《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 11 最後 ê Ayapaneco人

作者 陳雷 2019.11.17

（Siá hō͘ ha̍kseng pêngiú ê tāichì 11）/（寫hō͘學生朋友 ê 代誌 11）

Chòeāu ê Ayapaneco lâng / 最後 ê Ayapaneco人

Tī Bekseko lâmpō͘ Tabasco chiu ū chi̍tê chinsè ê chngkha kiòchò Ayapa. Chngthâu chi̍tkeng Sepangâ sek ê Thianchúkàutn̂g, kiòchò Santouario De San Miguel Arcangel. Kàutn̂g chiàⁿbīn kap siangpêng ê piah tīⁿtīⁿ gō͘hoe cha̍pchhái ê ōe, sī thoânthóng Ayapa ê kanggē, hn̄ghn̄g khòaⁿ bésu li̍pthé ê hoehn̂g.

Tī墨西哥南部Tabasco州有一个真細 ê 庄腳叫做Ayapa. 庄頭一間西班牙式 ê天主教堂, 叫做Santouario De San Miguel Arcangel. 教堂正面kap雙pêng ê壁tīⁿtīⁿ五花十彩 ê畫, 是傳統Ayapa ê工藝, hn̄ghn̄g看bē輸立體 ê花園.

Chitê phianphiah ê chngkha khòaⁿkhílâi kap Bekseko kîtha ê chngkha kângkhoán, bô siáⁿmi̍h tekpia̍t ê só͘chāi. Chóngsī i ū chi̍tê chin chhutmiâ ê mi̍hkiāⁿ, kiòchò Ayapaneco. Lí nāū chhùbī sèkài ê ōegú, khólêng bat thiaⁿkòe Ayapaneco chitê miâ. Inūi i sī sèkài siōngkài choa̍tchéng ûiki ê gúgiân.

這个偏僻 ê 庄腳, 看起來kap墨西哥其他 ê 庄腳仝款, 無啥物特別 ê 所在. 總是伊有一个真出名 ê 物件, 叫做Ayapaneco. 你若有趣味世界 ê 話語, 可能bat聽過Ayapaneco 這个名. 因為伊是世界上蓋絕種危機 ê 語言.

Ayapa kúichheng nî lâi kò͘iú ê gúgiân kiòchò Nuumte O͘té, ‘chinsiaⁿ’ ê ìsù. Gōalâng kā hōchò Ayapaneco(Ayapa Zoqueu). Itti̍t kàu 1950 nîtāi, Ayapa lâng tī chhùnih, chhī'á, kethâu....tōalâng, gín'á.....lóngkóng in Ayapa ōe, chhinchhiūⁿ lán Tâioân hitê nîtāi lóngkóng kângkhoán. 1950 nîtāi chènghú khaisí kiôngpek Sepangâ gú kàuio̍k íāu, chinkín lúlâi lúchió lâng kóng Ayapaneco. Káu 2010 nî tantan 15 lâng ē hiáu kóng, nîhòe 67 kàu 90. 2016 nî chhun 12 lâng.

Ayapa 幾千年來固有ê 語言叫做Nuumte Oote, ‘真聲’ ê意思. 外人kā 號做Ayapaneco （Ayapa Zoqueu). 一直到1950 年代, Ayapa人tī厝裡, 市á, 街頭....大人, gín'á....攏講in Ayapa ê 話, 親像咱台灣人hit个年代攏講台灣話仝款. 1950年代政府開始強迫西班牙語教育以後, 真緊lú來lú少人講Ayapaneco. 到2010年單單15 个人ē曉講, 年歲67 到90. 2016 年chhun 12 个.

Manuel Segovia 75 hòe, ta̍kji̍t kiâⁿ 5, 6 konglí khì chnglāi kàutn̂g kîtó, lóngiōng Ayapa ōe. Inūi i siongsìn, siōngtè thiaⁿū ‘chinsiaⁿ’. Íchêng chò lépài lóng iōng Ayapa ōe, āulâi lúlâi lúchē lâng thiaⁿbô, sînhū tō kái chò Sepangâ ōe. Só͘í lépàiji̍t I bôkhì kàutn̂g, kái tī chhùnih kîtó.

Manuel Segovia 75 歲, ta̍k日行5, 6公里去庄內教堂祈禱, 攏用Ayapa話. 因為伊相信, 上帝聽有‘真聲’. 以前做禮拜攏用Ayapa話, 後來lú來lú chē人聽無, 神父tō改做西班牙話. 所以禮拜日伊無去教堂, 改tī厝裡祈禱.

Manuel Segovia m̄ chai tó chi̍tnî kòesin, mā ū khólêng i sī sèkài chòeāu chi̍tê kóng Ayapaneco ê lâng. Thoânsoat kóng Ayapa ê chó͘sian tī i chhiūnâ lāi thiaⁿ chhiūhio̍h ê siaⁿ, chiáusiaⁿ, hongsiaⁿ, thângsiaⁿ......, kā in kóngchò Nuumte Oote, kiòchò ‘chinsiaⁿ’. Só͘í i tiāⁿtiāⁿ khì chhiūnâ lāi thiaⁿ siaⁿ. Lí kámchai?.......ōe sí ê sî, bôsiaⁿ bôsoeh, chhinchhiūⁿ chhiūnâ lāi chi̍thio̍h chhiūhio̍h'á ùi chhiūténg poa̍hlo̍hlâi. Nuumte Oote hông thâisí ê sî, bô lâuhoeh, bô tíkhòng, bô lâu ba̍ksái, bôlâng tiâucha bô͘satchiá, bôlâng chò chèlé, chhinchhiūⁿ bô chithāng tāichì. Chóngsī Manuel siongsìn, chhiūnâ lāi ê siaⁿ bôlâng kohchài thiaⁿū.

Manuel Segovia m̄知tó一年過身, mā有可能伊是世界最後一个講Ayapaneco ê人. 傳說講 Ayapa ê祖先tī樹林內聽樹葉 ê 聲, 鳥聲, 風聲, 蟲聲.....,,kā in講做Nuumte Oote, 叫做‘真聲’. 所以伊定定去樹林內聽聲. 你敢知影？......話死 ê 時, 無聲無說, 親像樹林內一葉樹葉 á ùi樹頂 poa̍h落來. Nuumte Oote hông thâi死 ê 時, 無流血, 無抵抗, 無流目屎, 無人調查謀殺者, 無人做祭禮, 親像無這項代誌. 總是Manuel 相信, 樹林內 ê 聲無人koh再聽有.

（Chokchiá chù:chhiáⁿ iōng pe̍hōejī)（作者注：請用白話字）