《綠色短評》

 | | | 轉寄

蘇格蘭beh koh獨立公投，想起台灣！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2022.07.17

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

《 Le̍ksek Toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　　　 Scotland beh koh to̍kli̍p kongtâu, siūⁿkhí Tâioân!

2014 nî káugoe̍h cha̍ppeh, Scotland pān kòe chi̍t piàn to̍kli̍p kongtâu, kongtâu têba̍k sī, Scotland sī m̄ sī engkai chiâⁿ choh chi̍tê to̍kli̍p ê kokka? tôngì ê ū 1,617,989 phiò, chiàm 44.70%, put tôngì ê ū 2,001,926 phiò, chiàm 55.30%. To̍kli̍p kongtâu bô kòe. Chichhî Scotland to̍kli̍p ê tīniâⁿ hibāng ētàng ū nn̄g pái kongtâu, Scotland chènghú siútiúⁿ , siúsek pō͘tiúⁿ Nicola Sturgeon lúsū thêgī, mênî 2023 nî cha̍pgoe̍h cha̍pkáu kípān Scotland to̍kli̍p kongtâu. I íkeng hiòng Engkok siúsiòng Boris Johnson tì hâm, Chînkiû i ê chèngsek tôngì. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, nā sī siúsiòng m̄ tôngì, i ē the̍h chhiáⁿ chòeko hoatīⁿ chiamtùi Scotland to̍kli̍p kongtâu sī m̄ sī ha̍phoat chòchhut hoatlu̍t chhâikoat.

To̍kli̍p ho͘siaⁿ ná ē kohchài chhuthiān? si̍tchèsiōng Scotland to̍kli̍p ê siaⁿim itti̍t m̄bat siausit kòe. 2016 nî, Engkok choânbîn kongtâu chànsêng thoatlī Aubêng, tongsî Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ tio̍h sûisî iaukiû kíhêng tējī piàn Scotland to̍kli̍p kongtâu, inūi tī Engkok thoat Au kongtâu tiong, 62%ê Scotland soánbîn hoántùi thoat Au, kantāⁿ38% soánbîn chànsêng. Chichhî to̍kli̍p ê lâng jīnûi Scotland ê bīlâi engkai kakī koattēng, bô engkai kah kuiê liânha̍p ôngkok pa̍k choh chi̍tê. In jīnûi Scotland "hông thoat Au" tio̍h sī chi̍tê siōng hó ê lē.

　　2021 nî gō͘goe̍h chhela̍k, Scotland gīhōe soánkí, Scotland Bîncho̍któng se̍kūi chēngka kàu 64 sek, soán chêng Scotland Bîncho̍któng kah Le̍k tóng ū piáusī, nā sī tī gīhōe soánkí tiong iâⁿ tio̍h siōng chē soánphiò, tio̍h beh thui chhut to̍kli̍p kongtâu kèe̍k. Soánkí kiatkó in chinchiàⁿ tī Scotland tēhng gīhōe tiong chiàm tosò͘ se̍kūi. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, tēhng gīhōe soánkí ê sènglī, koh ke Scotland tosò͘ soánbîn hoántùi thoat Au, ìsù sī kóng i chiángak tio̍h "kiông koh ū la̍t ê soánbîn siūkoân", chútiuⁿ kíhêng to̍kli̍p kongtâu chiâⁿ ū kàula̍t. Tānsī Engkok chènghú íkeng chhengchhó piáubêng, bē tôngì Scotland kohchài kíhêng to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chòeko hoatīⁿ chhâikoat ha̍phoat, tio̍h ēsái koh to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chhâikoat jīnûi put ha̍phoat, i kóng, Scotland Bîncho̍któng ē tī āu kài tōasoán tiong thêchhut Scotland to̍kli̍p ê chèngkiàn, hō͘ āu kài tōasoán chiâⁿ choh "si̍tchit siōng ê to̍kli̍p kongtâu".

Lán thè Scotland jînbîn hoaⁿhí, in oa̍h tī chinchiàⁿ chūiû bînchú ê só͘chāi, kóng beh to̍kli̍p kongtâu tio̍h ēsái to̍kli̍p kongtâu, bô siū khiónghat, to̍kli̍p kongtâu ē kòe bē kòe, kiatkó ánchóaⁿ lóng tio̍h iû choânthé Scotland jînbîn hūchek. Te̍kpia̍t ài chùì chi̍t tiám, Scotland kàu chitmá iûgoân sī Engkok ê chi̍tpō͘hūn.

　　2005 nî saⁿgoe̍h cha̍psì, Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok tēng chi̍tê 《 Hoán hunlia̍t kokka hoat 》 kóng sī ūitio̍h beh tùihù Tâioân to̍kli̍p. Kiⁿî la̍kgoe̍h chhecha̍p, tī Sinkapho kíhêng ê tē 19 kài "香格里拉 tùiōe" tiong, Tiongkok kokhông pō͘tiúⁿ Gūi Hōnghô piáusī, Tiongkok kiankoat húnchhùi jīmhô "Tâito̍k" tô͘bô͘. I tiôngsin "Nā ū lâng tōatáⁿ káⁿ kā Tâioân hunlia̍t chhutkhì, goán ittēng ē bô sioh tāikè kah i siochiàn, ittēng chiàn kàu té."chioh mn̄g chi̍tē, Tâioân chū lâi m̄bat kah Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok ha̍p chòhóe kòe, goânpún tio̍h m̄bat ha̍p chòhóe ê nn̄gê kokka, sī beh ánchóaⁿ hunlia̍t chhutkhì leh? ná chhiūⁿ kiò nn̄gê bô kiathun ê to̍ksiná bēsái lîhun, kāngkhoán bô tōlí, kāngkhoán hóchhiò. Tâioân beh to̍kli̍p m̄ to̍kli̍p, kah Tiongkok siáⁿ tītōatāi? 　 (220708)


Pe̍hōejīpán/白話字版


《 Le̍ksek Toánphêng 》　　 Lí Lâmhêng

　　　 Scotland beh koh to̍kli̍p kongtâu, siūⁿkhí Tâioân!

2014 nî káugoe̍h cha̍ppeh, Scotland pān kòe chi̍t piàn to̍kli̍p kongtâu, kongtâu têba̍k sī, Scotland sī m̄ sī engkai chiâⁿ choh chi̍tê to̍kli̍p ê kokka? tôngì ê ū 1,617,989 phiò, chiàm 44.70%, put tôngì ê ū 2,001,926 phiò, chiàm 55.30%. To̍kli̍p kongtâu bô kòe. Chichhî Scotland to̍kli̍p ê tīniâⁿ hibāng ē tàng ū nn̄g pái kongtâu, Scotland chènghú siútiúⁿ , siúsek pō͘tiúⁿ Nicola Sturgeon lúsū thêgī, mênî 2023 nî cha̍pgoe̍h cha̍pkáu kípān Scotland to̍kli̍p kongtâu. I íkeng hiòng Engkok siúsiòng Boris Johnson tì hâm, Chînkiû i ê chèngsek tôngì. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, nā sī siúsiòng m̄ tôngì, i ē the̍h chhiáⁿ chòeko hoatīⁿ chiamtùi Scotland to̍kli̍p kongtâu sī m̄ sī ha̍phoat chòchhut hoatlu̍t chhâikoat.

To̍kli̍p ho͘siaⁿ ná ē kohchài chhuthiān? si̍tchèsiōng Scotland to̍kli̍p ê siaⁿim itti̍t m̄ bat siausit kòe. 2016 nî, Engkok choânbîn kongtâu chànsêng thoatlī Aubêng, tongsî Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ tio̍h sûisî iaukiû kíhêng tē jī piàn Scotland to̍kli̍p kongtâu, inūi tī Engkok thoat Au kongtâu tiong, 62%ê Scotland soánbîn hoántùi thoat Au, kantāⁿ38% soánbîn chànsêng. Chichhî to̍kli̍p ê lâng jīnûi Scotland ê bīlâi engkai kakī koattēng, bô engkai kah kuiê liânha̍p ôngkok pa̍k choh chi̍tê. In jīnûi Scotland "hông thoat Au" tio̍h sī chi̍tê siōng hó ê lē.

　　2021 nî gō͘goe̍h chhela̍k, Scotland gīhōe soánkí, Scotland Bîncho̍któng se̍kūi chēngka kàu 64 sek, soán chêng Scotland Bîncho̍któng kah Le̍k tóng ū piáusī, nā sī tī gīhōe soánkí tiong iâⁿ tio̍h siōng chē soánphiò, tio̍h beh thui chhut to̍kli̍p kongtâu kèe̍k. Soánkí kiatkó in chinchiàⁿ tī Scotland tē hng gīhōe tiong chiàm tosò͘ se̍kūi. Nicola Sturgeon pō͘tiúⁿ piáusī, tē hng gīhōe soánkí ê sènglī, koh ke Scotland tosò͘ soánbîn hoántùi thoat Au, ìsù sī kóng i chiángak tio̍h "kiông koh ū la̍t ê soánbîn siūkoân", chútiuⁿ kíhêng to̍kli̍p kongtâu chiâⁿ ū kàula̍t. Tānsī Engkok chènghú íkeng chhengchhó piáubêng, bē tôngì Scotland kohchài kíhêng to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chòeko hoatīⁿ chhâikoat ha̍phoat, tio̍h ē sái koh to̍kli̍p kongtâu. Siatsú chhâikoat jīnûi put ha̍phoat, i kóng, Scotland Bîncho̍któng ē tī āu kài tōasoán tiong thêchhut Scotland to̍kli̍p ê chèngkiàn, hō͘ āu kài tōasoán chiâⁿ choh "si̍tchit siōng ê to̍kli̍p kongtâu".

Lán thè Scotland jînbîn hoaⁿhí, in oa̍h tī chinchiàⁿ chūiû bînchú ê só͘chāi, kóng beh to̍kli̍p kongtâu tio̍h ē sái to̍kli̍p kongtâu, bô siū khiónghat, to̍kli̍p kongtâu ē kòe bē kòe, kiatkó ánchóaⁿ lóng tio̍h iû choânthé Scotland jînbîn hūchek. Te̍kpia̍t ài chùì chi̍t tiám, Scotland kàu chitmá iûgoân sī Engkok ê chi̍tpō͘hūn.

　　2005 nî saⁿgoe̍h cha̍psì, Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok tēng chi̍tê 《 Hoán hunlia̍t kokka hoat 》 kóng sī ūi tio̍h beh tùihù Tâioân to̍kli̍p. Kinnî la̍kgoe̍h chhecha̍p, tī Sinkapho kíhêng ê tē 19 kài "香格里拉 tùiōe" tiong, Tiongkok kokhông pō͘tiúⁿ Gūi Hōnghô piáusī, Tiongkok kiankoat húnchhùi jīmhô "Tâito̍k" tô͘bô͘. I tiôngsin "Nā ū lâng tōatáⁿ káⁿ kā Tâioân hunlia̍t chhutkhì, goán ittēng ē bô sioh tāikè kah i siochiàn, ittēng chiàn kàu té."chioh mn̄g chi̍tē, Tâioân chū lâi m̄ bat kah Tionghôa Jînbîn Kiōnghôkok ha̍p chòhóe kòe, goânpún tio̍h m̄ bat ha̍p chòhóe ê nn̄gê kokka, sī beh ánchóaⁿ hunlia̍t chhutkhì leh? ná chhiūⁿ kiò nn̄gê bô kiathun ê to̍ksin'á bē sái lîhun, kāngkhoán bô tōlí, kāngkhoán hóchhiò. Tâioân beh to̍kli̍p m̄ to̍kli̍p, kah Tiongkok siáⁿ tītōatāi? 　 (220708)


2014年九月十八，蘇格蘭辦過一遍獨立公投，公投題目是：蘇格蘭是m̄是應該成作一个獨立ê國家？同意ê有1,617,989票、佔44.70%，不同意ê有2,001,926票、佔55.30%。獨立公投無過。支持蘇格蘭獨立ê陣營希望ētàng有二次公投，蘇格蘭政府首長、首席部長斯透真（Nicola Sturgeon）女士提議，明年2023年十月十九舉辦蘇格蘭獨立公投。伊已經向英國首相章孫（Boris Johnson）致函，尋求伊ê正式同意。斯透真部長表示，nā是首相m̄同意，伊ē提請最高法院針對蘇格蘭獨立公投是m̄是合法做出法律裁決。

獨立呼聲náēkoh再出現？實際上蘇格蘭獨立ê聲音一直m̄ bat消失過。2016年，英國全民公投贊成脫離歐盟，當時斯透真部長tio̍h隨時要求舉行第二遍蘇格蘭獨立公投，因為tī英國脫歐公投中，62%ê蘇格蘭選民反對脫歐，kantāⁿ38%選民贊成。支持獨立ê人認為蘇格蘭ê未來應該家己決定，無應該kah kui个聯合王國縛作一个。In認為蘇格蘭「hông脫歐」tio̍h是一个上好ê例。

　　2021年五月初六，蘇格蘭議會選舉，蘇格蘭民族黨席位增加到64席，選前蘇格蘭民族黨kah綠黨有表示，nā是tī議會選舉中贏tio̍h上chē選票，tio̍h beh 推出獨立公投計劃。選舉結果in真正tī蘇格蘭地方議會中佔多數席位。斯透真部長表示，地方議會選舉ê勝利，koh加蘇格蘭多數選民反對脫歐，意思是講伊掌握tio̍h「強koh有力ê選民授權」，主張舉行獨立公投chiâⁿ有夠力。但是英國政府已經清楚表明，bē同意蘇格蘭koh再舉行獨立公投。設使最高法院裁決合法，tio̍hē sái koh獨立公投。設使裁決認為不合法，伊講，蘇格蘭民族黨ētī後屆大選中提出蘇格蘭獨立ê政見，hō͘後屆大選成作「實質上ê獨立公投」。

咱替蘇格蘭人民歡喜，in活tī真正自由民主ê所在，講beh獨立公投tio̍hē sái獨立公投、無受恐嚇，獨立公投ē過bē過，結果按怎lóng tio̍h由全體蘇格蘭人民負責。特別ài注意一點，蘇格蘭到chitmá猶原是英國ê一部分。

　　2005年三月十四，中華人民共和國訂一个《反分裂國家法》講是為tio̍h beh對付台灣獨立。今年六月初十，tī新加坡舉行ê第19屆「香格里拉對話」中，中國國防部長魏鳳和表示，中國堅決粉碎任何「台獨」圖謀。伊重申「Nā有人大膽敢kā台灣分裂出去，阮一定ē無惜代價kah伊相戰，一定戰到底。」借問一下，台灣自來m̄ bat kah中華人民共和國合做夥過，原本tio̍h m̄ bat合做夥ê兩个國家，是beh按怎分裂出去咧？ná像叫兩个無結婚ê獨身仔bē sái離婚，仝款無道理、仝款好笑。台灣beh獨立m̄獨立，kah中國siáⁿ tītōatāi？　 (220708)