《陳雷文選》

 | | | 轉寄

寫hō͘學生朋友ê代誌 33 寫hō͘政治家kap選民ê代誌

作者 陳雷 2019.12.15

（Siá hō͘ ha̍kseng pêngiú ê tāichì 33）（寫hō͘學生朋友ê代誌 33）

Siá hō͘ chèngtīka kap soánbîn ê tāichì / 寫hō͘政治家kap選民ê代誌

Tī chia lán kóngê sī Tâioân ê chèngtī. Chèngtīka kap soánbîn kângkhoán, só͘ khólūê sī kòjîn ê līek kap chèngtī líliām. Ūlâng khah chùtiōng līek, ūlâng chùtiōng líliām, pilē kòjîn bôkâng. Chinchē lâng chúiàu ūi tio̍h miâlī, chinchió chi̍tpah pha ūi tio̍h líliām(tekpia̍t sī chèngtīka). Chittiám siongsìn tāike tôngì.

Tī chia 咱講ê是台灣 ê 政治. 政治家kap選民仝款, 所考慮ê是個人ê利益 kap 政治理念. 有人khah注重利益, 有人注重理念, 比例個人無仝. 真chē 人主要為tio̍h名利, 真少100 pha為tio̍h理念 (特別是政治家) . 這點相信大家同意.

Chèngtī líliām chhinchhiūⁿ Tâioàn to̍kli̍p ia̍hsī thóngit, piáubīnsiōng khoaⁿlai sī sûn kámchêng ê mi̍hkiāⁿ. Bó͘lâng chútiuⁿ thóngit, suijiân i chaiiáⁿ tòatī Tâioàn khahhó, m̄ kú i ê kámchêng sī tōa Tiongkok chúgī. Tānsī kinpúnte̍k kónglâi, chèngtī māsī teh khólū līek. Hópí bó͘lâng chútiuⁿ Tâioàn sī to̍kli̍p ê chúkoân kokka, inūi ū chúkoân chiah ē tàng póhō͘ lán ê chèngtī théchè, kengchè chióngchióng ê līek kap anchoân. Putkò che sī ùi choân Tâioân chò chhuthoattiám, khiā tī khah tn̂gkî, hoānûi khahkhoah ê khólū. Só͘í chèngtī líliām chin tiōngiàu.

政治理念親像台灣獨立 ia̍h是統一, 表面上看來是純感情 ê 物件. 某人主張統一, 雖然伊知影tòa tī台灣khah好, m̄ kú伊 ê 感情是大中國主義. 但是根本te̍k講來, 政治理念mā是teh考慮利益. 好比某人主張台灣是獨立 ê 主權國家, 因為有主權chiah ē tàng保護咱 ê 政治體制, 經濟種種ê利益 kap安全.不過che是ùi 全台灣做出發點, khiā tī khah tn̂g期, 範圍khah闊 ê 考慮. 所以政治理念真重要.

Tānsī tāipō͘hūn ê chèngtīka chinchió kongkhai kong in kòjîn ê līek, chúiàu kóng soánbîn ê līek kap líliām. Lîchhiáⁿ chi̍tki chhùi siangê chi̍h, kónghoānkóng, chòhoānchò, bôittēng sī si̍tōe. Só͘í soánbîn khólūê m̄ nā sī līek kap líliām, lîchhiáⁿ iáu tio̍h khólū chèngtīka ê sìniōng. Nāsī bô sìniōng, kóng khahhó thiaⁿ mā bôhāu.

但是大部份 ê政治家真少公開講in個人 ê利益,主要講選民 ê利益 kap 政治理念. 而且一枝嘴雙个舌, 講凡講, 做凡做, 無一定是實話. 所以選民考慮ê m̄ nā是利益kap 理念, 而且iáu tio̍h考慮政治家 ê 信用. 若是無信用, 講khah 好聽mā無效.

Bînchú chèngtī ê bo̍ktek sī tuikiû tosò͘lâng ê līek, chèngtī, kengchè, chūiû, anchoân ê līek. Lán tâuphiò soán bó͘bó͘ chèngtīka lâi thè lán chò chi̍thāng tāichì. Beh ánchóaⁿ ē tàng soán chhut chitkhoán ê chèngtī ka?Lângkóng ū siáⁿkhoán ê soánbîn tōū siáⁿkhoán ê chèngtīka, ūiáⁿ. Lán soánte̍k ê sî iōng tosò͘ lâng ê līek chò chhuthoattiám （iā tōsī siūⁿ khahtn̂g, khòaⁿ khahkhoah）, tō khah ū kihōe soán chhut chitkhoán ê chèngtīka. Lán tio̍h khòaⁿtn̂g bô khòaⁿté, khòaⁿkhoah bô khòaⁿe̍h. Nā ūlâng kúi chheng kho͘ kā lí béphiò, chhiáⁿlí chhitthô, lí tâu hō͘ i, soánchhutlâi , tōsī kap lí kângkhoán tham sulī ê chèngtīka, chèngkheh.

民主政治 ê目的是追求多數人 ê 利益, 政治, 經濟, 自由, 安全 ê 利益. 咱投票選某某政治家來替咱做這項代誌. Beh按怎 êtàng選出這款 ê 政治家？人講有啥款 ê 選民tō有啥款 ê 政治家, 有影. 咱選擇 ê時用多數人 ê 利益做出發點家, （也 tō是想khah tn̂g, 看khah 闊）, tō khah 有機會選出這款 ê 政治家. 咱tio̍h 看tn̂g 無看 té, 看闊無看 e̍h. 若有人幾千kho͘ kā你買票, 請你chhitthô, 你投hō͘伊, 選出來tō是kap 你仝款貪私利 ê 政治家, 政客.

Iáukoh chi̍ttiám, tōsī gōalâi sèle̍k ê kansia̍p, tekpia̍t sī Tiongkok kèōesèng ê thóngchiàn, tìsú Tâioân ê bînchú, soánkú ê khoânkéng giâmtiōng ujiám, kiáujiáu soánbîn ê phoàntoàn. Chittiám si̍tchāi chin tiōngiàu, lán tio̍h putsî huisiông kéngkak.

Iáukoh 一點, tō是外來政治勢力 ê 干涉, 特別是中國計畫性 ê 統戰, 致使台灣 ê 民主, 選舉 ê 環境嚴重污染, 攪擾選民 ê 判斷. 這點實在真重要, 咱tio̍h不時非常警覺.

（Chokchiá chù:chhiáⁿiōng pe̍hōejī)（作者注：請用白話字）