《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 29 台灣ê大禮

作者 陳雷 2019.12.08

（Siá hō͘ ha̍kseng pêngiú ê tāichì 29）（寫hō͘學生朋友 ê 代誌 29)

Tâioân ê tōalé / 台灣ê大禮

Tâioân lâng chingâu chò senglí, choân sèkài cháu thàuthàu. Chinchió ê jînkháu khaihoat chintōa ê sèkài chhītiûⁿ. Che m̄ sī kīntāi chiah ū ê sêngchiū. Kā lí kóng lí iā m̄ sìn, che sī chēng kó͘chá kó͘chá tō ū ê thoânthóng, seⁿ tī Tâioânlâng ûithoân ê kiin lāité.

台灣人真gâu做生理, 全世界走透透. 真少 ê人口開發真大 ê 世界市場. Che m̄是近代 chiah有ê成就. Kā你講你也m̄信, che是chēng古早古早tō有ê傳統, 生tī台灣人遺傳ê基因內底.

Chòekīn Australia chènghú tī Tâioân pān chi̍tê tiánlámhōe, tiánlám in goânchūbîn chin chhutmiâ ê chhiūphôeōe. Kiôngtiāu Australia goânchūbîn kap Tâioân goânchūbîn ê thoânthóng kingoân. Chhiūphôeōe ê tô͘àn kap lāiiông kò͘sū sī Australia goânchūbîn gō͘bān tang bôtn̄g ê thoânthóng. Só͘iōng ê chhiūphôe tōapō͘hūn sī lo̍k'áchhiū phôe. Chitkhoán chhiū Enggú kiòchò paper mulberry（chóasng）, ha̍kmiâ Broussonetia papyrifera. Thàipêngiûⁿ lâmtó hiatthóng ê cho̍kkûn chin tiōngiàu ê chhiū'á. Chhiūphôe phó͘phiàn iōnglâi chò saⁿ. Só͘í i ê hunpò͘ chinkhoah. Tānsī chitkhoán chhiū bôhoattō͘ katī kiatchí seⁿthòaⁿ, ittēng tio̍h khòlâng poaⁿsóa.

最近Australia 政府tī 台灣辦一个展覽會, 展覽in原住民真出名ê 樹皮畫. 強調Australia 原住民 kap 台灣原住民共同ê傳統根源. 樹皮畫ê圖案kap內容故事是Australia原住民5 萬冬無斷ê傳統. 所用ê樹皮大部份是鹿á樹皮. 這款樹英語叫做paper mulberry（紙桑）, 學名Broussonetia papyrifera. 太平洋南島血統ê族群真重要ê樹á, 樹皮普遍用來做衫. 所以伊ê分佈真闊. 但是這款樹無法度家己結子生thòaⁿ, 一定tio̍h靠人搬sóa.

Tâioân Tiongiong Giánkiùīⁿ ū chi̍tphiⁿ chin simsek ê giánkiú. Kinkù DNA hunsek chèngbêng Tâioân, Tiongkok, tanglâmachiu kap lâm thàipêngiûⁿ ê lo̍k'áchhiū ū chi̍tê tanit kiōngtông ê kingoân:Tâioân. Lóngsī chòechho͘ ùi Tâioân hō͘ lâng tòa chhutkhì seⁿthòaⁿê. Sī Tâioân hō͘ lâm thàipêngiûⁿ, sīmchì Australia ê lébu̍t.

台灣中央研究院有一篇真心適 ê 研究. 根據DNA ê 分析證明台灣, 中國, 東南亞洲kap南太平洋各地ê鹿á樹有一个單一共同ê根源：台灣. 攏是最初ùi台灣 hō͘人帶出去生thòaⁿê. 是台灣 hō͘南太平洋, 甚至Australia ê禮物.

Kòekhì beh 20 tang gúgiân ha̍kka ê giánkiú hiánsī, lâm thàipêngiûⁿ nn̄gbān la̍kchheng konglī khoah, ùi saipêng Madagascar kàu tangpêng Easter tó, ùi pakpêng Hawaii kàu lâmpêng New Zealand ê hoānûi lāi, lâmtóhē gúgiân(chi̍tchheng nn̄gpah chhitcha̍psì chióng)ē sái hunchò 10 tōaki(branch）. Kîtiong 9 tōaki hān tī Tâioân goânchūbîn. Chhunê Tâioân ígōa ê hoānûi, só͘iōng ê lâmtó gúgiân sio̍k lēnggōa tanto̍k chi̍tki.

過去beh 20 冬語言學家 ê 研究顯示, tī 南太平洋 26,000 公里闊, ùi西pêng Madagascar到東pêng Easter島, ùi 北pêng Hawaii 到南pêng New Zealnd ê 範圍內, 南島系語言（1,274 種）ē使分類做 10 大枝（branch）. 其中 9 大枝限tī 台灣原住民. Chhunê台灣以外ê範圍, 所用ê南島語言屬另外單獨一枝.

Kiatlūn sī chhaputto 5chheng tang chêng, tòa tī Tâioân ê chi̍tki chūbîn khaisí ǹglâm îbîn, sengkàu Philippines, jiânāu tī kòelâi kúichheng tang lāi, khò in iusè ê kiâⁿhái kisu̍t, chiāmchiām thòaⁿ khui kàu kuiē lâm thàipêngiûⁿ. Chitê tiongkan, kā in ê gúgiân, kisu̍t, kangkū, si̍tbu̍t, lo̍k'áchhiū.....tòa khì sinkàu ê só͘chai. Chia ê sī Tâioân hō͘ sèkài ê lébu̍t.

結論是差不多5千冬前, tòa tī台灣 ê 一枝住民開始ǹg南移民, 先到Philippines, 然後tī過來幾千冬內, 靠in優勢ê行海技術, 漸漸thòaⁿ開到規个南太平洋. 這个中間, kā in ê語言, 技術, 工具, 食物, 鹿á樹.....帶去新到ê所在. Chia ê 是台灣hō͘ 世界ê禮物.

Tùi lán lāikong, Tâioân goânchūbîn siōng tiōngiàu ê lébu̍t lâu tī Tâioân. 70 chì 80 pha ê Tâioânlâng ū in ê kiin DNA. Che tōsī tòa tī Tâioân 6, 7 chhengnî ê chūbîn hō͘ lán ê tōalé.

對咱來講, 台灣ê原住民上重要ê禮物留tī台灣. 70 至 80 pha ê台灣人有in ê基因DNA. Che tō是tòa tī台灣6, 7千冬ê住民hō͘咱ê大禮.

（Chokchiá chù:chhiáⁿiōng pe̍hōejī)（作者注：請用白話字）