《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友 ê 代誌 30 咱人ê視界

作者 陳雷 2019.12.08

（Siá hō͘ ha̍kseng pêngiú ê tāichì 30）（寫hō͘學生朋友 ê 代誌 30）

Lán lâng ê sīkài / 咱人ê視界

Lán lâng ângeⁿ'á chhutsì ê sî, kannā chaiiáⁿ iau tō chia̍h, tâm tō háu. I choânpō͘ ê sèkài tōsī tantan katī chi̍tê. Che tōsī ângeⁿ'á ê sèkài. Kòelâi khah tōahàn, khaisí chùì tio̍h I ê lāubú, sinpiⁿ ê lâng, I só͘ koansim chùì ê tāichì hoattián kàu chhùlāi. Lú tōahàn chiāmchiām hoānûi lúkhoah, ùi katêng kàu ha̍khāu, kàu siāhōe kokka, kàu sèkài útiū. Chóngsī inūi kàuio̍k, khoânkéng bôkâng, lânglâng sīkài hoattián ê hoānûi iā ē bôkâng, ūlâng khahkhoah, ūlâng khahe̍h.

咱人紅嬰á出世ê時, kannā知影iau tō食, tâm tō háu. 伊全部ê世界tō是單單家己一个. Che tō是紅嬰 á ê 視界. 過來khah大漢, 開始注意tio̍h伊ê老母, 身邊ê人, 伊所關心注意ê代誌發展到厝內. Lú大漢漸漸範圍lú闊, ùi家庭到學校, 到社會國家, 到世界宇宙. 總是因為教育, 環境無仝, 人人視界發展ê範圍也ē無仝, 有人khah闊, 有人khah e̍h.

Ùi chūngó͘ kàu góa ígōa ê sèkài, chūngó͘ tiongsim ê kámkak chiāmchiām kiámchió, liáukái m̄ sī itchhè góa siōng toingiàu, itchhè tio̍h chiàu góa ê ìsù. Chitê sengtióng ê kòethêng, lán hōchò chūngó͘ tháupàng(liberation from self）. Chúngó͘ tháupàng hō͘ lán koansim góa ígōa ê tāichì, hō͘ lâng kap lâng tiongkan khah ē ha̍pchok, hō͘siong koansim, mā hō͘ lâng ē beh khì liáukái tōa chūjiân ê tōlí, tit tio̍h khoha̍k tìsek, kiámchió bûti. Só͘í I chin toingiàu, sīmchì ūlâng kóng, jînseng ê kèta̍t ē sái iōng chūngó͘ tháupàng ê thêngtō͘ lâi kó͘kè. Lí nāsī kui sìlâng chhinchhiūⁿ ângeⁿ'á hitkhoán oânchoân chūngó͘ tiongsim, lí jînseng ê kèta̍t tī tóūi?

Ùi自我到我以外ê世界, 自我中心ê感覺漸漸減少, 瞭解m̄是一切我上重要, 一切tio̍h照我ê意思. 這个生長ê過程, 咱號做自我tháu放（liberation from self）.自我tháu放hō͘咱關心我以外ê代誌, hō͘人kap人中間khah ē合作, 互相關心, mā hō͘人ē beh去瞭解大自然ê道理, 得tio̍h科學知識, 減少無知. 所以伊真重要, 甚至有人講, 人生ê價值ē使用自我 tháu放ê程度來估計. 你若是規世人親像紅嬰 á hit款完全自我中心, 你人生ê價值tī tó位？

Beh ánchóaⁿ ē tàng khòngtōa lán ê sīkài? Chengka tìsek kap kenggiām. Ū chhīkáu ê lâng khah liáukái káu, chūjiân tùi káu koansim, káu pìⁿchò in sīkài ê hoānûi. Lí o̍h ē hiáu Ji̍tgú, chūjiân tùi Jitpúnlâng khah liáukái, lí ê sīkài hoattián kàu Ji̍tpún. Lí o̍h tio̍h útiū thianthé ánchóaⁿ chhutsì, iánhòa, in bu̍tlíha̍k ê tōlí, lí ê sīkài pauhâm khòngkhoah ê thàikhong útiū. Só͘í kóng, hiāntāilâng ê sīkài pí 20 bān tang chêng ê lâng ke chinkhoah.

Beh按怎 ē tàng擴大咱ê視界？增加知識kap經驗. 有飼狗ê人khah瞭解狗, 自然對狗關心, 狗變做in視界ê範圍. 你學ē曉日語, 自然對日本人khah瞭解, 你ê視界發展到日本. 你學tio̍h 宇宙天體按怎出世, 演化, in物理學ê道理, 你ê視界tō包含曠闊 ê 太空宇宙. 所以講, 現代人 ê 視界比20萬冬前ê人加真闊.

Sīkài sī lán ba̍kchiu khòaⁿ tio̍h, chùì tio̍h ê gōachāi tìsek kàihān. Ùi sīkài lán kā i choánpiàn chò simlāi ê kámsiū, boánchiok, kiaⁿhiâⁿ, chôngpài, bíkám, oló....., kiòchò simkài. Sīkài lú khoah hō͘ lán ê simkài lú honghù, chiâⁿchò chūngó͘ tháupàng, ū tìhūi ê lâng.

視界是咱目睭看 tio̍h, 注意 tio̍h ê外在知識界限. Ùi視界咱kā伊轉變做心內ê感受, 滿足, 驚惶, 崇拜, 美感, oló……, 叫做心界. 視界lú闊hō͘咱ê心界lú豐富, 成做自我tháu放, 有智慧 ê人.

（Chokchiá chù:chhiáⁿiōng pe̍hōejī)（作者注：請用白話字）