《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tēsì koàn Tēcha̍p chiuⁿ Lôhoân ê Khíthâu 第四卷 第十章 勞煩 ê起頭

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.08.04






Tēcha̍p chiuⁿ Lôhoân ê Khíthâu


Iésu lâi Kapehnáum, íkeng kengkòe iok ū káu goe̍hji̍t kú. Chit káu goe̍hji̍t sī ū putchí chhànlān kah khoàilo̍k tī·leh. I ū ihó chēchē phòapēⁿ ·ê, biánlē chēchē sitchì· ê, iā tī ta̍k só͘chāi ū hō͘ chēchē lâng tittio̍h hēnghok. Tī hitê chhànlān ê chhunthiⁿ, Iésu ū ta̍k ji̍t chhutkhì, ū sî sī chē tī chûn·ni̍h, ū sî sī chē tī soaⁿphiâⁿ·ni̍h, iā putsî to ū chin chē tansûn khoàilo̍k ê chngkha lâng, chūchi̍p chiūkīn I. I ū tùi in kánglūn Siōngtè ê hokim, iā tāike thiaⁿliáu khòaⁿchò sī chin kîbiāu ê sū, ū putchí kámtōng in ê sim. In oánjiân chhinchhiūⁿ sèhàn gíná, tī in ê jînseng, ū hoatkiàn tio̍h sinī koh súi ê kéngtì. Inūi I sī chi̍tê siàuliân ê chngkha lâng, lâi teh kàsī hiahê khóliân ê chngkha lâng, iūkoh I sī chin khoàilo̍k lâi teh kàsī in, oánjiân chhinchhiūⁿ I lóng m̄bat ū iubūn, hoânló, iā bô lia̍h sànchhiah chò kankhó͘, chaiiáⁿ Siōngtè ū putchí chhinkīn tī I, iā gâu kiông lâng ê simchì, sòa hoanhù lâng tio̍h bô ūitio̍h bêngáji̍t ê sū lâi khòalū. Pichiān ê jînseng, tùi I ê lâikàu, ū piànsêng kosiōng ê jînseng, chèng lâng bôlūn tī hiānsè á·sī lâisè, ū tittio̍h "súi ê jînseng" ê īsiōng. Si̍tchāi lâng kah I chòhóe khiākhí sī chinchiàⁿ khoàilo̍k ê sū.

Ísiōng só͘ kóng chiahê, sī Iésu ê thoânkàu ê n̂gkim sîtāi ê sūsi̍t, sī I tī Galílaiah só͘ū ê hóthiaⁿ ê le̍ksú. Tī hit tiongkan, ha̍kseng ū chunchông I, chèng lâng ū khimgióng I. Iā chèng lâng lóng thiàⁿthàng I, sòa chin hoaⁿhí ài kah I chòhóe khiākhí. I ia̍h chin hoaⁿhí ài kah in chòhóe kaupôe. I koattoàn bô kohchài ū hiahni̍h khoàilo̍k ê ji̍tchí. Hoatlīsài lâng m̄ ài chit chióng khoán, in sī bētàng liáukái chit chióng hoaⁿhí khoàilo̍k ê chongkàu. In phahsǹg ū chongkàu ê lâng, sī tio̍hài iuchhiû kìmchia̍h. Chóng·sī I ū chhiòchhiò lâi kā in kóng,"goán m̄bián kìmchia̍h, aisiong; goán tāike chin khoàilo̍k; sin kiáⁿài kah hōchhōa ê lâng chòhóe tī·leh, hōchhōa ê lâng kám ē aisiong?" Chóng·sī I ū pisiong lâi kethiⁿ īkò in kóng,"to̍kto̍k sîji̍t beh kàu, sin kiáⁿsài beh tùi lín tiongkan bô khì." Ah, sī lah, sîji̍t beh kàu. Sîji̍t tehbeh kàu, hit sî bô thiàⁿthàng ê simkoaⁿ, beh éngoán bia̍tbô I tī Galílaiah só͘ū kenggiām tio̍h hitê khoàilo̍k ê n̂gkim ê ji̍tchí.

Lán taⁿ kiâⁿ kàu tī Iésu ê senggâi tiong ê chi̍t choánki, lán tī chitê sîchūn, kantaⁿ ū thiaⁿkìⁿ chèng lâng chūchi̍p teh hánhōa, teh kóng putpêng ê siaⁿim, koh ū khòaⁿkìⁿ tehbeh tútio̍h lôhoân ê iáⁿchiah, iā hit sî sin kiáⁿsài beh tùi in tiongkan bô khì.

Chitê hóthiaⁿ ê khîm íkeng ū thiaⁿkìⁿ siókhóa teh lāu hong, lán chai I ū hō͘ lâng giâugî, siūⁿ kóng I sī ū khǹg hitkhoán kekbēng ê khenghiòng tī·leh, iā tāike lóng sèjī teh tîhông I. Só͘í I chiah ū kóng, "M̄thang phahsǹg góa lâi sī beh hòebô lu̍thoat á·sī sianti." tng I ihó hitê tùi chhù téng lūi lo̍hlâi ê piànsūi· ê ê sî, I ū kekkhí Hoatlīsài lâng ê siūkhì, inūi I ū ēng koânui chiá ê thāitō͘ lâi siàbián I ê chōe. Κoh āulâi I ū pí hiahê giâmkín ê kàutô͘, khah chūiû lâi kah lâng só͘ bô himbō͘ ê ta̍k ténghō ê lâng chòhóe kaupôe. I ū kéngsoán lâng só͘ biáusī hitkhoán thiusòe·ê, lâi chò I ê sùtô͘, tìkàu putchí hō͘ lâng tio̍htak. Chit sî íkeng ū khòaⁿkìⁿ lâng tāmpo̍h piáusī ìsù lâi teh oànhūn I, léngchhiò I; sòa kā I hō chēchē miâ kóng I sī thamchia̍h hò͘ⁿchiú ê lâng, thiusòe kah pháiⁿ lâng ê pêngiú. Iáukoh chiàu khòaⁿ bô lūn siáⁿmi̍h chhutmiâ ê chítō chiá, tī in ê sūgia̍p tiong, che sī siókhóa sū, koh sī bōe tôsiám tit ê sū.

Chit sî tī thu̍tjiân, bô ànsǹg ê tiongkan, lán ū khòaⁿtio̍h hitê chêngkéng putchí piànōaⁿ. Lán to lóng bô ū khòaⁿtio̍h siáⁿmi̍h hiánjiân ê líiû, iáukoh Kapehnáum ê lâng ū cheksî piànōaⁿ in ê bīnsek, ū hō͘ lán thiaⁿkìⁿ in ê bô simsek, chibú chhīchū ê siaⁿsoeh. In ū kèngjiân piáusī in ê thāitō͘ lâi tùite̍k I. In ū kangjiân kongkek I, khòaⁿ I sī chi̍tê ûike̍h Anhiohji̍t ê lâng, sī chi̍tê kekbēng ka, sī chi̍tê hui chongkàu·ê ê lâng, bô khòaⁿ I chò sī chi̍tê chèngthóng ê lâng, iā khòaⁿ I sībô tiongsi̍t tī kàuhōe. I sī lóng bô kìmchia̍h, iā lóng sī khò Sattàn ê khùila̍t lâi kiâⁿ sînjiah."I kóaⁿ kúi m̄ sī khò kúiông Be̍hchebul". Ah!Hit khoán oàntò͘ ê sim si̍tchāi chin thang khóliân. Ah! si̍tchāi sī íkeng ū o͘hûn teh chhuthiān lâi cha̍h tī Galílaiah hitê kngbêng ê sîtāi, che sūsi̍t si̍tchāi sī thang khósioh!

Kiōngkoan Hokimsu khiok sī Kapehnáum ê kò͘sū ê kingoân, iáukoh nā kantaⁿ tha̍k hit saⁿ pún ê Hokimsu, sī chin ohtit thang soatbêng in sī ūitio̍h siáⁿmi̍h intoaⁿ chiah hutjiânkan hiahni̍h tíkhòng I. Chóng·sī hit saⁿ pún Hokimsu chhutpán kòeliáu chin kú, hit sî Iôhaneh chiah gia̍h pit lâi siá I ê hôesióng kì, lâi pó͘móa hit saⁿ pún só͘ kì liáu làukau ê só͘chāi; tùi ánne kachài chiàu khòaⁿ lán thang tùi Iôhaneh só͘ kiànchèng ê ōe, lâi soatbêng Kapehnáum ê lâng ē hutjiân piáusī te̍ksī Iésu ê intoaⁿ. Tī Iôhaneh ê thâu chhām (5 chiuⁿ ) ū kìchài chi̍tê kò͘sū, bêngbêng sī sio̍k tī khah chá Kapehnáum sîtāi ê sūsi̍t; to̍h sī ū teh kóng khí Iésu ū chiūⁿ Êlúsalem̀ hù chi̍tê Iûthàilâng ê cheh ê sū. Chāi lán chitê sī sin ê siausit. Tī kiōngkoan Hokimsu, sī lóng bô ū teh àmsī I tī Kapehnáum ê tiongkan, ū bat chiūⁿkhì hóngbūn Êlúsalem̀. Tōabīn, tī hit sî Iôhaneh ū tútú khí khì tī Êlúsalem̀, inūi I khah siông sī tīhia lâi kah Iûthài ê hîhoàn, liāulí tùi ô͘·ni̍h só͘ lia̍h lâi ê hî; só͘í I chiah chai iáⁿ chitê tāichì.

Iôhaneh kóng,"Τī Êlúsalem̀, kīn Iûⁿmn̂g ū tî, Hibúlâi ê khiuⁿkháu kiòchò Pitsūtāi, ū gō͘ ê cháulông. Hit lāibīn ū chheⁿmê· ê, páikha·ê, hoeh ko͘tâ· ê, chēchē phòapēⁿ lâng tóteh, teh thènghāu chúi tíntāng."Iésu ū khiā tīhia chùba̍k tehkhòaⁿ hiahê pēⁿlâng. Iā Iésu ū te̍kpia̍t chùba̍k khòaⁿ hitê khóliân phòapēⁿ saⁿcha̍ppeh nî ê piànsūi· ê. Kúinā goe̍hji̍t kú, hitê piànsūi· ê ū tó tī Pitsūtāi ê tî ê piⁿ·á, tīhia ji̍tji̍t kantaⁿ thiaⁿkìⁿ chèng lâng ê siaⁿ, teh khangkhang khóliân i ê pēⁿthiàⁿ, iā i ji̍tji̍t teh sitchì. Hutjiânkan i ū kámkak tio̍h chitê chhinchhiat ê chhiú, lâi hōaⁿ tī kengthâu·ni̍h, kóng
"Lí ài tittio̍h hó?"
"Chú ah, góa sī íkeng bôbāng lah. Góa lóng bô pêngiú, chúi tíntāng ê sî, bô lâng thang hû góa lo̍h tî, kàu góa lâi ê sî, pa̍t lâng chìnchêng góa lo̍hkhì lah."
"Khílâi, giâ lí ê pho͘ á khì kiâⁿ!"
"Hit lâng cheksî hó, to̍h giâ i ê pho͘ á khì kiâⁿ. Hit ji̍t sī Anhiohji̍t."
Chitkù ōe sī thang soatbêng koh lo̍hlâi ê sū, Iûthàilâng to̍h tùi i kóng,"kináji̍t sī Anhiohji̍t, lí giâ pho͘ á sī m̄ ha̍pgî." Nāsī I ìn in kóng,"Hitê ihó góa·ê, kā góa kóng giâ lí ê pho͘ á lâi kiâⁿ."

Chhiáⁿ chit sî chùì tī Iûthàilâng só͘ ìntap ê ōe. In m̄ sī ìn I kóng kā Lí kiâⁿ chitê thang hoaⁿhí kîbiāu ê sū, lâi táⁿtia̍p Lí lóng chóng ê chhiⁿchhám·ê sī siáⁿmi̍h lâng? In hoántńg sī ìn I kóng kā Lí kóng giâ pho͘ á lâi kiâⁿ·ê, sī siáⁿmi̍h lâng? chhiáⁿ chùì tī chit kù ōe, só͘ piáubêng ê chengsîn. Chitkù ōe sī piáubêng in sī ke̍k chiàu chèngthóng ê kàsī, ke̍k chiàu kuikí koh sìchiàⁿ, jia̍tsim lâi teh siú Anhiohji̍t ê lâng, iā iáukoh sī choânjiân hui chongkàu· ê ê lâng. Inūi chongkàu ê kinpún sī thiàⁿthàng, to̍h sī thiàⁿ Siōngtè, íki̍p thiàⁿ chèng lâng. Bôlūn sī Hôekàutô͘, á·sī īⁿkàutô͘, hoānnā simlāi ū chûn thiàⁿthàng·ê, tī Siōngtè ê bīnchêng, I só͘ khiā ê tēūi, sī pí hiahê bô ū thiàⁿsim ê ké hōelāi ê sìntô͘ koh khahkoân. Κantaⁿ kóng sī chèngthóng, nāsī bô ū thiàⁿthàng, sī bânbê ê ìsù. Bânbê bô kòe sī oàntò͘, ài pòiông lâng ê pháiⁿ, tì chongkàu ê ké bīn, kîsi̍t simlāi siâphiah. Iésu tekkhak tio̍h chhutla̍t lâi tú tng chit chióng bânbê ê thāitō͘. I ta̍k sî to teh oànhūn, pōlō͘, bújio̍k, khǹg chit chióng thāitō͘ ê lâng.

"Kā lí kóng giâ pho͘ á lâi kiâⁿ·ê sī siáⁿmi̍h lâng." Hitê lâng m̄chai I sī siáⁿ lâng, inūi Iésu tùi chèng lâng ê tiongkan kòe·khì. Āulâi Iésu ū tī tiâⁿ ·ni̍h koh tútio̍h i. Iésu tīchia lâi tútio̍h i, sī chin ha̍h gî, inūi sī piáubêng i lâi chia teh kámsiā Siōngtè ê intián. In beh siolī ê sî, Iésu ū kā i kóng,"lí íkeng tittio̍h hó; m̄thang koh hoānchōe, khióngkiaⁿ lí tútio̍h kohkhah chhám."

Hitê lâng to̍h khì kā Iûthàilâng kóng, ihó i·ê to̍h sī Iésu. Só͘í Iûthàilâng chiah ài khúntio̍k I, inūi I tī Anhiohji̍t chò chiahê tāichì. "nāsī Iésu ìn kóng, góa ê Pē bôlūn sī Anhiohji̍t, á m̄ sī Anhiohji̍t, putsî to teh kiâⁿ hó sū. Góa ê Pē kiâⁿ tāichì kàu taⁿ, góa ia̍h kiâⁿ i. Só͘í Iûthàilâng kohkhah beh thâi I, inūi I m̄ nā hoān tio̍h Anhiohji̍t, koh kóng Siōngtè chò I ê Pē, kā púnsin sǹgchò kah Siōngtè pêⁿ."

In si̍tchāi ū "chhōe beh thâi I." Tī hit lépài tùi in ê bénglia̍t ê bânbê, in tiāⁿtio̍h sī ū ūsióng Golgóthah ê sūsi̍t, tī I ê sîkî bōe kàu ê chìnchêng chit chi̍t nî kan, in to íkeng thâi sí Siōngtè ê kiáⁿ chi̍tpòaⁿ lah. Chit hoan tété ê hóngbūn, sī piáubêng tī I ê senggâi tiong ê chi̍t choánki, sī piáubêng in ê khongkhì lóng piànōaⁿ lâi hoánkhòng Iésu. Siatsú kiōngkoan Hokimsu tùchiá ū kóngkhí chit hoan hóngbūn Êlúsalem̀ ê sūsi̍t, lán ê sim to̍h m̄bián bêloān, lâi teh bōe bêng Án chóaⁿ I koh tńgkhì kìⁿ in ê bīn, hit sî lâng ê thāitō͘ ē hiahni̍h piànōaⁿ. Tùi Êlúsalem̀ só͘ hoatchhut lâi ê kò͘sū íki̍p bô giâugî, tùi Êlúsalem̀ só͘ chhutlâi ê bi̍tthàm, ū kintòe I kàu tī Kapehnáum ê só͘chāi.

Sūsè koattoàn bētàng koh ho̍ktò, khah chá I tī Kapehnáum só͘ū kenggiām tio̍h hitê khoàilo̍k ê ji̍tchí. I tòtńg lâi ê sî, chiàu khòaⁿ tùi Êlúsalem̀ chhutlâi ê bi̍tthàm, ū kintòe I kàu Galílaiah ô͘piⁿ, iā siôngsè thàmkhòaⁿ I, sòa kā só͘ tittio̍h ê siausit itit pòkò chiūⁿkhì Êlúsalem̀, sòa tī ta̍k só͘chāi lâi iā hitkhoán pháiⁿ ê chéngchí. Chit sî tī I ê pún só͘chāi, ū hiánjiân hunchò nn̄g pêng, chi̍t sī hiahê chhutthâu chokloān beh lâi hāmhāi I ê Hoatlīsài kah kengha̍ksū ê tónglūi; jī sī "bînchiòng" in suijiân kàu ū thêngtō͘, sī tiāⁿtio̍h siūtio̍h hiahê khǹg giâugî ê thāitō͘ ê lâng só͘ énghióng, iáukoh in sī teh kintòe I, khimgióng I, sòa teh póhō͘ I.

Chit hoan I chiūⁿkhì hóngbūn Êlúsalem̀ liáuāu, ū piáubêng chi̍tê tiāⁿtio̍h ê sūsi̍t, to̍h sī hiahê ū koânui ê lâng koatì ài beh chhuipek I kiâⁿ kàu tī I ê lîmchiong ê tēpō͘. In íkeng teh chhōe kihōe ài beh thâi I. Lán íkeng tùi tī hn̄ghn̄g ê só͘chāi thang khòaⁿkìⁿ Golgóthah ê chêngkéng.

Tī Mákhó koh lo̍hlâi ê tô͘, sī teh piáubêng Iésu tùi Êlúsalem̀ ê tńglâi liáuāu, tī Kapehnáum ū chi̍tê Anhiohji̍t kah ha̍kseng chòhóe teh kiâⁿ tùi be̍hhn̂g kengkòe, tōabīn sī beh khì kàuhōe, tô͘tiong só͘ tútio̍h ê sū. Khiok m̄chai ūitio̍h siáⁿmi̍h intoaⁿ, in bô chia̍h chátǹg, só͘í "I ê ha̍kseng iau." Máthài ū chhutla̍t lâi kiànchèng chitê tāichì. Ha̍kseng iau, to̍h tiah be̍hsūi tī chhiú·ni̍h ná teh jôe lâi chia̍h. Ū Hoántùi tóng ê lâng, tī lō͘·ni̍h tútio̍h in, to̍h cheksî kā in ê siansiⁿ kóng,"lí khòaⁿ lí ê ha̍kseng kiâⁿ Anhiohji̍t só͘ m̄ engkai kiâⁿ ê sū, sī ánchóaⁿ?" In sī chhògō͘ siáⁿmi̍h leh? ūitio̍h siáⁿmi̍h intoaⁿ chiah lâi kò i leh? siáⁿ intoaⁿ leh? inūi Siōngtè ê lu̍thoat, ū thiàⁿ tio̍h lô͘châi, íki̍p tī sittiûⁿ ê lôtōng chiá, ū kìmchí in tī Anhiohji̍t koahtiū, íki̍p the̍h pòaki, ia̍h chiahê kèngkhiân ê lâng chútiuⁿ kóng ēng chhiú lâi jôe be̍hsūi, sī kah koahtiū siāng khoán, chhùi lâi pûn be̍h hiūⁿ cháu, iûgoân sī kah pòaki siāng ìsù! chāi lán teh siūⁿ, chit chióng gûchhún bânbê ê thāitō͘, putkò sī chi̍t chióng ê chhiòkhoe ê sū niāniā. Sī lah, inūi che to m̄ sī lán só͘ kò͘chi̍p ê būntê. Chiahê lâng khiok sī lóng bô chi̍tsutá lia̍hchò sī chi̍t chióng ê chhiòkhoe. In ê thāitō͘ sī putchí chin kiàm. Ūiáⁿ! chinsi̍t ê bânbê chiá, sūsū putsî to sī ū chin kiàm. In ê sim sī bētàng siūⁿ hitê tāichì sī chhiòkhoe ê sū. Biánkóng lán iûgoân ē kìtit, ū chin chē lâng putchí giâmsiok, lâi kongkek hitkhoán chongkàu siōng chì siókhóa ê sū, khòaⁿchò chin tiōngiàu, chhinchhiūⁿ in tehkhòaⁿ chhiú·ni̍h jôe be̍hsūi kāngkhoán, inūi lán tī hiānkim ū siôngsiông thiaⁿkìⁿ kóng chongkàu sī chāi tī gûihiám ê tēpō͘ lah, lán ê sìntiâu ū ê íkeng bô lâng beh sìn lah. Bôlūn sī tī Iûthàilâng ê kàuhōe, íki̍p Kitokkàuhōe, siatsú nā ū chhinchhiat ê chengsîn, koh ū chó͘chí chi̍t kóa chhiòkhoe ê sū, úntàng ē siámphiah chēchē chailān.

Chhì siūⁿ Kitok ê thunlún. I sī útiū ê Chú, hoaⁿhí khiampi lâi kah lán gûgōng ê jînlūi chòhóe gīlūn. I putsî ēthang thunlún lán ê gûgōng. Chóng·sī in m̄ sī kantaⁿ gûgōng niāniā, tī hitê āubīn iûgoân ū chûn oàntò͘, okto̍k ê sim tī·leh. Tī āulâi i iûgoân tio̍h jímsiū chhinchhiūⁿ chitténghō ê sū, chhiáⁿ lán tôngchêng I. Chhì siūⁿ Siōngtè ê kiáⁿ púnsin lâikàu sèkan ài kiù lán jînlūi, iáukoh sui sī I ū tamtng hitê kang, mā bô lâng beh kā I soeh tosiā.

I ū ēng chhinchhiat, thunlún ê sim khû kakī, lâi kah lâng tông khiā tī chi̍tiūⁿ ê chúipêngsòaⁿ lâi chòhóe gīlūn, hitê khoánsit si̍tchāi sī chhinchhiūⁿ tōalâng kah sèhàn gíná chòhóe teh tâmlūn kāngkhoán. I ū kóng,"lia̍tūi, lūn Anhiohji̍t ê kiànkái, lín sī choânjiân gō͘kái Pē ê chinì lah. Inūi Anhiohji̍t sī ūitio̍h lâng lâi siatli̍p, m̄ sī lâng ūitio̍h Anhiohji̍t."

Keh Anhiohji̍t, kengha̍ksū íki̍p Hoatlīsài lâng, chiàu khòaⁿ ū tiuⁿ lôbāng kongjiân tī chèng lâng ê bīnchêng beh lâi hāi I Hit chákhí koh ji̍p hōetn̂g; tīhia ū lâng chi̍t chhiú ko͘tâ, in tng khòaⁿ I tī Anhiohji̍t beh itī iá bô. Che chiàu khòaⁿ sī chhinchhiūⁿ in íkeng ū anpâi hósè ê kèōe. Chhiáⁿ chùì in ū hutjiân piànōaⁿ in ê khoán kàu ánchóaⁿ. I thâu pái chhuthiān tī Kapehnáum ê hōetn̂g, hit sî I ū kongjiân tī Anhiohji̍t ihó chi̍tê hoān tio̍h kúi·ê, iā chèng lâng ēng kîkoài hoaⁿhí ê sim lâi tôngchêng I. Bô lâng teh tng khòaⁿ I, á·sī teh gîbūn I.

Iésu chùsîn lâi khòaⁿ hitê chi̍t chhiú bô lō͘ēng ê lâng ê ba̍kchiu, iā khòaⁿkìⁿ i ū hiánchhut chin khóliân ê khoán teh khúnkiû I pangchō͘. Tī hit pún "Hibúlâi lâng ê Hokimsu" ( hiān sī khiok sī bô khì ), ū liûthoân kóng hitê lâng ū chhuipek i kóng,"góa sī phah chio̍h ·ê, sī ēng chit nn̄g ki chhiú teh tō͘oa̍h. Iésu ah, góa khúnkiû lí, chhiáⁿ itī góa, bián hō͘ góa kiànsiàu tio̍h lâi chò khitchia̍h." Ia̍h in tng khòaⁿ I, sòa thiauchiàn I, hō͘ I lâi hoān tio̍h Anhiohji̍t. Chiahê ngēsim kah bô tôngchêng ê lâng, ū kekkhí Iésu ê siūkhì. I to̍h siūkhì, sìkè khòaⁿ in, chiapla̍p in ê thiauchiàn. I kā hitê lâng kóng, "Khiā khílâi!" āulâi koh tùi in chèng lâng kóng,"Anhiohji̍t kiâⁿ hó, á·sī kiâⁿ pháiⁿ, ( ìsù sī ū hó bô chò ), tó ūi chi̍t hāng sī ha̍pgî? Lín tiongkan siáⁿmi̍h lâng ū chi̍t chiah iûⁿ, nā tī Anhiohji̍t poa̍hlo̍h kheⁿ, bô kā i lia̍h khílâi? hôhòng lâng pí iûⁿ ke jōa kùikhì ah!" In to̍h chēngchēng. Iā choân hōechiòng ê jînsim tōa siū kámtōng, kantaⁿ tiāmtiām lâi tehkhòaⁿ in ê piānlūn. ĀulâiI to̍h kā hitê lâng kóng, "chhun lí ê chhiú." i to̍h chhun, sûisî hóhó, chhinchhiūⁿ pa̍t ki chhiú kāngkhoán.

Lán úntàng beh siūⁿ kóng chitê sînjiah sī, kàugia̍h thang khòaⁿchò sī chi̍tê bētàng siochèⁿ tit ê lūn chèng. Iáukoh chiahê bânbê chiá, lóng bô khǹg jînchû ê sim lâi hoaⁿhí I. Hit khoán bânphôe ê lâng tû púnsin ígōa, bô sìn pòaⁿlâng sī tio̍h. Iā bô pòaⁿhāng thang soehho̍k i ê sim. Ū kng chiò i ê sî, i sòa kóng sī àm. Ū khòaⁿkìⁿ chèngkì ê sî, i kā i káisoeh hō͘ bô khì. Κám sī iáu ū bat pa̍t lâng chhinchhiūⁿ kengha̍ksū íki̍p Hoatlīsài lâng ê só͘ teh hoántùi Iésu ê khoán? hiān to ū khòaⁿkìⁿ I kiâⁿ ū koânlêng ê sînjiah, in mā sòa kóng he sī kah Sattàn thòhia̍p lâi chò·ê. I kóaⁿ kúi lóng sī khò kúiông Be̍hchebul, che to̍h sī kò͘ì lâi kongkek kng ê chōe. Iésu kóng che to̍h sī kongkek Sèng Sîn ê chōe, koattoàn bōe siàbián tit·ê. Inūi hoānnā lâng ū khòaⁿkìⁿ Siōngtè ê kng, ia̍h ûipōe liôngsim kò͘ì lâi kīchoa̍t I·ê, kiatkio̍k i ê lênggán ē ti̍tti̍t sitbêng khì. Chiahê lâng sī ûipōe liôngsim lâi kīchoa̍t chin ê kng. In sī chin thang siongsim kàugia̍h bânphôe ê lâng, in lia̍h kng chò àm, iā kàu bóe sòa éngoán kā hitê kng lâi phahhoa tī Golgóthah. I ūitio̍h ài liânbín hitê khóliân ê phah chio̍h· ê, ū chiapla̍p in ê thiauchiàn, sòa hoān tio̍h Anhiohji̍t, iā tùi I ê sînjiah ū kongjiân lâi thatba̍t in ê chhùi. In móapak siūkhì chhinchhiūⁿ hoatkông, tāike chhutkhì chòhóe kèbô͘ kongkek Iésu, khòaⁿ thang ánchóaⁿ lâi bia̍t I, tútú sī chhinchhiūⁿ kúi lépài chêng, in ê pêngiú tī Êlúsalem̀ só͘ chò ê kāngkhoán. In úntàng iûgoân beh ánne chò, to̍kto̍k chèng lâng m̄ iôngín in lâi khaptio̍h I ê sengkhu niāniā. Ū sî lán tio̍h siókhóa lâi kiànsiàu lán itpoaⁿ ê lâng ê só͘ chò.

In só͘ teh kongkek·ê, m̄ sī kantaⁿ ūitio̍h ánne niāniā. Lūn chitê Anhiohji̍t ê būntê, in só͘ teh sio piānlūn· ê, putkò sī chi̍t sió pō͘hūn niāniā, chhiáⁿ lán lâi liáukái hitê lóngchóng ê būntê.

Siōngtè ê Sèngkiáⁿ lâikàu sèkan, sī ài beh ēng sìchiàⁿ ê kinkì lâi siôngsè soatbêng I ê chongkàu, ài ēng koânui chiá ê thāitō͘, lâi soatbêng cháchêng bat siū lêngkám ê sianti, só͘ teh kàsī ê ōe, to̍h sī kóng chongkàu ê chinì, sī chāi tī gī, kah thiàⁿthàng, putchāi tī bîboat gōahêng ê kuikí kah khusok; koh lán sèkan lâng m̄ sī lô͘châi, sī Pē ê kiáⁿjî; iā I ài lán chèng kiáⁿjî ū thiàⁿthàng ê sim tī·leh.

Iûthàikàu chòetōa ê chōeok, sī kā gōabīn hêngsek ê kuikí kah khusok ê kèngpài, lâi kauōaⁿ hitê thiàⁿthàng ê sim. Chhiáⁿ lâi khòaⁿ Iésu sîtāi ê chongkàu koanliām sī siáⁿ khoán. Tongsî só͘ kiôngtiāu ê chongkàu sengoa̍h, to̍h sī kóng chi̍t lépài ài kìmchia̍h nn̄g pái, chiah sī ū kèngkhiân. Kongjiân lâi sisià, chiah sī ū jînchû. Pōe sèngchheh ê kimkù toaⁿ, íki̍p tī kelō͘ thâu oa̍t liām, hêngsek ê kîtóbûn, chiah sī ū jia̍tsim. Oànhūn thiusòe·ê, khìsak ū chōe ê lâng, iā oànhūn khinsī gōapang lâng, chiah sī hiánbêng in ū tiongsi̍t tī Siōngtè. Anhiohji̍t sī sìngióng sengoa̍h ê tiongsim ê chhìgiām chio̍h, kengha̍ksū só͘ tìì·ê, sī lūn Anhiohji̍t só͘ tio̍h siú ê bîboa̍t, lôkhó͘, sèsè ê kuikí, khòaⁿ chiahê sī chongkàu ê tēit iàukín ê tiám.

Lán thang sióngsiōng Iésu ū putchí oànhūn chit khoán khóliân chhògō͘ ê hoattō͘, lâi teh piáubêng Siōngtè. I ū khiánchek in, chheng in sī chheⁿmê teh chhōa lō͘, iā sòa khiánchek in hitkhoán hāchiān, sèsè ê kuikí. I ū chia̍pchia̍p hoān tio̍h Anhiohji̍t, lán thang phahsǹg, I ū sî sī tiâukang lâi hoān· tio̍h, tùi ánne thang khiánchek in ê chhògō͘ ê susiúⁿ, sòa koh lâi kàsī in, thang si̍tchāi liáukái Siōngtè ê bo̍ktek. "Anhiohji̍t sī ūitio̍h lâng lâi siatli̍p, m̄ sī lâng ūitio̍h Anhiohji̍t."

Anhiohji̍t ê būntê, thang kóng sī tāipiáu in só͘ teh chengpiān itchhè ê būntê. Iésu kóng Anhiohji̍t sī ūitio̍h lâng, sī ūitio̍h lâng ê hēnghok, lâng ê chòeko ê hokkhì lâi siatli̍p· ê. Lán nā chhâkhó Kūiok sèngchheh chēchē ūi ê chiuⁿchat, lán putsî to ū thang khòaⁿchhut, lūn Anhiohji̍t sī ū nn̄g hāng ê kinpún ê bo̍ktek tī·leh. Lâng tio̍h ū Anhiohji̍t thang līkhui in ê kangtêng, sòa tī Anhiohji̍t thang tī Chú lâi hoaⁿhí khoàilo̍k, ōaⁿōe lâi kóng, chi̍t sī hiohkhùn; jī sī kèngpài. Che to̍h sī Pē Siōngtè thiàⁿthàng ê lu̍thoat, sī ūitio̍h I ê kiáⁿjî ê hokkhì só͘ siatli̍p· ê.

(1) Chi̍t lépài chi̍t pái ê Anhiohji̍t, lâng tio̍h hiohkhùn, hō͘ simsîn ho̍ktò sóngkhoài, simlāi tittio̍h hoaⁿhí. Siōngtè ū tùi tī kangtiûⁿ ê tapo͘, hūjînlâng, tùi tī o̍htn̂g ê gíná, tùi tī siū pa̍k ê lô͘châi, tùi tī kòa gûtaⁿ ê chengseⁿ téng, kóngtio̍h hiohkhùn, lâi hióngsiū khoàilo̍k, tī ta̍kê chhit ji̍t tio̍h ū chi̍t ji̍t thang tittio̍h hoaⁿhí ê sîkan. Ū ê Iûthàilâng hoán choán tī Anhiohji̍t teh chò kang, mā sòa hō͘ in ê lô͘châi, íki̍p chengseⁿ lâi chòkang. "Goe̍h thâu Anhiohji̍t, siáⁿsū m̄ kínkín kòe, to̍h thang bébē lâi tittio̍h līek." Chóng·sī Pē Siōngtè úntàng bô iôngún I ê Anhiohji̍t lâi tútio̍h phah lâsâm. Tī chit ji̍t lín kah hāuseⁿ, chabó͘kiáⁿ, lô͘po̍k, lúpī, gû, á·sī lî lóng m̄thang chò kang. Lóng tio̍h siú chit ji̍t chò Anhiohji̍t, Anhiohji̍t sī ūitio̍h lâng lâi siatli̍p.

(2) Iáukoh koh iā sī ūitio̍h lâng ê sûnchoân chiah lâi siatli̍p· ê. Anhiohji̍t m̄ sī kantaⁿ ūitio̍h jio̍kthé iàsiān chiah lâi siatli̍p. Lâng ê oa̍h putchāi tī i ê jio̍kthé niāniā. Lūn "góa", á·sī chūngó͘, to̍h sī hitê ēthang khiā tī Siōngtè ê bīnchêng, kah Siōngtè ū bi̍tchiap ê koanhē· ê, tiāⁿtio̍h sī ū lâisè ê éngoán ê mō͘hiám tī·leh, só͘í "góa" sī chi̍tê bênghián khah kosiōng ê chûnchāi chiá, m̄ sī kantaⁿ chitê chi̍tsîtek ê jio̍kthé niāniā, iā jio̍kthé putkò sī chi̍tê kikoan thang chò hitê "góa" ê chhuthiān ê lō͘ēng. Só͘í Pē Siōngtè ū siūⁿtio̍h lán jînlūi ê chòeko ê hokkhì, m̄ sī kantaⁿ tùi lâng kóngtio̍h pàngsak kangtêng lâi anhioh. Κoh ū kóngtio̍h pàngsak kangtêng lâi chi̍tsîá kú kah góa chòhóe anhioh. Lín tio̍h hoaⁿhí lín ê Anhiohji̍t, iáukoh kohkhah iàukín·ê, sī tio̍h tiàmtī Chúlâi hoaⁿhí. Tio̍h susiúⁿ kosiōng ê sū, tio̍h hō͘ lí ê simsîn ū kihōe thang chìnpō͘, tio̍h ē kìtit Siōngtè thiàⁿthàng ê kèōe, ū ūitio̍h lán ê chi̍tsî· ê, íki̍p éngoán ê hokkhì lâi siatli̍p chitê Anhiohji̍t.

Che to̍h sī Anhiohji̍t ê ìsù, Anhiohji̍t sī Siōngtè ê hó ê unsù; Anhiohji̍t sī ūitio̍h lâng. Lán nā tha̍k Chhòngsèkì, tīhia ū kóng Siōngtè ū khòaⁿ I só͘ chhòngchō ê Anhiohji̍t,"ia̍h khòaⁿ I sī chin hó."

Chit sî Siōngtè ū tùi chitê thunlún ê Kitok tī be̍hhn̂g tiong, koh chi̍t pái lâi khòaⁿtio̍h lâng phah lâsâm Anhiohji̍t, ia̍h khòaⁿ i sī chin pháiⁿ. Iûthài ê kàutô͘ ū phah lâsâm Siōngtè ê Anhiohji̍t, ū chhiúⁿtoa̍t I ê khoàilo̍k, sòa ēng chin chē chhaputto pí chò kang khah khoài siān ê bô lō͘ēng hitkhoán ê kuikí kah khusok, lâi jiakhàm I ê khoàilo̍k. In to̍h sī beh kóng tī Anhiohji̍t iseng tio̍h m̄thang chhinchhiat lâi hêngi, tittio̍h ihó ê páikha·ê, tio̍h m̄thang giâ i ê pho͘ á, tapo͘ lâng tio̍h m̄thang kiâⁿkòe kúi lí lō͘ ê hn̄g, hūjînlâng tio̍h m̄thang chhahchim tī i ê sengkhu; ha̍kseng tio̍h m̄ thang ēng chhiú lâi jôe be̍hsūi, nāsī bô, khióngkiaⁿ ē tútio̍h hênghoa̍t. Pē Siōngtè sī chi̍tê khoài siūkhì koh gâu hiâm,hoah ê chiphòe chiá, ia̍h lâng sī tio̍h chò anhioh sèngji̍t ê lô͘châi, lâi thoabôa iàsiān. Iésu ū tòa thiⁿ·ni̍h ê chūiû ê khongkhì lâikàu sèkan, lâi phahphòa in só͘ siat hiahê khek tiâu tī iûⁿphôe ê sèsè ê kuikí; tùi ánne hit sî in to̍h chòhóe kèbô͘ beh thâi I, sòa tī Chú ê miâ lâi chiùchó͘, kóng i sī hoān tio̍h Anhiohji̍t.

Lūn Iésu tùi chiahê Iûthàilâng só͘ hiánchhut ê thāitō͘ ê sū, chhiáⁿ m̄thang gō͘kái. Inūi che to̍h sī Siōngtè ê thāitō͘. Lán tio̍h chiàu kongtō lâi phoephêng in, ia̍h khaksi̍t Iésu ū chiàu kongtō lâi phoephêng in.

Lán kám thang siūⁿ kóng Iésu beh khiánchek hitkhoán sêngsi̍t ê lâng ê gîbūn kah hoántùi, inūi in to sī khòaⁿ I ê kàsī, chhinchhiūⁿ chi̍t chióng khǹg kekbēng ê susiúⁿ? toàntoàn m̄thang. Nāsī ánne siūⁿ to̍h choânjiân bô kongtō, inūi chāi in tehkhòaⁿ, Iésu putkò sī chi̍tê sin lâi ê kàusu niāniā, in bô phahsǹg I sī Siōngtè. In nāsī ū khǹg thiàⁿthàng ê sim, koh ū jia̍tsim himbō͘ Siōngtè, suijiân tùi Anhiohji̍t ê koanliām in ū chhògō͘, lán kám thang siūⁿ I beh khiánchek in? toàntoàn m̄thang. I úntàng beh ēng thiàⁿthàng, tôngchêng ê sim lâi kiáuchèng in, sòa chiokhok in chiah tio̍h.

Ǹgbāng lán chhimchhim ē kìtit, ta̍kpái Siōngtè só͘ teh khiánchek·ê, m̄ sī khiánchek hitkhoán ū sêngsi̍t sim ê giâugî, á·sī chhògō͘; putkò sī khiánchek tī lâng ê simlāi só͘ū hitkhoán chhimchhim ê tōtek siōng ê kòesit. Iésu ē lâi khiánchek in, sī inūi in ê simlāi ū chûn pháiⁿ ê liāmthâu, bô thiàⁿthàng ê sim tī·leh. Inūi in lāisim ū chûn chit khoán, só͘í in sui sī ū khòaⁿkìⁿ Siōngtè, iáukoh kò͘ì m̄ jīn I. Si̍tchāi lâng nā bô ū thiàⁿsim, sī koattoàn m̄bat Siōngtè. Sùtô͘ Iôhaneh ū kóng, "bô thiàⁿ·ê m̄bat Siōngtè". Ū thiàⁿthàng·ê, sī ǹg Siōngtè teh chìnchêng. Bôlūn sī siáⁿ lâng, sī hūjînlâng, á·sī gíná, á·sī pêngiú, lán nā kohkhah thiàⁿ in, to̍h liân hit chiah teh kintòe i ê káu, lán mā sòa kohkhah thiàⁿ i, iā chhinchhiūⁿ ánne, lán sī kohkhah ēthang hoatkiàn tio̍h Pē Siōngtè ê thiàⁿ chitê útiū ê sim. Lâng nāsī bô ū thiàⁿ ê sim, sī hoān tio̍h chòetōa ê chōeok. Tī Kitok ê bīnchêng, m̄ sī chiúchùi, bô chhengkhì siùⁿ ê sū, á·sī ū siáⁿmi̍h pa̍t hāng ê chōe ē pítit chit hāng ê līhāi. Chiahê thiusòe·ê kah chhiongki, chìnchêng lín ji̍p Siōngtè ê kok.

Bô thiàⁿthàng ê sim, tī ta̍k só͘chāi ū phòhoāi lâng ê hoaⁿhí khoàilo̍k. Liân Iésu tī Galílaiah só͘ū ê khoàilo̍k, to iûgoân sī hō͘ i phah bô khì leh. Tùi chit sî khí, kàu tī I lîmchiong, ūitio̍h in ê bô thiàⁿthàng ê sim, tìkàu bētàng koh chi̍t pái lâi hióngsiū khah chá I tī Kapehnáum sîtāi, só͘ū kenggiām tio̍h hitê khoàilo̍k ê ji̍tchí.




第十章 勞煩 ê起頭


耶穌來迦百農，已經經過約有九月日久。Chit九月日是有不止燦爛kah快樂tī leh。伊有醫好chē chē破病 ê，勉勵chē chē失志 ê，也tī ta̍k所在有hō͘ chē chē人得tio̍h幸福。Tī hitê燦爛ê春天，耶穌有ta̍k日出去，有時是坐tī船裡，有時是坐tī山坪裡，也不時to有真chē單純快樂ê 庄腳人，聚集就近伊。伊有對 in講論上帝ê福音，也大家聽了看做是真奇妙ê事，有不止感動in ê心。In宛然親像細漢gín'á，tī in ê人生，有發見tio̍h新異koh súi ê景緻。因為伊是一个少年ê庄腳人，來teh教示hiahê可憐ê庄腳人，又koh伊是真快樂來teh教示in，宛然親像伊lóng m̄ bat有憂悶、煩惱，也無掠sànchhiah做艱苦，知影上帝有不止親近tī伊，也gâu強人ê心志，續吩咐人tio̍h無為tio̍h明á日ê事來掛慮。卑賤ê人生，tùi伊ê來到，有變成高尚ê人生，眾人無論tī現世á是來世，有得tio̍h「súi ê人生」ê異象。實在人kah伊做伙 khiā起是真正快樂ê事。

以上所講chiahê，是耶穌ê傳教ê 黃金時代ê事實，是伊tī加利利所有ê好聽ê歷史。Tī hit中間，學生有尊崇伊，眾人有欽仰伊。也眾人lóng疼痛伊，續真歡喜ài kah伊做伙 khiā起。伊亦真歡喜ài kah in做伙交陪。伊決斷無koh再有hiahni̍h快樂ê日子。法利賽人m̄ ài chit種款，in是bē tàng了解chit種歡喜快樂ê 宗教。In phah算有宗教ê人，是tio̍hài憂愁禁食。總是伊有笑笑來kā in講：「阮m̄免禁食、哀傷；阮大家真快樂；新kiáⁿ婿kah賀娶 ê人做伙 tī leh，賀娶ê人kám ē哀傷?」總是伊有悲傷來加添預告 in講：「獨獨時日beh到，新kiáⁿ婿 beh tùi lín中間無去。」Ah，是lah，時日beh到。時日tehbeh到，hit時無疼痛ê心肝，beh永遠滅無伊tī加利利所有經驗tio̍h hitê快樂ê 黃金ê日子。

咱taⁿ行到tī耶穌ê生涯中ê一轉機，咱tī chitê時chūn，kantaⁿ有聽見眾人聚集teh喊話，teh講不平ê聲音，koh有看見tehbeh tú tio̍h勞煩 ê影跡，也hit時新kiáⁿ婿 beh tùi in中間無去。

Chitê好聽ê琴已經有聽見小khóa teh漏風，咱知伊有hō͘人僥疑，想講伊是有khǹg hit款革命ê傾向tī leh，也大家lóng 細膩 teh持防伊。所以伊chiah有講：「M̄ thang phah算我來是beh 廢無律法á是先知。」當伊醫好hitê tùi厝頂lūi落來ê半遂 ê ê時，伊有激起法利賽人ê受氣，因為伊有用權威者ê態度來赦免伊ê罪。Κoh後來伊有比hiahê嚴謹 ê教徒，khah自由來kah人所無欣慕ê ta̍k等號ê人做伙交陪。伊有揀選人所藐視hit款抽稅 ê，來做伊ê使徒，致到不止hō͘人tio̍htak。Chit時已經有看見人淡薄表示意思來teh怨恨伊，冷笑伊；續kā伊號chē chē名講伊是貪食好酒ê人，抽稅kah pháiⁿ人ê朋友。Iáukoh照看無論啥物出名ê 指導者，tī in ê事業中，這是小khóa事，koh是bōe 逃閃得ê事。

Chit時 tī突然，無按算ê中間，咱有看tio̍h hitê情景不止變換。咱to lóng無有看tio̍h啥物顯然ê理由，iáukoh迦百農ê人有即時變換in ê面色，有hō͘咱聽見in ê無simsek，chibú chchīchū ê聲seh。In有竟然表示in ê態度來對敵伊。In有公然攻擊伊，看伊是一个違逆安息日ê人，是一个革命家，是一个非宗教的ê人，無看伊做是一个正統ê人，也看伊是無忠實tī教會。伊是lóng無禁食，也lóng是靠撒但 ê氣力來行神蹟。「伊趕鬼m̄是靠鬼王別西卜」。Ah!Hit款怨妒 ê心實在真thang可憐。Ah!實在是已經有烏雲teh出現來遮cha̍h tī加利利hitê光明ê時代，這事實實在是thang可傷！

共觀福音書卻是迦百農ê故事ê根源，iáukoh若kantaⁿ讀hit三本 ê福音書，是真oh得thang說明in是為tio̍h啥物因端chiah忽然間hiahni̍h 抵抗伊。總是hit三本福音書出版過了真久，hit時約翰chiah gia̍h筆來寫伊ê回想記，來補滿hit三本所記了làukau ê所在；tùi ánne佳哉照看咱thang tùi約翰所見證ê話，來說明迦百農ê人ē忽然表示敵視耶穌ê因端。Tī約翰ê頭chhām(5章)有記載一个故事，明明是屬tī khah早迦百農時代ê事實；to̍h是有teh講起耶穌有上耶路撒冷赴一个偤太人ê節ê事。在咱chitê是新ê消息。Tī共觀福音書，是lóng無有teh暗示伊tī迦百農ê中間，有bat上去訪問耶路撒冷。大面，tī hit時約翰有tútú起去tī耶路撒冷，因為伊khah常是tīhia來kah偤太ê魚販，料理tùi湖裡所掠來ê魚；所以伊chiah知影chitê tāichì。

約翰講：「Τī耶路撒冷，近羊門有池，希伯來ê腔口叫做Pitsūtāi，有五个走廊。Hit內面有青瞑 ê，跛腳 ê，血枯tâ ê，chē chē破病人倒teh，teh thèng候水振動。」耶穌有khiā tīhia注目 teh看hiahê病人。也耶穌有特別注目看hitê可憐破病三十八年ê半遂 ê。幾nā月日久，hitê半遂 ê有倒 tī Pitsūtāi ê池ê邊á，tīhia日日kantaⁿ聽見眾人ê聲，teh空空可憐伊ê病痛，也伊日日teh失志。忽然間伊有感覺tio̍h chitê親切ê手，來hōaⁿ tī肩頭裡，講
「你ài得tio̍h好?」
「主ah，我是已經無望lah。我lóng無朋友，水振動ê時，無人thang扶我落池，到我來ê時，別人進前我落去lah。」
「起來，giâ你ê 舖á去行！」
「Hit人即時好，to̍h giâ伊ê 舖á去行。Hit日是安息日。」
Chit句話是thang說明koh落來ê事，偤太人to̍h對伊講：「今á日是安息日，你giâ舖á是m̄合宜。」若是伊應 in講：「Hitê醫好我 ê，kā我講giâ你ê 舖á來行。」

請chit時注意tī偤太人所應答ê話。In m̄是應伊講kā你行chitê thang歡喜奇妙ê事，來táⁿtia̍p你lóng總 ê悽慘 ê是啥物人？In反轉是應伊講kā你講giâ舖á來行 ê，是啥物人？請注意tī chit句話，所表明ê精神。Chit句話是表明in是極照正統 ê教示，極照規矩koh四正，熱心來teh守安息日ê人，也iáukoh是全然非宗教的ê人。因為宗教ê根本是疼痛，to̍h是疼上帝，以及疼眾人。無論是回教徒，á是異教徒，凡若心內有存疼痛 ê，tī上帝ê面前，伊所khiā ê地位，是比hiahê無有疼心ê教會內 ê信徒kohkhah高。Κantaⁿ講是正統，若是無有疼痛，是頑迷 ê意思。頑迷無過是怨妒，ài報揚人ê pháiⁿ，tì 宗教ê假面，其實心內邪癖。耶穌的確tio̍h出力來抵當chit種頑迷 ê態度。伊ta̍k時to teh怨恨、暴露、侮辱，khǹg chit種態度ê人。

「Kā你講giâ舖á來行 ê是啥物人。」Hitê人m̄知伊是啥人，因為耶穌tùi眾人ê中間過去。後來耶穌有tī埕裡koh tú tio̍h伊。耶穌tīchia來tú tio̍h伊，是真合宜，因為是表明伊來chia teh感謝上帝ê恩典。In beh相離ê時，耶穌有kā伊講：「你已經得tio̍h好；m̄ thang koh犯罪，恐驚你tú tio̍h kohkhah慘。」

Hitê人to̍h去kā偤太人講，醫好伊ê to̍h是耶穌。所以偤太人chiah ài khúntio̍k伊，因為伊tī安息日做chiahê tāichì。「若是耶穌應講，我ê父無論是安息日，á m̄是安息日，不時to teh行好事。我ê父行tāichì到taⁿ，我亦行伊。所以偤太人kohkhah beh thâi伊，因為伊m̄ nā犯tio̍h安息日，koh講上帝做伊ê父，kā本身算做kah上帝平。」

In實在有「chhōe beh thâi伊。」Tī hit禮拜tùi in ê猛烈 ê頑迷，in tiāⁿ tio̍h是有預想各各他ê事實，tī伊ê時期bōe到ê 進前chit一年間，in to已經thâi死上帝ê kiáⁿ一半lah。Chit番短短 ê訪問，是表明tī伊ê生涯中ê一轉機，是表明in ê空氣lóng變換來反抗耶穌。設使共觀福音書著者有講起chit番訪問耶路撒冷ê事實，咱ê心to̍h m̄免迷亂，來teh bōe明Án怎伊koh tńg去見in ê面，hit時人ê態度會hiahni̍h變換。Tùi耶路撒冷所發出來ê故事以及無僥疑，tùi耶路撒冷所出來ê密探，有跟tòe伊到tī迦百農ê所在。

事勢決斷bē tàng koh復到，khah早伊tī迦百農所有經驗tio̍h hitê快樂ê日子。伊倒tńg來ê時，照看tùi耶路撒冷出來ê密探，有跟tòe伊到加利利湖邊，也詳細探看伊，續kā所得tio̍h ê消息一一報告上去耶路撒冷，續tī ta̍k所在來掖hit款pháiⁿ ê 種子。Chit時 tī伊ê本所在，有顯然分做兩pêng：一是hiahê出頭作亂 beh來陷害伊ê 法利賽kah經學士ê黨類；二是「民眾」in雖然到有程度，是tiāⁿ tio̍h受tio̍h hiahê khǹg僥疑ê態度ê人所影響，iáukoh in是teh跟tòe伊，欽仰伊，續teh保護伊。

Chit番伊上去訪問耶路撒冷了後，有表明一个tiāⁿ tio̍h ê事實，to̍h是hiahê有權威ê人決意ài beh催逼伊行到tī伊ê臨終ê地步。In已經teh chhōe機會ài beh thâi伊。咱已經tùi tī遠遠ê所在thang看見各各他ê情景。

Tī馬可koh落來ê圖，是teh表明耶穌tùi耶路撒冷ê tńg來了後，tī迦百農有一个安息日kah學生做伙 teh行tùi麥園經過，大面是beh去教會，途中所tú tio̍h ê事。卻m̄知為tio̍h啥物因端，in無食早頓，所以「伊ê學生iau。」馬太有出力來見證chitê tāichì。學生iau，to̍h摘麥穗tī手裡ná teh jôe來食。有反對黨 ê人，tī路裡tú tio̍h in，to̍h即時kā in ê先生講：「你看你ê學生行安息日所m̄應該行ê事，是án怎？」In是錯誤啥物leh？為tio̍h啥物因端chiah來告伊leh？啥因端leh？因為上帝ê律法，有疼tio̍h奴才，以及tī穡場 ê勞動者，有禁止 in tī安息日割稻，以及the̍h簸箕，亦chiahê敬虔ê人主張講用手來jôe麥穗，是kah割稻siāng款，嘴來pûn麥hiūⁿ走，猶原是kah簸箕siāng意思！在咱teh想，chit種愚蠢(gûchhún)頑迷 ê態度，不過是一種 ê笑詼ê事niāniā。是lah，因為這to m̄是咱所固執ê問題。Chiahê人卻是lóng無一屑á掠做是一種 ê笑詼。In ê態度是不止真劍。有影！真實ê頑迷者，事事不時to是有真劍。In ê心是bē tàng想hitê tāichì是笑詼ê事。免講咱猶原ē記得，有真chē人不止嚴肅，來攻擊hit款宗教上至小khóa ê事，看做真重要，親像in teh看手裡jôe麥穗仝款，因為咱tī現今有常常聽見講宗教是在tī危險 ê地步lah，咱ê信條有ê已經無人beh信lah。無論是tī偤太人ê教會，以及基督教會，設使若有親切ê精神，koh有阻止一寡笑詼ê事，穩當會閃避chē chē災難。

試想基督ê 吞忍。伊是宇宙ê主，歡喜謙卑來kah咱愚戇 ê人類做伙議論。伊不時ē thang吞忍咱ê愚戇。總是in m̄是kantaⁿ愚戇niāniā，tī hitê後面猶原有存怨妒、惡毒 ê心tī leh。Tī後來伊猶原tio̍h忍受親像chit等號ê事，請咱同情伊。試想上帝ê kiáⁿ本身來到世間ài救咱人類，iáukoh雖是伊有擔當hitê工，mā無人beh kā伊說多謝。

伊有用親切、吞忍 ê心屈kakī，來kah人同 khiā tī一樣 ê水平線來做伙議論，hitê款式實在是親像大人kah細漢gín'á做伙 teh談論仝款。伊有講：「列位，論安息日ê見解，lín是全然誤解父ê真意lah。因為安息日是為tio̍h人來設立，m̄是人為tio̍h安息日。」

隔安息日，經學士以及法利賽人，照看有張羅網望公然tī眾人ê面前beh來害伊。Hit早起koh入會堂；tīhia有人一手枯tâ，in當看伊tī安息日beh醫治iá無。這照看是親像in已經有安排好勢ê計畫。請注意in有忽然變換in ê款到án怎。伊頭pái出現 tī迦百農ê會堂，hit時伊有公然tī安息日醫好一个犯tio̍h鬼 ê，也眾人用奇怪歡喜ê心來同情伊。無人teh當看伊，á是teh疑問伊。

耶穌注神來看hitê一手無路用ê人ê目chiu，也看見伊有顯出真可憐ê款teh 懇求伊幫助。Tī hit本「希伯來人ê福音書」(現是卻是無去)，有流傳講hitê人有催逼伊講：「我是phah石 ê，是用chit兩支手teh度活。耶穌ah，我懇求你，請醫治我，免hō͘我見笑tio̍h來做乞食。」亦in當看伊，續挑戰伊，hō͘ 伊來犯tio̍h安息日。Chiahê硬心kah無同情ê人，有激起耶穌ê受氣。伊to̍h受氣，四界看in，接納in ê挑戰。伊kā hitê人講：「Khiā起來！」後來koh對in眾人講：「安息日行好，á是行pháiⁿ，(意思是有好無做)，tó位一項是合宜？Lín中間啥物人有一隻 羊，若tī安息日跋落坑，無kā伊掠起來?何況人比羊 加jōa貴氣ah!」In to̍h靜靜。也全會眾 ê人心大受感動，kantaⁿ恬恬來teh看in ê辯論。後來伊to̍h kā hitê人講：「伸你ê手。」伊to̍h伸，隨時好好，親像別支手仝款。

咱穩當beh想講chitê神蹟是，夠額thang看做是一个bē tàng siochèⁿ得ê論證。Iáukoh chiahê頑迷者，lóng無khǹg仁慈 ê心來歡喜伊。Hit款bân皮 ê人除本身以外，無信半人是tio̍h。也無半項thang說服伊ê心。有光照伊ê時，伊續講是暗。有看見證據 ê時，伊kā伊解說hō͘無去。Κám是iáu有bat別人親像經學士以及法利賽人ê所teh反對耶穌ê款?現to有看見伊行有權能ê神蹟，in mā續講he是kah撒但妥協來做 ê。伊趕鬼lóng是靠鬼王別西卜，這to̍h是故意來攻擊光ê罪。耶穌講這to̍h是攻擊聖神 ê罪，決斷bōe赦免得 ê。因為凡若人有看見上帝ê光，亦違背良心故意來拒絕伊 ê，結局伊ê靈眼ē直直失明去。Chiahê人是違背良心來拒絕真 ê光。In是真thang傷心夠額bân皮ê人，in掠光做暗，也到尾續永遠kā hitê光來phahhoa tī各各他。伊為tio̍hài憐憫hitê可憐ê phah石 ê，有接納in ê 挑戰，續犯tio̍h安息日，也tùi伊ê神蹟有公然來塞密 in ê嘴。In滿腹受氣親像發狂，大家出去做伙計謀攻擊耶穌，看thang án怎來滅伊，tútú是親像幾禮拜前，in ê朋友tī耶路撒冷所做ê 仝款。In穩當猶原beh ánne做，獨獨眾人m̄容允in來khap tio̍h伊ê身軀niāniā。有時咱tio̍h 小khóa來見笑咱一般ê人ê所做。

In所teh 攻擊 ê，m̄是kantaⁿ為tio̍h ánne niāniā。論chitê安息日ê問題，in所teh相辯論ê，不過是一小部分niāniā，請咱來了解hitê lóng總 ê問題。

上帝ê聖kiáⁿ來到世間，是ài beh用四正ê根據來詳細說明伊ê 宗教，ài用權威者ê態度，來說明早前bat受靈感ê先知，所teh教示ê話，to̍h是講宗教ê真意，是在tī義，kah疼痛，不在tī微末外形ê 規矩kah拘束；koh咱世間人m̄是奴才，是父ê kiáⁿ兒；也伊ài咱眾 kiáⁿ兒有疼痛ê心tī leh。

偤太教最大ê罪惡，是kā外面形式ê 規矩kah拘束ê 敬拜，來交換 hitê疼痛ê心。請來看耶穌時代ê 宗教觀念是啥款。當時所高調ê宗教生活，to̍h是講一禮拜ài禁食兩pái，chiah是有敬虔。公然來施捨，chiah是有仁慈。背聖冊ê 金句單，以及tī 街路頭oa̍t念，形式ê祈禱文，chiah是有熱心。怨恨抽稅 ê，棄sak有罪ê人，也怨恨輕視外邦人，chiah是顯明in有忠實tī上帝。安息日是信仰生活ê中心ê試驗石，經學士所致意 ê，是論安息日所tio̍h守 ê微末/bîboa̍t、勞苦，細細ê 規矩，看chiahê是宗教ê第一要緊ê點。

咱thang想像耶穌有不止怨恨chit款可憐錯誤ê法度，來teh表明上帝。伊有遣責in，稱in是青瞑teh chhōa路，也續遣責in hit款下賤，細細ê 規矩。伊有chia̍pchia̍p犯tio̍h安息日，咱thang phah算，伊有時是tiâukang來犯tio̍h，tùi ánne thang遣責in ê錯誤ê思想，續koh來教示in，thang實在了解上帝ê目的。「安息日是為tio̍h人來設立，m̄是人為tio̍h安息日。」

安息日ê問題，thang講是代表in所teh爭辯一切ê問題。耶穌講安息日是為tio̍h人，是為tio̍h人ê 幸福，人ê最高ê 福氣來設立 ê。咱若查考舊約聖冊chē chē位 ê章節，咱不時to有thang看出，論安息日是有兩項ê根本 ê目的 tī leh。人tio̍h有安息日thang離開in ê工程，續tī安息日thang tī主來歡喜快樂，換話來講：一是歇睏；二是敬拜。這to̍h是父上帝疼痛ê律法，是為tio̍h伊ê kiáⁿ兒ê 福氣所設立 ê。

(1) 一禮拜一pái ê安息日，人tio̍h歇睏，hō͘心神復到爽快，心內得tio̍h歡喜。上帝有tùi tī工場 ê tapo͘、婦人人，tùi tī學堂 ê gín'á，tùi tī受縛ê奴才，tùi tī掛牛擔ê精牲等，講tio̍h歇睏，來享受快樂，tī ta̍kê七日tio̍h有一日thang得tio̍h歡喜ê時間。有ê偤太人反轉 tī安息日teh做工，mā續hō͘ in ê奴才，以及精牲來做工。「月頭安息日，啥事m̄緊緊過，to̍h thang買賣來得tio̍h利益。」總是父上帝穩當無容允伊ê安息日來tú tio̍h phah lâsâm。Tī chit日lín kah後生、chabó͘kiáⁿ、奴僕、女婢、牛，á是驢lóng m̄ thang做工。Lóng tio̍h守 chit日做安息日，安息日是為tio̍h人來設立。

(2) Iáukoh koh也是為tio̍h人ê純全chiah來設立 ê。安息日m̄是kantaⁿ為tio̍h肉體厭倦chiah來設立。人ê活不在tī伊ê肉體niāniā。論「我」，á是自我，to̍h是hitê話thang khiā tī上帝ê面前，kah上帝有密接ê關係 ê，tiāⁿ tio̍h是有來世 ê永遠ê冒險tī leh，所以「我」是一个明顯khah高尚ê存在者，m̄是kantaⁿchitê一時的ê肉體niāniā，也肉體不過是一个機關thang做hitê「我」ê 出現 ê路用。所以父上帝有想tio̍h咱人類ê最高ê 福氣，m̄是kantaⁿ tùi人講tio̍h放sak工程來安息。Κoh有講tio̍h放sak工程來一時á久kah我做伙安息。Lín tio̍h歡喜lín ê安息日，iáukoh kohkhah要緊ê，是tio̍h tiàmtī主來歡喜。Tio̍h思想高尚ê事，tio̍h hō͘你ê心神有機會thang進步，tio̍h ē記得上帝疼痛ê計畫，有為tio̍h咱ê一時的，以及永遠ê 福氣來設立 chitê安息日。

這to̍h是安息日ê意思，安息日是上帝ê好ê恩賜；安息日是為tio̍h人。咱若讀創世記，tīhia有講上帝有看伊所創造ê安息日，「亦看伊是真好。」

Chit時上帝有tùi chitê 吞忍 ê基督tī麥園中，koh一pái來看tio̍h人phah lâsâm安息日，亦看伊是真pháiⁿ。偤太ê教徒有phah lâsâm上帝ê安息日，有搶奪伊ê快樂，續用真chē差不多比做工khah快倦 ê無路用hit款ê 規矩kah拘束，來遮蓋伊ê快樂。In to̍h是beh講Tī安息日醫生tio̍h m̄ thang親切來行醫，得tio̍h醫好ê跛腳 ê，tio̍h m̄ thang giâ伊ê 舖á，tapo͘人tio̍h m̄ thang行過幾里路ê遠，婦人人tio̍h m̄ thang插針tī伊ê身軀；學生tio̍h m̄ thang用手來jôe 麥穗，若是無，恐驚會tú tio̍h刑罰。父上帝是一个快受氣koh gâu hiâm,hoah ê支配者，亦人是tio̍h做安息聖日ê奴才，來拖磨厭倦。耶穌有帶天裡ê自由ê 空氣來到世間，來phah破 in所設hiahê刻tiâu tī 羊皮ê細細ê 規矩；tùi ánne hit時in to̍h做伙計謀beh thâi伊，續tī主ê名來咒詛，講伊是犯tio̍h安息日。

論耶穌tùi chiahê偤太人所顯出ê態度ê事，請m̄ thang誤解。因為這to̍h是上帝ê態度。咱tio̍h照公道來批評in，亦確實耶穌有照公道來批評in。

咱kám thang想講耶穌beh遣責hit款誠實ê人ê疑問kah反對，因為in to是看伊ê教示，親像一種 khǹg革命ê思想？斷斷m̄ thang。若是ánne想to̍h全然無公道，因為在in teh看，耶穌不過是一个新來ê教師niāniā，in無phah算伊是上帝。In若是有khǹg疼痛ê心，koh有熱心欣慕上帝，雖然tùi 安息日ê觀念in有錯誤，咱kám thang想伊beh遣責in ?斷斷m̄ thang。伊穩當beh用疼痛、同情ê心來矯正in，續祝福in chiah tio̍h。

Ǹg望咱深深ē記得，ta̍kpái上帝所teh 遣責 ê，m̄是遣責hit款有誠實心ê僥疑，á是錯誤；不過是遣責tī人ê心內所有hit款深深ê道德上 ê過失。耶穌ē來遣責in，是因為in ê心內有存pháiⁿ ê念頭，無疼痛ê心tī leh。因為in 內心有存chit款，所以in雖是有看見上帝，iáukoh 故意m̄認伊。實在人若無有疼心，是決斷m̄ bat上帝。使徒約翰有講：「無疼 ê m̄ bat上帝」。有疼痛 ê，是ǹg上帝teh進前。無論是啥人，是婦人人，á是gín'á，á是朋友，咱若kohkhah疼in，to̍h連hit隻teh跟tòe伊ê狗，咱mā續kohkhah疼伊，也親像ánne，咱是kohkhah ē thang發見tio̍h父上帝ê疼 chitê宇宙ê心。人若是無有疼ê心，是犯tio̍h最大ê罪惡。Tī基督ê面前，m̄是酒醉，無清氣相 ê事，á是有啥物別項ê罪ē比得chit項ê厲害。Chiahê抽稅 ê kah娼妓，進前lín入上帝ê國。

無疼痛ê心，tī ta̍k所在有破壞人ê歡喜快樂。連耶穌tī加利利所有ê快樂，to猶原是hō͘伊phah無去leh。Tùi chit時起，到tī伊臨終，為tio̍h in ê無疼痛ê心，致到bē tàng koh一pái來享受khah早伊tī迦百農時代，所有經驗tio̍h hitê快樂ê日子。