《綠色短評》

 | | | 轉寄

專業ê人tio̍h講專業ê話！

作者 李南衡, ChoânTâijī/全台字 by Chng Hūiphêng 2021.03.14

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

Choangia̍p ê lâng tio̍h kóng choangia̍p ê ōe!

Chêng chi̍tchām á, chêng chóngthóng Má Engkiú liânsòa kúi kang tōasiaⁿ hoah kóng,"bô engkai kīchoa̍t Tiongkok e̍kbiâu", kiôngtiāu nn̄g hōaⁿ tī 2010 nî tio̍h ū chhiamtēng "nn̄g hōaⁿ iio̍h ōeseng ha̍pchok hia̍pgī", lāité ū paukoat "thoânjiám pēⁿ hôngtī" kah " i’io̍h phín anchoân koánlí kah giánhoat "ê ha̍pchok kichè. Thiaⁿ·khílâi náchhiūⁿ Má chêng chóngthóng ê chútiuⁿ chiâⁿū tōlí. Chin pháiⁿsè, chêng li̍púi, Lîm Chēnggî isu khì péng chhut hitê hia̍pgī ê lāṳông kā Má chêng chóngthóng siàn chhùiphóe kóng,"kuiê hia̍pgī khòaⁿ thàuthàu, tohūi ū siá kóng ' ēsái chìnkháu tiongkokchè lâng ēng ê e̍kbiâu’leh?" tī io̍hphín anchoân koánlí kah giánhoat hit tiâu, ha̍pchok hoānûi sī" sianghong tôngì chiū nn̄g hōaⁿ iio̍h phín ê hui lîmchhn̂g kiámchhek, lîmchhn̂g chhìgiām, chiūⁿchhī chêng símcha, sengsán koánlí, chiūⁿchhī āu koánlí téng chètō͘ kuihoān, kah kisu̍t phiauchún, kiámgiām kisu̍t kah kîtha siongkoan sū hāng, chìnhêng kau lâu kah ha̍pchok."

　　 Jīgoe̍h jīgō͘, Lîm Chēnggî isu í "Má chêng chóngthóng, kah Tiongkok chhiam ê hit hūn hia̍pgī lí sī m̄ sī liân khòaⁿ to bô khòaⁿ?"choh phiautê tī bīnchheh téngbīn hoat bûn kóng, ūitio̍h Tiongkok chè ê Búhàn hìiām ( sinhêng koanchōng pēⁿto̍k pēⁿ ) e̍kbiâu, Má Engkiú kah chêng ōesengsútiúⁿ Iûⁿ Chìliông the̍h "háikiap nn̄g hōaⁿ iio̍h ōeseng ha̍pchok hia̍pgī" chhutlâi kóng, i chitgî sinûi chêng chóngthóng kah chêng chèngbūkoaⁿ ê Má, Iûⁿ nn̄gê lâng,"siatsú in nā kámkak Tiongkok chè ê hoehchheng chè che, lângthé e̍kbiâu ēsái ji̍plâi Tâioân, 2008 nî chì 2015 nî Má Engkiú chipchèng chit kúi nî ūisímmih bô beh siu hoat? " tī hoatlu̍t téngbīn, hoatlu̍t phoksū Má Engkiú bô choangia̍p!

Chin chē Tiongkok Kokbîntóng ê li̍phoat úigoân teh chhá kóngtio̍h chìnkháu Tiongkok e̍kbiâu. Li̍phoat ê úigoân ná ē kóng chiahnih bô hoatlu̍t siôngsek ê ōe? Sūsi̍t siōng, Tâioân chènghú nā chinchiàⁿ chìnkháu Tiongkok e̍kbiâu, sī kongjiân hoānhoat ê hêngûi, siáⁿ lâng to bôkhólêng khì chìnkháu. Îit ê pānhoat tio̍h sī siuhoat, Tiongkok Kokbîntóng chitê Tâioân tēit tōa ê chāṳá tóng, ēsái tī li̍phoatīⁿ thêgī siuhoat, siuhoat nā kòe, Tâioân chènghú tio̍h ētàng kongbêng chèngtāi chìnkháu Tiongkok ê e̍kbiâu. Li̍phoat úigoân ná ēsái chiahnih bô choangia̍p?

　　 Nāsī ihoat ēsái chìnkháu, pēng m̄ sī kóng ittēng tio̍h ài chìnkháu. Hoatlu̍t khǹg chi̍t piⁿ, ū lâng mn̄g Tâioân ōeseng hoklī pō͘tiúⁿ Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ, ná ē bô beh chìnkháu Tiongkok ê Búhàn hìiām e̍kbiâu? Jīgoe̍h cha̍psì, Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tùi chitê būntê the̍h chhut káitap, i kóng, Tiongkok e̍kbiâu kisu̍t sèng ê chuliāu bô oân pī, khoha̍k sèng ê chuliāu mā m̄bat hoatpiáu kòe, só͘í bô lia̍t ji̍pkhì hāusoán e̍kbiâu. Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tī bô khólī chèngtī, hoatlu̍t hongbīn ê būntê, í iliâu ōeseng ê koantiám kóng choangia̍p ê ōe.

　　 Saⁿgoe̍h chhesaⁿ sinbûn pòtō, Pholân kah kîtha Aubêng kokka, e̍kbiâu chiapchèng kèōe inūi sengsán chhiúⁿsiong iântî kau hòe soah siū chó͘gāi. Saⁿgoe̍h chheit, Pholân chóngthóng Tō͘ta̍t ê chō͘lí kóng, chóngthóng íkeng ūitio̍h bé Búhàn hìiām e̍kbiâu ū kah Tiongkok kokka chúsek Xíjìnpíng thong tiānōe. Kìchiá mn̄g Pholân ōeseng pō͘tiúⁿ Nîcheksuki ê khòaⁿhoat, i piáusī inūi Tiongkok e̍kbiâu khiàmkhoeh sò͘kù, i bo̍kchêng bô kiàngī súiōng Tiongkok kongsi kokio̍h chi̍pthoân sengsán ê Búhàn hìiām e̍kbiâu. Chit ūi Pholân ōeseng pō͘tiúⁿ kóng ê tio̍h sī choangia̍p ê ōe.

Choangia̍p ê lâng tio̍hkóng choangia̍p ê ōe, choangia̍p ê lâng kóngōe bô choangia̍p, ē hông chhiò! (210305)

Chù, Xíjìnpíng 　 chhiáⁿ liām Hôagí

Pe̍hōejīpán/白話字版

Choangia̍p ê lâng tio̍h kóng choangia̍p ê ōe!

Chêng chi̍tchām á, chêng chóngthóng Má Engkiú liânsòa kúi kang tōasiaⁿ hoah kóng,"bô engkai kīchoa̍t Tiongkok e̍kbiâu", kiôngtiāu nn̄g hōaⁿ tī 2010 nî tio̍h ū chhiamtēng "nn̄g hōaⁿ iio̍h ōeseng ha̍pchok hia̍pgī", lāité ū paukoat "thoânjiám pēⁿ hôngtī" kah "iio̍h phín anchoân koánlí kah giánhoat "ê ha̍pchok kichè. Thiaⁿ khílâi náchhiūⁿ Má chêng chóngthóng ê chútiuⁿ chiâⁿū tōlí. Chin pháiⁿsè, chêng li̍púi, Lîm Chēnggî isu khì péng chhut hitê hia̍pgī ê lāiiông kā Má chêng chóngthóng siàn chhùiphóe kóng,"kuiê hia̍pgī khòaⁿ thàuthàu, tohūi ū siá kóng ' ē sái chìnkháu tiongkokchè lâng ēng ê e̍kbiâu’leh?" tī io̍hphín anchoân koánlí kah giánhoat hit tiâu, ha̍pchok hoānûi sī" sianghong tôngì chiū nn̄g hōaⁿ iio̍h phín ê hui lîmchhn̂g kiámchhek, lîmchhn̂g chhìgiām, chiūⁿchhī chêng símcha, sengsán koánlí, chiūⁿchhī āu koánlí téng chètō͘ kuihoān, kah kisu̍t phiauchún, kiámgiām kisu̍t kah kîtha siongkoan sū hāng, chìnhêng kau lâu kah ha̍pchok."

　　 Jīgoe̍h jīgō͘, Lîm Chēnggî isu í "Má chêng chóngthóng, kah Tiongkok chhiam ê hit hūn hia̍pgī lí sī m̄ sī liân khòaⁿ to bô khòaⁿ?"choh phiautê tī bīnchheh téngbīn hoat bûn kóng, ūi tio̍h Tiongkok chè ê Búhàn hìiām ( sinhêng koanchōng pēⁿto̍k pēⁿ ) e̍kbiâu, Má Engkiú kah chêng ōesengsútiúⁿ Iûⁿ Chìliông the̍h "háikiap nn̄g hōaⁿ iio̍h ōeseng ha̍pchok hia̍pgī" chhutlâi kóng, i chitgî sinûi chêng chóngthóng kah chêng chèngbūkoaⁿ ê Má, Iûⁿ nn̄gê lâng,"siatsú in nā kámkak Tiongkok chè ê hoehchheng chè che, lângthé e̍kbiâu ē sái ji̍plâi Tâioân, 2008 nî chì 2015 nî Má Engkiú chipchèng chit kúi nî ūisímmih bô beh siu hoat? " tī hoatlu̍t téngbīn, hoatlu̍t phoksū Má Engkiú bô choangia̍p!

Chin chē Tiongkok Kokbîntóng ê li̍phoat úigoân teh chhá kóng tio̍h chìnkháu Tiongkok e̍kbiâu. Li̍phoat ê úigoân ná ē kóng chiahnih bô hoatlu̍t siôngsek ê ōe? Sūsi̍t siōng, Tâioân chènghú nā chinchiàⁿ chìnkháu Tiongkok e̍kbiâu, sī kongjiân hoānhoat ê hêngûi, siáⁿ lâng to bôkhólêng khì chìnkháu. Îit ê pānhoat tio̍h sī siuhoat, Tiongkok Kokbîntóng chitê Tâioân tē it tōa ê chāiiá tóng, ē sái tī li̍phoatīⁿ thêgī siuhoat, siuhoat nā kòe, Tâioân chènghú tio̍h ē tàng kongbêng chèngtāi chìnkháu Tiongkok ê e̍kbiâu. Li̍phoat úigoân ná ē sái chiahnih bô choangia̍p?

　　 Nāsī ihoat ē sái chìnkháu, pēng m̄ sī kóng ittēng tio̍h ài chìnkháu. Hoatlu̍t khǹg chi̍t piⁿ, ū lâng mn̄g Tâioân ōeseng hoklī pō͘tiúⁿ Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ, ná ē bô beh chìnkháu Tiongkok ê Búhàn hìiām e̍kbiâu? Jīgoe̍h cha̍psì, Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tùi chitê būntê the̍h chhut káitap, i kóng, Tiongkok e̍kbiâu kisu̍t sèng ê chuliāu bô oân pī, khoha̍k sèng ê chuliāu mā m̄ bat hoatpiáu kòe, só͘í bô lia̍t ji̍pkhì hāusoán e̍kbiâu. Tân Sîtiong pō͘tiúⁿ tī bô khólī chèngtī, hoatlu̍t hongbīn ê būntê, í iliâu ōeseng ê koantiám kóng choangia̍p ê ōe.

　　 Saⁿgoe̍h chhesaⁿ sinbûn pòtō, Pholân kah kîtha Aubêng kokka, e̍kbiâu chiapchèng kèōe inūi sengsán chhiúⁿsiong iântî kau hòe soah siū chó͘gāi. Saⁿgoe̍h chheit, Pholân chóngthóng Tō͘ta̍t ê chō͘lí kóng, chóngthóng íkeng ūi tio̍h bé Búhàn hìiām e̍kbiâu ū kah Tiongkok kokka chúsek Xíjìnpíng thong tiānōe. Kìchiá mn̄g Pholân ōeseng pō͘tiúⁿ Nîcheksuki ê khòaⁿhoat, i piáusī inūi Tiongkok e̍kbiâu khiàmkhoeh sò͘kù, i bo̍kchêng bô kiàngī súiōng Tiongkok kongsi kokio̍h chi̍pthoân sengsán ê Búhàn hìiām e̍kbiâu. Chit ūi Pholân ōeseng pō͘tiúⁿ kóng ê tio̍h sī choangia̍p ê ōe.

Choangia̍p ê lâng tio̍hkóng choangia̍p ê ōe, choangia̍p ê lâng kóngōe bô choangia̍p, ē hông chhiò! (210305)

Chù, Xíjìnpíng 　 chhiáⁿ liām Hôagí


專業ê人tio̍h講專業ê話！

前一站á，前總統馬英九連續幾工大聲hoah講：「無應該拒絕中國疫苗」，強調兩岸tī 2010年tio̍h有簽訂「兩岸醫藥衛生合作協議」，內底有包括「傳染病防治」kah「醫藥品安全管理kah研發」ê合作機制。聽起來那像馬前總統ê主張誠有道理。真歹勢，前立委、林靜儀醫師去péng出hitê協議ê內容kā馬前總統搧嘴phóe講，「歸個協議看透透，toh位有寫講『ē sái進口中國製人用ê疫苗』leh？」tī藥品安全管理kah研發hit條，合作範圍是「 雙方同意就兩岸醫藥品ê非臨床檢測、臨床試驗、上市前審查、生產管理、上市後管理等制度規範，kah技術標準、檢驗技術kah其他相關事項，進行交流kah合作。」

　　二月二五，林靜儀醫師以「馬前總統， kah中國簽ê hit份協議你是m̄是連看都無看？」作標題tī面冊頂面發文講，為tio̍h中國製ê武漢肺炎（新型冠狀病毒病）疫苗，馬英九kah前衛生署長楊志良the̍h「海峽兩岸醫藥衛生合作協議」出來講，伊質疑身為前總統kah前政務官ê馬、楊兩個人，「設使in若感覺中國製ê血清製劑、人體疫苗ē sái入來台灣，2008年至2015年馬英九執政chit幾年為什麼無beh修法？」tī法律頂面，法律博士馬英九無專業！

真濟中國國民黨ê立法委員teh吵講tio̍h進口中國疫苗。立法ê委員那會講chiahnih無法律常識ê話？事實上，台灣政府若真正進口中國疫苗，是公然犯法ê行為，siáⁿ人都無可能去進口。唯一ê辦法tio̍h是修法，中國國民黨chitê台灣第一大ê在野黨，ē sáitī立法院提議修法，修法若過，台灣政府tio̍h會tàng光明正大進口中國ê疫苗。立法委員那ē sái chiahnih無專業？

　　若是依法ē sái進口，並m̄是講一定tio̍h愛進口。法律囥一邊，有人問台灣衛生福利部長陳時中，那會無beh進口中國ê武漢肺炎疫苗？二月十四，陳時中部長對chitê問題the̍h出解答，伊講，中國疫苗技術性ê資料無完備，科學性ê資料mā m̄ bat發表過，所以無列入去候選疫苗。陳時中部長tī無考慮政治、法律方面ê問題，以醫療衛生ê觀點講專業ê話。

　　三月初三新聞報導，波蘭kah其他歐盟國家，疫苗接種計畫因為生產廠商延遲交貨soah受阻礙。三月初一，波蘭總統杜達ê助理講，總統已經為tio̍h買武漢肺炎疫苗有kah中國國家主席習近平通電話。記者問波蘭衛生部長尼則斯基ê看法，伊表示因為中國疫苗欠缺數據，伊目前無建議使用中國公司國藥集團生產ê武漢肺炎疫苗。Chit位波蘭衛生部長講ê tio̍h是專業ê話。

專業ê人tio̍h講專業ê話，專業ê人講話無專業，會hông笑！ (210305)
註：習近平　請唸華語