilu̍tpin kûntó. Siōng tiōngiàu ê sī chitê hêngtōng sī kinkì Huilu̍tpin chóngthóng sió Mákhósū ê ti̍tchiap bēnglēng chìnhêng ê. Sió Mákhósū chóngthóng ū piáusī, hibāng tùi Tiongkok chháichhú koh khah kiông ngē ê gōakau chèngchhek.

　　 Tiongkok kóng ê " N̂ggiâmtó ", sī Lâmhái Tiongsoa kûntó ê chi̍tê khoânta. Chitê tó lī Tiongkok Háilâmtó 500 háilí, lī Huilu̍tpin So͘phekoan 100 háilí. Sī Tiongsoa Kûntó tiùⁿlâu ê sî îit lō͘chhut chúibīn ê tóta. 2012 nî Pakkiaⁿ chiángkhòng N̂ggiâmtó, énghióng kîtha kokka hîbîn ê sengkè, 2016 nî "Háigê siôngsiat Tiōngchhâi Hoatīⁿ" Tiōngchhâitêng ittì chhâitēng, tī “ Liânha̍pkok Háiiûⁿ hoat Kongiok” ē bīn, Tiongkok tùi Lâmhái chūjiân chugoân bô hiáng iú kiî "Káutōaⁿsòaⁿ" ê le̍ksúsèng khoânlī. Tiōngchhâitêng koh jīmtēng Tiongkok tī Lâmhái ê thiāmhái chōlio̍k" hō͘ khoânkéng chōsêng liáu bōetàng bánhôe ê súnsit", iaukiû Tiongkok thêngchí tī Lâmhái ê oa̍htāng. Phòaⁿtēng N̂ggiâmtó sī paukoat Huilu̍tpin, Tiongkok, Tâioân kah Oa̍tlâm kúi ê kokka ê thoânthóng hîtiûⁿ.

Káugoe̍h jīla̍k, Tiongkok Gōakaupō͘ hoatgiânjîn Ong Bûnpin tùi Huilu̍tpin pióthài kóng,"goán hōng khǹg Huilu̍tpin m̄ thang bô sū jiásū, chèchō sū toan." I kóng, soh'á hông koahtn̄g liáuāu, Huilu̍tpin kā kò͘tēng soh'á ê tiāⁿ káitû liáuāu, Tiongkok mā íkeng kā jiacha̍hmi̍h thiah tûliáu. Kîkoài, Tiongkok chit piàn ná ē chiah hó sí? inūi Huilu̍tpin chit piàn ê hêngtōng sī sió Mákhósū chóngthóng ti̍tchiap hālēng ê, chin ū khólêng ū kah Bíkok kóng hósè, Tiongkok nā khíkha tāngchhiú, Bíkun ū khólêng sûisî chhapchhiú.

　　 Goânlâi oklâng mā kiaⁿ pháiⁿ lâng!(230928)

Chù, 雷姆拉　　 馬拉亞 　　　 chhiáⁿ liām Hôagí



　　九月二四，菲律賓當局對中國tī南海ê黃岩島設置300公尺長ê漂浮海上jiacha̍hmi̍h（遮閘物），來宣示主權，驅趕菲律賓漁民，表達強烈不滿。因為ánneē阻擾tio̍h菲律賓漁民進入hit所在ê合法掠魚權。除了強烈譴責中國ê舉動，koh指控北京當局違反國際法。隔工，中國外交部發言人汪文斌強調，黃岩島是中國ê固有領土，中國對黃岩島kah伊附近海域有無可爭辯ê主權。九月二五，菲律賓海岸警衛隊tio̍h宣布已經kā中國tī黃岩島一帶設置ê漂浮海上jiacha̍hmi̍h拆除掉，這個舉動ēhō͘中菲兩國kah南海ê緊張情勢升溫。Che是由一名菲律賓海岸警衛隊ê潛水員，tī南海水底割斷一段索á，chit段索á是中國軍隊設置ê漂浮海上jiacha̍hmi̍hê一部分。

　　菲律賓司法部長雷姆拉講：「Chiahê漂浮海上jiacha̍hmi̍h確實tīhia，tī咱ê專屬經濟區內，因為in侵犯tio̍h咱ê專屬經濟區，咱有權kā伊拆除。」菲律賓國安會助理幹事馬拉亞講：「國際法kah海洋公約，寫kah非常清楚，咱有權利拆除中國海警隊所裝êchiahê漂浮海上jiacha̍hmi̍h。」

Chit遍菲律賓對抗中國不斷擴大領土主張ê行動，是按怎ē chiahni̍h猛、chiahni̍h緊快咧？因為chiahê海域已經愈來愈接近菲律賓群島。上重要ê是chitê行動是根據菲律賓總統小馬可仕ê直接命令進行ê。小馬可仕總統有表示，希望對中國採取koh khah強硬ê外交政策。

　　中國講ê「黃岩島」，是南海中沙群島ê一個環礁。Chitê島離中國海南島500海里、離菲律賓蘇碧灣100海里。是中沙群島漲流（tiùⁿlâu）ê時唯一露出水面ê島礁。2012年北京掌控黃岩島，影響其他國家漁民ê生計，2016年「海牙常設仲裁法院」仲裁庭一致裁定，tī《聯合國海洋法公約》下面，中國對南海自然資源無享有基於「九段線」ê歷史性權利。仲裁庭koh認定中國tī南海ê thiām海造陸「hō͘環境造成了bōetàng挽回ê損失」，要求中國停止tī南海ê活動。判定黃岩島是包括菲律賓、中國、台灣kah越南幾个國家ê傳統漁場。

九月二六，中國外交部發言人汪文斌對菲律賓表態講：「阮奉勸菲律賓m̄ thang無事惹事、製造事端。」伊講，索á hông割斷了後、菲律賓kā固定索á ê錨（tiāⁿ）解除了後，中國mā已經kā jiacha̍hmi̍h拆除了。奇怪，中國chit遍那ē chiah好死？因為菲律賓chit遍ê行動是小馬可仕總統直接下令ê，真有可能有kah美國講好勢，中國若起腳動手，美軍有可能隨時插手。

　　原來惡人mā驚pháiⁿ人！　　　　　　(230928)

註：雷姆拉　　馬拉亞　　　請唸華語