《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24 寫台語文學ê滋味

作者 陳雷 2019.12.01

（Siá hō͘ ha̍kseng pêngiú ê tāichì 24）（寫hō͘ 學生朋友 ê 代誌 24）

Siá tâigú bûnha̍k ê chubī / 寫台語文學ê滋味

Tâioân lâng tī Ji̍tpún sîtāi siá Ji̍tbûn bûnha̍k. Tiongkok lâng lâi chiàmléng liáu, kái siá Tiongbûn bûnha̍k, jîchhiáⁿ sī siá Tiongkok lâng ê tāichì, bô siá Tâioân lâng. Só͘í chiàukóng èngkai sī Tiongkok bûnha̍k, m̄ sī Tâioân bûnha̍k.

台灣人tī日本時代寫日文文學. 中國人來佔領了, 改寫中文文學, 而且是寫中國人 ê 代誌, 無寫台灣人. 所以照講應該是中國文學, m̄是台灣文學.

Kàu 1970 nîtāi chiah ūlâng(chhinchhiūⁿ Ông chenghô, Sòng te̍klâi)khaisí iōng Tiongbûn siá Tâioân lâng ê tāichì, phianmiâ kiòchò ‘hiongthó͘ bûnha̍k ‘. Hit sî chinchē lâng hoántùi, tekpia̍t sī ūmiâ ê Tiongkok chokchiá, kap chiàmléngchiá simthài ê Tiongkok lâng. Inūi in jīnûi hoânnā Tâioân ê mi̍h lóng bô chúichùn, Tiongkok ê mi̍h chiah ū ta̍ttit siáchò bûnha̍k.

到1970 年代chiah有人（親像王楨和, 宋澤萊）開始用中文寫台灣人 ê 代誌, 偏名叫做 ‘鄉土文學’. Hit 時真chē人反對, 特別是有名 ê 中國作者, kap佔領者心態 ê 中國人. 因為in 認為凡若台灣 ê 物攏無水準, 中國 ê 物件chiah有值得寫做文學.

Kàu 80 nîtāi chiah ūlâng khaisí iōng Tâibûn siá Tâioân lâng ê tāichì. Kângkhoán chinchē lâng Tiongbûn chokchiá kap Tiongkok lâng hoántùi. Inūi in nā m̄ sī jīnûi bô Tâibûn chitê mi̍hkiāⁿ, tōsī tâibûn putsamputsù, bē tàng siá bûnha̍k.

到80 年代chiah 有人開始用台文寫台灣人 ê 代誌. 仝款真chē 中文作者kap 中國人反對. 因為in若m̄是認為無台文這个物件, tō是台文不三不四, bē tàng寫文學.

Kengkòe ióngkám bôthêng ê phahpiàⁿ, kàutaⁿ chinchē lâng iōng Tâibûn siá siósoat, hìke̍k, si, sīmchì lūnbûn. In iōng kúi cha̍p nî pī kìmsiaⁿ ê bógú, pī kìmsiá kìmtha̍k ū pahgōatang le̍ksú ê pe̍hōejī, siá chinhó, chinū te̍ksek ê bûnha̍k. Chiàⁿkáng ê Tâioân bûnha̍k.

經過勇敢無停ê 拍拚, 到taⁿ 真chē人用台文寫小說, 戲劇, 詩, 甚至論文. In用幾十年被禁聲 ê 母語, 被禁寫禁讀有百外冬歷史 ê 白話字, 寫真好, 真有特色 ê 文學. 正港 ê 台灣文學.

Che tōsī kīntāi Tâioân lâng siá Tâigú bûnha̍k ê chubī, ùi khó͘ kàu kam, ùi sng kàu tiⁿ. Chitê sèkài sin chhutsì ê sin bûnha̍k, ta̍ttit lânglâng chunkèng, thiàⁿsioh, póhō͘, oló. Kionghí siá Tâibûn bûnha̍k ê lâng, kionghí tha̍k Tâibûn bûnha̍k ê lâng. Lán bô beh koh chò hō͘ lâng kìmsiá kìmtha̍k ê lâng.

Che tō是近代台灣人寫台語文學 ê 滋味, ùi 苦到甘, ùi酸到tiⁿ. Chit 个世界新出世ê新文學, 值得人人尊敬, 疼惜, 保護, oló. 恭喜寫台文文學 ê 人, 恭喜讀台文文學 ê 人. 咱無beh koh做hō͘人禁寫禁讀ê人.

（Chokchiá chù:chhiáⁿiōng pe̍hōejī)（作者注：請用白話字）