《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tēsì koàn Kapehnáum Tēit chiuⁿ Iésu ánchóaⁿ kàu Kapehnáum 第四卷迦百農 第一章 耶穌án怎到迦百農

作者 Tâi e̍k:Ko Tekchiong,Siutēng Lîm Chùnio̍k & Chng Hūiphêng 2024.06.02

Tēit chiuⁿ Iésu ánchóaⁿ kàu Kapehnáum


Lán chit sî sī kohchài kiâⁿ kàu tī chitê kò͘sū tiong ê chi̍tê choánki, to̍h sī lūn Iésu chhuthoat lâi thoânkàu tī Galílaiah bînchiòng ê tiongkan ê sū. Chèng hokimsu tùchiá chiàu khòaⁿ lóng sī tùi chitchân lâi chhuthoat kóngkhí in ê kò͘sū. In ū ēng chi̍tê hiánjiân ê kìhō lâi piáusī kóng,"Iôhaneh íkeng koaiⁿkaⁿ, Iésu kàu Galílaiah thôaⁿ Siōngtè ê hokim kóng ji̍tkî móa lah, Siōngtè ê kok kīn lah;lín tio̍h hóekái lâi sìn hokim."

Lán thang siūⁿ, siatsú lán ê sèngchheh ū chiàu chhùsū lâi pianchi̍p, to̍h in kóng kàu chitchām ê sî, úntàng beh làng tōatōa phāng, sòa ēng chitê sin chām lâi kóngkhí, thang lâi piáusī chitê choánki. Ia̍h tha̍k sèngchheh ê lâng úntàng beh chin chimchiok lâi chò hō tī i ê sèngchheh.

Hokimsu ê tùchiá só͘ tēit koansim ài kìchài·ê, to̍h sī chitê bînchiòng ê thoânkàu ê sū. Lūnkàu kòekhì itchhè ê sūchêng, in putkò sī khòaⁿchò teh īpī chitê kò͘sū, khòaⁿchò sī chitê kò͘sū ê giâmsiok ê pōekéng niāniā. Lán sī íkeng ū kángkiù hitê tōa ê pōekéng, to̍h sī ū kóngkhí i só͘ chhuthoat lâi hitê chhinchhiat ê sèkài, ū phō chi̍tê éngoán ê kèōe, tī láuchá ê tiongkan ū teh chúnpī I ê lâikàu, iā ū kóngkhí Iûthài ê chèng sianti lâng ê le̍ksú, Mesíiah ê chhimbāng íki̍p hiahê gōapang ê sèkài ū ánchóaⁿ tī bô ìsek ê tiongkan, lâi thè I chúnpī oa̍htāng ê bútâi ê sū. Āulâi ū kóngkhí I ê chhutsì, I ê sèhàn sî, I ê chiâⁿ nî, iā chiâⁿchò chi̍tê siàuliân ê ba̍kchhiūⁿ, íki̍p tùi chionglâi I só͘ phō ê īsiōng ê sū. Κoh ū kóngkhí I ū ánchóaⁿ pàngsak I ê únki ê sengoa̍h, chhuthoat lâi thoânkàu hitê tōa iàukín ê sîji̍t, to̍h sī ū siūⁿ I ê sélé, I ê siū chhì, I siōng chá lâi chio siàuliân ê tângphōaⁿ, chho͘ hôe hóngbūn Êlúsalem̀ íki̍p tiàmtī Iûthài soaⁿtē hitê khoàilo̍k ê thoântō, iā chòeāu ū kóngkhí kiâⁿsélé Iôhaneh siūlia̍h koaiⁿkaⁿ ê sū.

Chāi hokimsu ê tùchiá ê kèōe, ísiōng só͘ kóng hiahê, putkò sī chò tīchia só͘ beh kóng chitê kò͘sū ê thâusū jîí. In lóng sī khiā tī chitê kò͘sū, oa̍tlìntńg lâi hôesióng hiahê sūsi̍t. In khiok lóng sī tùi hiahê sūsi̍t lâi chhuthoat in ê pit. Chóng·sī tùi chittiám khí só͘ beh kóng ê kò͘sū, chiah si̍tchāi sī in só͘ tēit koansim·ê.

Taⁿ chitê sin ê kò͘sū, ū ínchhōa lán kiâⁿ kàu tī chi̍tê sin ê siâⁿchhī. Lūn hitê siâⁿchhī lán teh siàuliām Iésu ê sî, itpoaⁿ khiok sī khah bô khòaⁿchò iàukín·ê. Kîsi̍t tī I ê senggâi tiong, ū sì ê tiōngiàu ê siâⁿchhī tī·leh, to̍h sī ū Peklīhêng, sī I chhutsì ê só͘chāi; ū Nachalia̍t, sī I tōahàn ê só͘chāi; ū Êlúsalem̀, sī I sí ê só͘chāi; koh ū chi̍t ūi, to̍h sī kīn tī Galílaiah ê Kapehnáum, sī chi̍tê sèsè ê thóhî lâng ê kechhī, sī I tī Galílaiah sengoa̍h ê tiongsim, sī lán chit sî tio̍h kah I chòhóe tiàm khah ke chi̍t nî kú ê só͘chāi.

Chit sî khí, lán só͘ ài beh kóng·ê, to̍h sī Kapehnáum ê kò͘sū.

Lūnkhí chitê Galílaiah thoânkàu ê kò͘sū, lán só͘ tēit tiōngiàu ê châiliāu to̍h sī kiōngkoan hokimsu. Lūn chittiám Iôhaneh hokimsu sībô jōa ū thang chò lán ê pangchō͘. Iôhaneh bōe siá i ê hokimsu ê íchêng, kiōngkoan hokimsu ê tùchiá, to̍h íkeng chìnchêng cha̍phun kóng liáu, só͘í Iôhaneh sī lóng bô kóng siáⁿmi̍h.

Lán chit sî tīchia lâi chòhóe siūⁿ kiōngkoan hokimsu ê būntê, chiàu khòaⁿ sī putchí ha̍pgî. Ài lán chìnchêng ē kìtit chi̍t hāng, to̍h sī in ê chheh bētàng tútú kóng sī lán ê Chú ê toānkì. In putkò sī kā siōng chá ê ha̍kseng só͘ ē kìtit, lūn lán ê Chú ê sūchek kah tâmōe lâi khioh chòhóe, iūkoh khah siông sī bô chiàu si̍tchāi ê chhùsū lâi pianchi̍p.

Chho͘tāi ê Kitoktô͘, kîsi̍t sī bô ū si̍tchāi chiàu chhùsū lâi siá lūn lán ê Chú ê toānkì. In só͘ chai·ê, khah tōabīn sī kantaⁿ tī ta̍kê lépàiji̍t tī kàuhōe só͘ ha̍ksi̍p·ê niāniā. Iūkoh só͘ thiaⁿkìⁿ·ê, chēchē sī làngchām làngchām, lóng bô sio liânlo̍ktī·leh, sī chhinchhiūⁿ lán ê "Chúji̍t sînniû", á·sī thang kóng kàuhōe ū tùi hiahê bat khòaⁿkìⁿ, bat thiaⁿkìⁿ Chú ê lâng lâi tittio̍h chi̍tê itpoaⁿ só͘ teh liûthôaⁿ ê kò͘sū. Lūn thâu chām ê chhùsū, in khiok sī chaiiáⁿ, to̍h sī I ū hòasin lâi chhutsì, ū siū sélé koh ū siū chhì. Iūkoh lūn lō͘bóe chām ê chhùsū, in iā sī chaiiáⁿ, to̍h sī I ū chiūⁿ Êlúsalem̀, siū lâng ê símphòaⁿ, jiânāu ū siū tèng tī si̍pjīkè, ū kohoa̍h, chòeāu ū chiūⁿ thiⁿ. Chóng·sī tī hit tiongkan ê le̍ksú, to̍h sī lūn I tī tēbīn chiūⁿ ê sengoa̍h ê tiongsim ê kò͘sū, suijiân in ū chhim chai hitê sūsi̍t, ū kā I só͘ tútio̍h ê kôkô ê sūkiāⁿ íki̍p tâmōe lóng khek tiâu tī sim·ni̍h, iáukoh in khah siông sī bētàng chiàu sìchiàⁿ ê chhùsū lâi pâilia̍t. Chitê kiatkó ū hiánchhut tī in ê chhiú só͘ siá ê hokimsu; só͘í lán thang kóng chiahê hokimsu putkò sī teh kì su̍t chho͘tāi ê Kitoktô͘, chhùi só͘ teh thoânsiū ê hokim niāniā. Kiōngkoan hokimsu thang kóng sī tùi chho͘tāi Kitoktô͘ ê Chú ê toānkì, só͘ hoane̍k ê chheh, to̍h sī chiàu hiahê tùchiá só͘ khiākhí ê tēhng ê liûthoân, á·sī hiahê chhinba̍k khòaⁿkìⁿ ê lâng ê kiànchèng, á·sī tùchiá só͘ kethiⁿ chūchi̍p ê siausit, lâi pianchi̍p ê chheh.

Taⁿ hokimsu tiong, tēit chìnchêng siá·ê to̍h sī Mákhó, iūkoh lán nāsī ē kìtit Mákhó hokimsu, tōabīn lóng sī kì su̍t Piattò͘ ji̍tsiông só͘ teh soatkàu·ê, khaksi̍t sī ē hō͘ chitê Galílaiah sîtāi ê kò͘sū kethiⁿ chin ū oa̍hkhì kah chhùbī tī·leh. Lūn Chú ê sengoa̍h, Mákhó púnsin khiok sī bô siáⁿmi̍h kàu jōa chaiiáⁿ, Chóng·sī Mákhó ū kah Piattò͘ chò chìbi̍t ê pêngiú, iā Piattò͘ ū chhengho͘ Mákhó kóng,"góa ê kiáⁿ Mákhó." Chitê Piattò͘ sī pí pa̍t ê ha̍kseng kohkhah chhim chai Chú ê senggâi ê lâng.

Tī ēbīn só͘ kì chit chat ê ōe, chiàu kináji̍t itpoaⁿ ê sèngchheh ha̍kchiá só͘ sêngjīn·ê, to̍h sī hitê tútú Iôhaneh síliáu bô jōa kú chò Hilia̍ppholi̍p ê kàmtok Papia(Papias), só͘ kiànchèng ê ōe, i ê ōe kóng,"Mákhó, to̍h sī Piattò͘ ê káisek chiá, ū chiàu chinsi̍t, khiok sī bô chiàu chhùsū, kā Piattò͘ só͘ thoân, lūn Kitok ū ánchóaⁿ kóng ánchóaⁿ chò, itchhè ê sū kìchài tī i ê chheh·ni̍h. Mákhó púnsin khiok sī m̄bat thiaⁿkìⁿ Chú ê ōe, ia̍h m̄ sī I ê ha̍kseng, Chóng·sī i sī Piattò͘ ê ha̍kseng. Piattò͘ ū chiàu ki̍psî ê khiàmkhoeh ( i ê thiaⁿ tō chiá ) lâi kàsī lâng, iā khiok sī bô chiàu chhùsū. Só͘í thang kóng Mákhó sī bô ū chhògō͘ tī·leh. Inūi i ū koansim chi̍t hāng, to̍h sī bô hutlio̍k i só͘ thiaⁿkìⁿ·ê, iā bô ēng chhògō͘ ê hoattō͘ lâi siá i ê chheh."

Lán chhaputto thang kóng Mákhó hokimsu sī Piattò͘ ê hokimsu. Só͘í lán nā ēng chitê ìsù lâi tha̍k Mákhó hokimsu, hit sî lán ē hoatkiàn tio̍h chēchē ū chhùbī ê sūsi̍t, teh àmsī tī hitê pōeāu ū Piattò͘ tī·leh. Phìjū lâi kóng, lán tha̍ktio̍h Iésu tī Kapehnáum hiohkhùn tī Piattò͘ ê tau, ia̍h thiaⁿkìⁿ kóng chi̍t chákhí "thiⁿ iáu putchí àm", I ū khílâi beh kîtó, hit sî lán kàugia̍h thang sióngsiōng, tī chitê kò͘sū ê pōeāu ū hiánchhut Piattò͘ ū ánchóaⁿ ē kìtit, i ū thiaⁿkìⁿ tī hit chákhí Iésu tī kehpiah pângkeng teh tíntāng ê khapō͘ siaⁿ.

Lán iā thang tùi sióngsiōng tī téngbīn só͘ kóng hitê ū koânui chiá Papía só͘ kiànchèng ê ōe, lâi bêngpe̍k Máthài ū ēng in ê púntē ê Alân ōe lâi siá chi̍t pún chheh, kiòchò “Logia”, to̍h sī pianchi̍p lán ê Chú só͘ kóng íki̍p só͘ kiâⁿ ê sū. Hit pún thang kóng sī "Chú ê giânhêng lio̍k". Āulâi hoānsè sī i púnsin á·sī pa̍t lâng, ū chhamkhó Mákhó hokimsu chēchē ê châiliāu, sòa kā hit pún “Logia” kái khah tōa pún, chiâⁿchò lán hiānsî só͘ū ê Máthài hokimsu.

Iā lán thang phahsǹg, Lūka siōng chìnchêng sī ū tùi i ê pún kàuhōe, tōabīn sī Antiokhè, lâi tittio̍h i ê hokim ê kò͘sū, Chóng·sī āulâi i ū chhamkhó Máthài, Mákhó, iā bián giâugî, chiàu i tī i ê chheh ê thâu chi̍t chiuⁿ só͘ kóng bêng ê khoán, iûgoân ū chhamkhó chēchē sè pún ê le̍ksú chheh, lâi tittio̍h chin chē ê châiliāu. Lán tī khah āulâi ē chaiiáⁿ, tng tī i teh kintòe Páulô ê tiongkan, iûgoân ū tùi só͘ chi̍hchiap tio̍h ê Chú ê ha̍kseng, lâi tittio̍h chin chē châiliāu; hiahê ha̍kseng tekkhak ū tōatōa pangchō͘ i, chísī i chaiiáⁿ tī i ê hokimsu tiong só͘ teh kóng khí, lūn Iésu beh chiūⁿ khì Êlúsalem̀ tô͘tiong ê kìek, hitê to̍kit bûjī ê pō͘hūn.

Tī chit saⁿ pún ê hokimsu, khiok lóng ū chin chē siosiāng ê kìsū, teh kóng khí lán ê Chú só͘ kiâⁿ íki̍p só͘ kóng ê sū, hō͘ lán kàugia̍h siôngsè bêngpe̍k hitê sūsi̍t; m̄koh khósioh in lóng bô chiàu sióngsiōng ê chhùsū teh kóng khí, tùi ánne lán sī chin ohtit thang chiàusi̍t chāi ê sūnsī, lâi chòhóe siūⁿ Iésu tī Galílaiah thoânkàu ê le̍ksú.

Chit sî lán sī íkeng piān, chòhóe lâi siūⁿ chitê Galílaiah thoânkàu ê le̍ksú.

Sî sī Chúāu 27 nî. Chitê le̍ksú ê pōekéng sī tī Galílaiah ô͘ chiuûi ê tēhng, ia̍h hitê tiongsim tiám sī I ê kò͘hiong, kīn tī ô͘piⁿ ê Kapehnáum.

Tī chìnchêng chām, lán sī kóng kàu Iésu piànkiâⁿ lâm pêng Iûthài ê hiongchhoan, lâi soanthoân hokim ê sū ûichí. Lán khiok iûgoân ū kóngkhí tī "Iôhaneh íkeng koaiⁿkaⁿ", hit sî I ū hiòng pak pêng ti̍tti̍t beh chiūⁿ khíkhì Galílaiah ê sū, Chóng·sī bōe tòe I siōng khí khì kàu Galílaiah ê chìnchêng, lán ū chi̍tsîá kú iânchhiân tī lâm pêng ê só͘chāi, lâi chimchiok siūⁿ kiâⁿsélé Iôhaneh ê ūnmiā. Chit sî lán thang chūiû lâi kintòe I kiâⁿ kàu tī Galílaiah, lâi khòaⁿ I tī ô͘ ê chiuûi tùi bînchiòng lâi thoânkàu ê chêng kéng.

Bián giâugî I beh kàu Galílaiah ê tô͘tiong, úntàng ū kenggiām tio̍h chēchē hāng ê sūsi̍t; putkò chin khósioh, tī kiōngkoan hokimsu lóng bētàng thiaⁿtio̍h siáⁿmi̍h siausit. Iôhaneh ū hôesióng hitê siausit lâi chísī lán chai, kantaⁿ chi̍t chân ê sūsi̍t, to̍h sī teh kóng khí in kàu Samálīa beh kòekhì Galílaiah ê sî, ū tútio̍h chi̍tê Samálīa ê hūjînlâng, beh lâi chhiūⁿ chúi ê sū.

Lán thang siūⁿ in tāike kiâⁿ kàu Galílaiah ê kaukài ê si̍pjī lō͘thâu ê sî, Iésu ū kah I ê tângphōaⁿ, tōabīn sī Piattò͘, Antole̍h, Huili̍ppò͘, iā hoānsè Iôhaneh, tāike siosî. Iésu ū tùi sai pêng ti̍tti̍t kòekhì; hoānsè sī beh tńgkhì in tau Nachalia̍t. Iā hiahê ha̍kseng ū tùi tang pêng ti̍tti̍t tńgkhì in ê kò͘hiong koh khì thóhî. Hiahê ha̍kseng sī íkeng siongtong kú līkhui in ê púnhiong, iā in ê kangtêng chit sî sī lóng teh thènghāu in. Lán tio̍h ē kìtit chit sî in iáu koh sī chò chūiû ê tângphōaⁿ. In sī iáubōe siū I ê kéngtiàu lâi tamtng thoânkàu ê tiāⁿtio̍h ê kang. In putkò sī tī kúi goe̍hji̍t kú ê tiongkan lâi kah Iésu chòhóe hióngsiū hitê khoàilo̍k ê kenggiām. Tī hitê khoàilo̍k ê joa̍hthiⁿ, I ū chhōa in chòhóe sìkè kiâⁿ tī Iûthài ê soaⁿtē. Ia̍h in ū hiánchhut to̍kto̍k sī jia̍tsêng ê chhengliân só͘ū ê liāmthâu lâi khimgióng I, chôngpài I chò chi̍tê enghiông. In úntàng bô bē kìtit hiah kú ê kenggiām.

Lán thang siūⁿ in tī hitê kaukài lâi kah Iésu siosî liáuāu, in úntàng ū ēng putchí khoàilo̍k, siū tōa ê kámkek ê sim, lâi oôaⁿ soaⁿ kòe niá tńgkhì in tau Kapehnáum. Inūi in úntàng chìchió ū khǹg chēchē khoán ê ǹgbāng tī·leh, suijiân in sī iáubōe ū tiāⁿtio̍h ê ioksok, iáukoh in khaksìn ū chi̍t ji̍t úntàng ē tittio̍h èngún lâi pangchō͘ I itseng ê tōa sūgia̍p, ia̍h tōabīn in mā sī iûgoân chaiiáⁿ, koh bô jōa kú Iésu úntàng ē tòe in lâi ô͘ ·ni̍h.

In tāike tio̍h tī kúinā goe̍hji̍t kú, lâi līkhui Iésu, che sūsi̍t bián giâugî, sī sio̍k tī I ê kèōe ê chi̍tpō͘hūn, koh sī in só͘ beh siū ê hùnliān chi̍tê tiōngiàu ê pō͘hūn. Iésu sī putchí ū chuntiōng lâng ê jînkeh, I sī koattoàn bô beh chhuipek lâng ê sim. I sī ài in ū túhó ê sîkan thang lâi siūⁿ. In teh thènghāu ê sîkan, sī putchí ū līek tī in ê simsîn. Lán thang sióngsiōng in tāike, ta̍k ji̍t tīteh thóhî ê sî, simsîn iā teh thènghāu I lâi, teh tâmlūn I ê sū, simsim liāmliām tosī teh susiúⁿ I, teh chhì khòaⁿ tio̍h ánchóaⁿ chiah thang kohkhah lâi thiàⁿthàng I. Chhinchhiūⁿ ánne, in ū tī bô ìsek ê tiongkan, ū ûnûná chúnpī in ê sim thang lâi tamtng in tī chionglâi só͘ beh chò ê úitāi ê kangtêng.

Iésu ū kakī chi̍t lâng, sūn hit tiâu Nachalia̍t ê tōlō͘, ti̍tti̍t ǹg sai khì, iā chhinchhiūⁿ ánne, I ū ti̍tti̍t kiâⁿ kàu in lóng bô khòaⁿkìⁿ I ê lâng. Só͘í tī sio līpia̍t hit kúi lépài ê tiongkan, Iésu só͘ū kenggiām tio̍h siáⁿmi̍h tāichì, ha̍kseng tiong sī lóng bô lâng ē hiáu thang kóngkhí. Chiàu lán só͘ ēthang phòaⁿtoàn, I sī ìài kakī chi̍tê tī·leh, iáukoh I ēthang hiohkhùn kàu siáⁿ khoán, choanchoan sī khòaⁿ chèng lâng beh iôngún I kàu siáⁿmi̍h thêngtō͘ niāniā. Inūi I ê miâsiaⁿ íkeng ū piàn thoân tī sùhong, iā Galílaiah ê lâng lóng ū teh kóng khí, I tī Êlúsalem̀ tng chehkî tiong só͘ kiâⁿ itchhè ê sū. "inūi in púnsin ia̍h ū khì hù chehkî." Chóng·sī lán thang phahsǹg I sī ìài ū túhó ê sîkan thang kakī chi̍t lâng lâi sàmsu I ê kèōe. Lán iā thang phahsǹg tī in ê hōetn̂g íki̍p àmsî ū chi̍phōe ê sî, beh ū chēchē chngkha lâng chiūkīn I; iā hit sî I ū kàsī in chēchē hāng kîī ê sū, hō͘ in bêngpe̍k I ê Pē ū ánchóaⁿ teh khòaⁿkò͘ in, sòa kóngkhí tī tēbīn chiūⁿ I só͘ kèōe ài beh kiànsiat ê Siōngtè ê kok. Chóng·sī tûliáu tī Iôhaneh ê kìek tiong, só͘ū chísī lán chai chit chi̍t chân sèsè ê sūkiāⁿ, ígōa lán lóng bô thiaⁿkìⁿ siáⁿmi̍h.

To̍h sī ū chi̍t ji̍t, tng I sìkè teh kiâⁿ ê sî, I ū koh kiâⁿ kàu Galílaiah ê Kaná. Lán thang liāusióng I ū hiohkhùn tī "Galílaiah ê Kaná lâng Nâthaⁿâel" ê tau, inūi tī bô kúi goe̍hji̍t chêng, tī hit chōa putchí thang siàuliām ê líhêng ê sî, I ū ínchhōa I lâi ji̍p tī in ê kûn, lâi kah Iésu chò hó ê pêngiú chòhóe kaupôe. Lán thang siūⁿ tī ū chi̍t àm, Iésu kiâⁿlō͘ kàu chin iàsiān ài beh lâi hiohkhùn tī i ê chhù ê sî, i úntàng ū ēng kiongkèng hoaⁿhí ê sim lâi chi̍hchiap Iésu chiah tio̍h. Lán thang siūⁿ i tī keh chákhí ū kā i ê hoehn̂g, íki̍p i só͘ kenggiām tio̍h chengsîn siōng ê choánki ê bûhoakó chhiūkha ê só͘chāi, lâi hō͘ I khòaⁿ. Tī hit ji̍t, Iésu bat ūitio̍h i hō͘ chúi piànchò chiú hitê Kaná ê siàuliân ê sinniû, úntàng chin hoaⁿhí lâi hoangêng I; chhì siūⁿ, che kám ū siáⁿmi̍h thang giâugî ê só͘chāi? si̍tchāi Iésu tī hit chi̍t nn̄g ji̍t ê tiongkan, lâi hiohkhùn tī hitkhoán pêngiú ê chhù, sī chinchiàⁿ khoàilo̍k ê sū.

Khósioh bô ū kàujōachē sîkan thang iôngún I hiohkhùn I ê simsîn. Inūi I kàu Galílaiah ê siausit sī piàn thoân tī hitê sùhong, chit sî choân Galílaiah lóng iôchoah· khílâi. Chit sî siolī ū jīcha̍p englí lō͘ ê Kapehnáum ê lâng, lóng gia̍h thâu teh thènghāu I, inūi hiahê siàuliân ê ha̍kseng, ū tòa chēchē gâu kámtōng lâng ê siausit tńgkhì in tau Kapehnáum. In ū soanthoân kóng tī Galílaiah hitê chhutmiâ ê lâng, ē liâmpiⁿ kàu lán ê siâⁿ. Tùi ánne ū chēchē páikha teh thàngthiàⁿ·ê, íki̍p ū kiáⁿjî phòapēⁿ ê hūjînlâng. Simlāi khǹg ǹgbāng teh kîkoài siūⁿ kóng hitê tōa ê iseng nā lâi, m̄chai ēthang pangchō͘ lán ábē.

Lán tīchia ài lâi siūⁿ Iôhaneh só͘ū kóngkhí ê chi̍t chân ê sūkiāⁿ. Iésu iáukoh kah Nâthaⁿâel íki̍p Kaná ê siàuliân ê sinniû tiàmtī Kaná ê sî, siolī jīcha̍p englí lō͘ ê Kapehnáum, tī hitê khah hógia̍h ê lâng teh tiàm ê téngbīn ke, ū chi̍t kháuchàu tútio̍h chin chhiⁿchhám ê sū, to̍h sī ū Hilu̍t ông ê "jînsîn" khiākhí tīhia, i ê ko͘ kiáⁿ phòapēⁿ tehbehsí. I ū thiaⁿkìⁿ lâng tī siâⁿ·ni̍h lóng teh hongsiaⁿ kóng Iésu teh beh lâi lah. Chóng·sī Iésu hoānsè ē khah bān kàu. Lán thang sióngsiōng, hitê gíná ê lāubú ū jia̍tsêng âukiò kóng,"Hé, m̄thang kantaⁿ khiā tiàm chia thènghāu I lâi! I to íkeng lâikàu tī Kaná lah. Κiámchhái I ēthang lâi kiù lán ê sè kiáⁿ!"

Hit àm gíná ê lāupē, to̍h kínkín jiokkhì Kaná, chiūkīn Iésu kóng,"siansiⁿ ah, lí ēthang lo̍h lâi khì itī góa ê kiáⁿ bōe? inūi i tehbehsí lah!"

Lán ê Chú ū siôngsiông sitbōng lán, inūi lán teh pekchhiat himbō͘ I, sī kantaⁿ khòaⁿ I sī chi̍tê iseng ê sî niāniā, ígōa chiàu khòaⁿ to̍h khah bô tìì I, chiàu khòaⁿ sībô siáⁿmi̍h lâng teh koansim tī I ê hokim íki̍p I ê kok. I to̍h iuchhiû lâi khòaⁿ chitê lâng, iā khòaⁿ I si̍tchāi sī teh tāipiáu itpoaⁿ ê hui chengsîn ê thāitō͘, to̍h kóng,"nā bô khòaⁿkìⁿ sînjiah kîsū, lín tekkhak m̄ sìn."

Hitê khóliân ê lāupē thiaⁿliáu lóng bô liáukái I ê ōe. Khiok i mā bô iàukín ài beh liáukái hitê ìsù."Chú ah, thàn góa ê sè kiáⁿ iáubōe sí, lo̍h lâikhì!" Iésu sī bētàng kīchoa̍t i hitkhoán jia̍tsêng ê chhéngkiû. Tī chi̍tsîá kú, I hitê ū khùila̍t ê susiúⁿ ū chìnchêng tī hitê sio lī hn̄ghn̄g ê gíná ê chhù, iā ū liáukái chitê lâng simlāi só͘ teh thòngkhó͘ ê sū, to̍h kā kóng,"khì ah, lí ê kiáⁿ oa̍h lah." Iésu ū hiánchhut chi̍t chióng ê bīnmāu hō͘ i khòaⁿliáu ē seⁿkhí khaksìn, i to̍h lóng bô giâugî. Keh chákhí, i ū khiâ i hit chiah bé chhutla̍t ti̍tti̍t cháu kàu beh ū khòaⁿtio̍h Kapehnáum ê sî, i ū tútio̍h i ê hūjînlâng só͘ chhe lâi ê lô͘po̍k, lâi pò i hoaⁿhí ê siausit, hō͘ i chaiiáⁿ i ê kiáⁿ sī íkeng oa̍h lah. "chhiáⁿ kā góa kóng siáⁿmi̍h sî chiah khah hó?" "chāji̍t tàu chi̍ttiámcheng jia̍t ū thè. "

Ông ê jînsîn chai, hit sî tútú sī Iésu kóng lí ê kiáⁿ oa̍h lah ê sî. Tùi ánne i púnsin kah choânke to̍h lóng sìn I. In ū tittio̍h chi̍t hāng pí in kiáⁿ ê oa̍hmiā kohkhah pópòe ê sū. Hit chi̍t ke, to iáu m̄bat kìⁿ tio̍h I ê bīn, iáukoh ūitio̍h I ê chhinchhiat ū siàu liām tio̍h in ê sè kiáⁿ, tùi ánne seⁿchhut kámsiā ê sim, sòa lóng chiâⁿchò Kapehnáum ê siōng chá ê ha̍kseng. Tùi tī lâng ū hitkhoán ē hiáutit kámun ê sim, Siōngtè ū tittio̍h i ê siōng hó ê kiáⁿ jî. Chhinchhiūⁿ kóng,"Iéhobah siúⁿsù góa tōa in, góa beh ēng siáⁿmi̍h lâi pòtap I?"

Chhinchhiūⁿ ánne, chitê Hilu̍t ông ê jînsîn íki̍p in tau ê sū, sībô koh hiánchhut tī chitê kò͘sū. Κiámchhái sī ánne, chóng·sī lán tīchia ū chi̍t hāng simsek ê thuichhek tī·leh.

Sio̍k tī Helo̍t ê lâng, ū kantaⁿ nn̄gê lâng hiánchhut tī khah āulâi ê kò͘sū, to̍h sī kòeliáu kúinā nî āu, lán ū tha̍ktio̍h hitê kah Helo̍t tâng pôeióng ê Máliām, i sī Páulô ê tângphōaⁿ. Chóng·sī pí chitê sū bênghián khah chá tī chìnchêng, lán ū tha̍k tio̍hkóng,"ū Helo̍t ê koánke, Khó͘sat ê bó͘ Iokaná, …. Ígōa iáu ū chēchē hūjînlâng lóng ūitio̍h hitê síkhì ê Kitok aisiong lâu ba̍ksái. Lán thang liāusióng, hoānsè chitê Iokaná sī hitê Hilu̍t ông ê jînsîn ê hūjînlâng; sī hitê phòapēⁿ tī Kapehnáum ê sèhàn gíná ê lāubú. Inūi chū kó͘ kah taⁿ, hūjînlâng sī khah siông khoàikhoài chiapla̍p Iésu, sòa gâu ho̍ksāi i.

Chitê jînsîn ê kacho̍k sībô liâmpiⁿ ū kihōe thang chhinsin kìⁿ Iésu ê bīn, thang tùi I lâi piáusī kámun ê sim. Góa teh siá chit pún Kitok Toān ê sî, tī góa ê bīnchêng ū kòa chi̍t pak tētô͘, iā tī tô͘·n̍i̍h ū ōe hitê Galílaiah ô͘piⁿ ê tōalō͘, kengkòe Kaná liáuāu, ū oanoan oatoat ti̍tti̍t thàng lo̍hkhì kàu Kapehnáum. Hit tiâu lō͘ ū kengkòe chēchē khamkham khia̍tkhia̍t kóngkhoah ê chngkha, iā tô͘tiong ê kéngtì sī putchí súi, inūi soaⁿ·ni̍h ê hoeba̍k tī chhunthiⁿ sî lóng ū siocheⁿ teh khuihoe, teh puhíⁿ. Lán thang sióngsiōng hitê "jînsîn" ū khiâ i ê bé tiàmtī chit tiâu tōlō͘ téng chhutla̍t teh pháu, pekchhiat ài beh kínkín tńgkhì kìⁿ tio̍h i ê sè kiáⁿ. Lán thang sióngsiōng, lán ê Chú púnsin tī sò͘ ji̍t āu iûgoân ū kiâⁿ chit tiâu lō͘, lâi khaisí I ê thoântō ê kang tī Galílaiah ê tēhng. Līkhui Kaná kiâⁿ óa ū kúinā lí ê lō͘chām, tútú beh chhut hitê soaⁿniá ê kháubīn ê sî, to̍h ū thang khòaⁿkìⁿ tī hitê soaⁿē ū Galílaiah ê ô͘, ū Kolia̍psèng, ū Peksàitāi, íki̍p Kapehnáum téng, lóng chak chòhóe tī hitê ô͘ ê sai pêng ê hōaⁿténg. Lán thang sióngsiōng hit sî Piattò͘, Antole̍h, Huili̍ppò͘, íki̍p kîtha, ū lâi tī lō͘·ni̍h gêngchiap Iésu, ia̍h Kapehnáum ê siâⁿ·ni̍h lâng tāike chūchi̍p kui kûn, tāike chheⁿ gîngîn lâi chùì khòaⁿ in ê chhùpiⁿ ū kah hitê siⁿhūn ê La̍hbí chòhóe teh kiâⁿ tī lō͘·ni̍h.

Ū chi̍tê thiusòe·ê, kiòchò Máthài, tī hit ji̍t ū chē tī konglō͘ piⁿ ê sòekoan, hoānsè ū chùì lâi khòaⁿ hitê teh lâi ê chheⁿhūnlâng. Sò͘ nî āu, i iáu sī ē kìtit hit sî ê chêng kéng, iā sòa ū liáukái hitê iàukín ê ìgī, to̍h siá tī i ê hokimsu kóng,"Iésu ū līkhui Nachalia̍t khì Kapehnáum khiākhí; chit só͘chāi tī háipiⁿ, tī Sepò͘lûn kah La̍ptāilī ê kaukài; sī beh ènggiām chá thok sianti Isáiah só͘ kóng·ê, kóng, Sepò͘lûn ê tē, La̍ptāilī ê tē,
Iân háikîⁿ ê lō͘, Ioltàn ê hô gōa, Gōapang ê Galílaiah; Chē tī o͘àm ê jînbîn Bat khòaⁿkìⁿ tōa kng; Chē tī síìm ê tē·ê, Ū kng khí lâi chiò in." Chhinchhiūⁿ ánne, Iésu ū kàu Kapehnáum.




第一章 耶穌án怎到迦百農


咱chit時是koh再行到tī chitê故事中ê一个轉機，to̍h是論耶穌出發來傳教tī加利利民眾ê中間ê事。眾福音書著者照看lóng是tùi chitchân來出發講起in ê故事。In有用一个顯然ê記號來表示講：「約翰已經關監，耶穌到加利利傳上帝ê福音講日期滿lah，上帝ê國近lah;lín tio̍h悔改來信福音。」

咱thang想，設使咱ê聖冊有照次序來編輯，to̍h in講到chitchām ê時，穩當 beh làng大大縫，續用chitê新chām來講起，thang來表示chitê轉機。亦讀聖冊ê人穩當 beh真chimchiok來做號tī伊ê聖冊。

福音書ê著者所第一關心ài記載ê，to̍h是chitê民眾ê傳教ê事。論到過去一切ê事情，in不過是看做teh預備chitê故事，看做是chitê故事ê嚴肅ê背景niāniā。咱是已經有講究hitê大ê背景，to̍h是有講起伊所出發來hitê親切ê世界，有抱一个永遠ê計畫，tī老早ê中間有teh準備伊ê來到，也有講起偤太ê眾先知人ê歷史，彌賽亞ê深望以及hiahê外邦ê世界有án怎tī無意識ê中間，來替伊準備活動ê舞台ê事。後來有講起伊ê出世，伊ê細漢時，伊ê成年，也成做一个少年ê木匠，以及對將來伊所抱ê異象ê事。Κoh有講起伊有án怎放sak伊ê隱居ê生活，出發來傳教hitê大要緊ê時日，to̍h是有想伊ê洗禮，伊ê受試，伊siōng早來招少年ê同伴，初回訪問耶路撒冷以及tiàmtī偤太山地hitê快樂ê傳道，也最後有講起行洗禮約翰受掠關監ê事。

在福音書ê著者ê計畫，以上所講hiahê，不過是做tīchia所beh講chitê故事ê頭序而已。In lóng是khiā tī chitê故事，oa̍tlìntńg來回想hiahê事實。In卻lóng是tùi hiahê事實來出發in ê筆。總是tùi chit點起所beh講ê故事，chiah實在是in所第一關心 ê。

Taⁿ chitê新ê故事，有引chhōa咱行到tī一个新 ê城市。論hitê城市咱teh siàu念耶穌ê時，一般卻是khah無看做要緊ê。其實tī伊ê生涯中，有四个重要ê城市tī leh，to̍h是有百利恆，是伊出世ê所在；有拿撒勒，是伊大漢ê所在；有耶路撒冷，是伊死ê所在；koh有一位，to̍h是近tī加利利ê迦百農，是一个細細ê討魚人ê街市，是伊tī加利利生活ê中心，是咱chit時 tio̍h kah伊做伙 tiàm khah加一年久ê所在。

Chit時起，咱所ài beh講 ê，to̍h是迦百農ê故事。

論起chitê加利利傳教ê故事，咱所第一重要ê材料to̍h是共觀福音書。論chit點約翰福音書是無jōa有thang做咱ê幫助。約翰未寫伊ê福音書ê以前，共觀福音書ê著者，to̍h已經進前十分講了，所以約翰是lóng無講啥物。

咱chit時 tīchia來做伙想共觀福音書ê問題，照看是不止合宜。Ài咱進前ē記得一項，to̍h是in ê冊bē tàng tútú講是咱ê主ê傳記。In不過是kā siōng早ê學生所ē記得，論咱ê主ê事蹟kah談話來khioh做伙，又koh khah常是無照實在ê次序來編輯。

初代ê基督徒，其實是無有實在照次序來寫論咱ê主ê傳記。In所知 ê，khah大面是kantaⁿ tī ta̍kê禮拜日tī教會所學習 ê niāniā。又koh所聽見 ê，chē chē是làngchām làngchām，lóng無相聯絡tī leh，是親像咱ê「主日神糧」，á是thang講教會有tùi hiahê bat看見，bat聽見主ê人來得tio̍h一个一般所teh流傳ê故事。論頭chām ê次序，in卻是知影，to̍h是伊有化身來出世，有受洗禮koh有受試。又koh論路尾chām ê次序，in也是知影，to̍h是伊有上耶路撒冷，受人ê審判，然後有受釘tī十字架，有koh活，最後有上天。總是tī hit中間ê歷史，to̍h是論伊tī地面上ê生活ê中心ê故事，雖然in有深知hitê事實，有kā伊所tú tio̍h ê kôkô ê事件以及談話lóng刻tiâu tī心裡，iáukoh in khah常是bē tàng照四正ê次序來排列。Chitê結果有顯出tī in ê手所寫ê福音書；所以咱thang講chiahê福音書不過是teh記述初代ê基督徒，嘴所teh傳授ê福音niāniā。共觀福音書thang講是tùi初代基督徒ê主ê傳記，所翻譯ê冊，to̍h是照hiahê著者所khiā起ê地方ê流傳，á是hiahê親目看見ê人ê見證，á是著者所加添聚集ê消息，來編輯ê冊。

Taⁿ福音書中，第一進前寫 ê to̍h是馬可，又koh咱若是ē記得馬可福音書，大面lóng是記述彼得日常所teh說教 ê，確實是ē hō͘ chitê加利利時代ê故事加添真有活氣kah趣味tī leh。論主ê生活，馬可本身卻是無啥物到jōa知影，總是馬可有kah彼得做至密ê朋友，也彼得有稱呼馬可講：「我ê kiáⁿ馬可。」Chitê彼得是比別个學生kohkhah深知主ê生涯ê人。

Tī下面所記chit節ê話，照今á日一般ê聖冊學者所承認 ê，to̍h是hitê tútú約翰死了無jōa久做Hilia̍ppholi̍p ê監督Papia(Papias)，所見證ê話，伊ê話講： 「馬可，to̍h是彼得ê解釋者，有照真實，卻是無照次序，kā彼得所傳，論基督有án怎講án怎做，一切ê事記載tī伊ê冊裡。馬可本身卻是m̄ bat聽見主ê話，亦m̄是伊ê學生，總是伊是彼得ê學生。彼得有照及時ê欠缺(伊ê聽道者)來教示人，也卻是無照次序。所以thang講馬可是無有錯誤tī leh。因為伊有關心一項，to̍h是無忽略伊所聽見 ê，也無用錯誤ê法度來寫伊ê冊。」

咱差不多thang講馬可福音書是彼得ê福音書。所以咱若用chitê意思來讀馬可福音書，hit時咱ē發見tio̍h chē chē有趣味ê事實，teh暗示tī hitê背後有彼得tī leh。譬喻來講，咱讀tio̍h耶穌tī迦百農歇睏tī彼得ê tau，亦聽見講一早起「天iáu不止暗」，伊有起來beh祈禱，hit時咱夠額thang想像，tī chitê故事ê背後有顯出彼得有án怎ē記得，伊有聽見tī hit早起耶穌tī隔壁房間teh振動ê腳步聲。

咱也thang tùi相像tī頂面所講hitê有權威者Papía所見證ê話，來明白馬太有用in ê本地ê亞蘭話來寫一本冊，叫做“Logia”，to̍h是編輯咱ê主所講以及所行ê事。Hit本thang講是「主ê言行錄」。後來hoānsè是伊本身á是別人，有參考馬可福音書chē chē ê材料，續kā hit本“Logia”改khah大本，成做咱現時所有ê馬太福音書。

也咱thang phah算，路加上進前是有tùi伊ê本教會，大面是安提阿，來得tio̍h伊ê福音ê故事，總是後來伊有參考馬太，馬可，也免僥疑，照伊tī伊ê冊ê頭一章所講明ê款，猶原有參考chē chē細本ê歷史冊，來得tio̍h真chē ê材料。咱tī khah後來ē知影，當tī伊teh跟tòe保羅ê中間，猶原有tùi所chih接tio̍h ê主ê學生，來得tio̍h真chē材料；hiahê學生的確有大大幫助伊，只是伊知影tī伊ê福音書中所teh講起，論耶穌beh上去耶路撒冷途中ê記憶，hitê獨一無二ê部分。

Tī chit三本ê福音書，卻lóng有真chē相像ê記事，teh講起咱ê主所行以及所講ê事，hō͘咱夠額詳細明白hitê事實；m̄ koh可惜in lóng無照想像ê次序teh講起，tùi ánne咱是真oh得thang照實在ê順序，來做伙想耶穌tī加利利傳教ê歷史。

Chit時咱是已經便，做伙來想chitê加利利傳教ê歷史。

時是主後27年。Chitê歷史ê背景是tī加利利湖周圍ê地方，亦hitê中心點是伊ê故鄉，近tī湖邊ê迦百農。

Tī 進前chām，咱是講到耶穌遍行南pêng偤太ê鄉村，來宣傳福音ê事為止。咱卻猶原有講起tī「約翰已經關監」，hit時伊有向北pêng直直beh上起去加利利ê事，總是bōe tòe伊上起去到加利利ê 進前，咱有一時á久延chhiân tī南pêng ê所在，來chimchiok想行洗禮約翰ê運命。Chit時咱thang自由來跟tòe伊行到tī加利利，來看伊tī湖ê周圍對民眾來傳教ê情景。

免僥疑伊beh到加利利ê途中，穩當有經驗tio̍h chē chē項ê事實；不過真可惜，tī共觀福音書lóng bē tàng聽tio̍h啥物消息。約翰有回想hitê消息來指示咱知，kantaⁿ一chân ê事實，to̍h是teh講起in到撒馬利亞beh過去加利利ê時，有tú tio̍h一个撒馬利亞ê婦人人，beh來chhiūⁿ水ê事。

咱thang想in大家行到加利利ê交界ê十字路頭ê時，耶穌有kah伊ê同伴，大面是彼得、安得烈、腓力，也hoānsè約翰，大家相辭。耶穌有tùi西pêng直直過去；hoānsè是beh tńg去in tau拿撒勒。也hiahê學生有tùi東pêng直直tńg去in ê故鄉koh去討魚。Hiahê學生是已經相當久離開in ê本鄉，也in ê工程chit時是lóng teh thèng候in。咱tio̍h ē記得chit時 in iáukoh是做自由ê同伴。In是iáu未受伊ê揀召來擔當傳教ê tiāⁿ tio̍h ê工。In不過是tī幾月日久ê中間來kah耶穌做伙享受hitê快樂ê經驗。Tī hitê快樂ê熱天，伊有chhōa in做伙四界行tī偤太ê山地。亦in有顯出獨獨是熱誠ê青年所有ê念頭來欽仰伊，崇拜伊做一个英雄。In穩當無bē記得hiah久ê經驗。

咱thang想in tī hitê交界來kah耶穌相辭了後，in穩當有用不止快樂，受大ê感激ê心，來Pôaⁿ山過niá tńg去in tau迦百農。因為in穩當至少有khǹg chē chē款ê ǹg望tī leh，雖然in是iáu未有tiāⁿ tio̍h ê約束，iáukoh in確信有一日穩當ē得tio̍h應允來幫助伊一生ê大事業，亦大面in mā是猶原知影，koh無jōa久耶穌穩當ē tòe in來湖裡。

In大家tio̍h tī幾nā月日久，來離開耶穌，這事實免僥疑，是屬tī伊ê計畫ê一部分，koh是in所beh受ê訓練一个重要ê部分。耶穌是不止有尊重人ê人格，伊是決斷無beh催逼人ê心。伊是ài in有tú好ê時間thang來想。In teh thèng候ê時間，是不止有利益tī in ê心神。咱thang想像in大家，ta̍k日tīteh討魚ê時，心神也teh thèng候伊來，teh談論伊ê事，心心念念to是teh思想伊，teh試看tio̍h án怎chiah thang kohkhah來疼痛伊。親像ánne，in有tī無意識ê中間，有勻勻á準備in ê心thang來擔當in tī將來所beh做ê偉大ê工程。

耶穌有kakī一人，順hit條拿撒勒ê道路，直直ǹg西去，也親像ánne，伊有直直行到in lóng無看見伊ê人。所以tī相離別hit幾禮拜ê中間，耶穌所有經驗tio̍h啥物tāichì，學生中是lóng無人ē曉thang講起。照咱所ē thang判斷，伊是意愛kakī一个tī leh，iáukoh伊ē thang歇睏到啥款，專專是看眾人beh容允伊到啥物程度niāniā。因為伊ê名聲已經有遍傳tī四方，也加利利ê人lóng有teh講起，伊tī耶路撒冷當節期中所行一切ê事。「因為in本身亦有去赴節期。」總是咱thang phah算伊是意愛有tú好ê時間thang kakī一人來三思伊ê計畫。咱也thang phah算tī in ê會堂以及暗時有集會ê時，beh有chē chē 庄腳人就近伊；也hit時伊有教示in chē chē項奇異ê事，hō͘ in明白伊ê父有án怎teh看顧in，續講起tī地面上伊所計畫ài beh建設ê上帝ê國。總是除了tī約翰ê記憶中，所有指示咱知chit一chân細細ê事件，以外咱lóng無聽見啥物。

To̍h是有一日，當伊四界teh行ê時，伊有koh行到加利利ê迦拿。咱thang料想伊有歇睏tī「加利利ê迦拿人拿但業」ê tau，因為tī無幾月日前，tī hit chōa不止thang siàu念ê旅行ê時，伊有引chhōa伊來入tī in ê群，來kah耶穌做好ê朋友做伙交陪。咱thang想tī有一暗，耶穌行路到真厭倦ài beh來歇睏tī伊ê厝ê時，伊穩當有用恭敬歡喜ê心來chih接耶穌chiah tio̍h。咱thang想伊tī隔早起有kā伊ê花園，以及伊所經驗tio̍h精神上ê轉機ê無花果樹腳ê所在，來hō͘伊看。Tī hit日，耶穌bat為tio̍h伊hō͘水變做酒hitê迦拿ê少年ê新娘，穩當真歡喜來歡迎伊；試想，這kám有啥物thang僥疑ê所在?實在耶穌tī hit一兩日ê中間，來歇睏tī hit款朋友ê厝，是真正快樂ê事。

可惜無有夠jōachē時間thang容允伊歇睏伊ê心神。因為伊到加利利ê消息是遍傳tī hitê四方，Chit時全加利利lóng搖choah 起來。Chit時相離有二十英里路ê迦百農ê人，lóng gia̍h頭teh thèng候伊，因為hiahê少年ê學生，有帶chē chē gâu感動人ê消息tńg去in tau迦百農。In有宣傳講tī加利利hitê出名ê人，ē liâmpiⁿ到咱ê城。Tùi ánne有chē chē跛腳teh痛疼 ê，以及有 kiáⁿ兒破病ê婦人人。心內khǹg ǹg望teh奇怪想講hitê大ê醫生若來，m̄知ē thang幫助咱ábē。

咱tīchia ài來想約翰所有講起ê一chân ê事件。耶穌iáukoh kah拿但業以及迦拿ê少年ê新娘tiàmtī迦拿ê時，相離二十英里路ê迦百農，tī hitê khah好額ê人teh tiàm ê頂面街，有一口灶tú tio̍h真悽慘ê事，to̍h是有希律王ê「人臣」khiā起tīhia，伊ê孤kiáⁿ破病tehbeh死。伊有聽見人tī城裡lóng teh風聲講耶穌teh beh來lah。總是耶穌hoānsè ē khah慢到。咱thang想像，hitê gín'á ê老母有熱誠喉叫講：「Hé，m̄ thang kantaⁿkhiā tiàm chia thèng候伊來！伊to已經來到tī迦拿lah。Κiámchhái伊ē thang來救咱ê細kiáⁿ！」

Hit暗gín'á ê老父，to̍h緊緊jiok去迦拿，就近耶穌講：「先生ah，你ē thang落來去醫治我ê kiáⁿbōe？因為伊tehbeh死lah!」

咱ê主有常常失望咱，因為咱teh迫切欣慕伊，是kantaⁿ看伊是一个醫生ê時niāniā，以外照看to̍h khah無致意伊，照看是無啥物人teh關心tī伊ê福音以及伊ê國。伊to̍h憂愁來看chitê人，也看伊實在是teh代表一般ê非精神ê態度，to̍h講：「若無看見神蹟奇事，lín的確m̄信。」

Hitê可憐ê老父聽了lóng無了解伊ê話。卻伊mā無要緊ài beh了解hitê意思。「主ah，趁我ê細kiáⁿiáu未死，落來去！」耶穌是bē tàng拒絕伊hit款熱誠ê請求。Tī 一時á久，伊hitê有氣力ê思想有進前tī hitê相離遠遠ê gín'á ê厝，也有了解chitê人心內所teh痛苦ê事，to̍h kā講：「去ah，你ê kiáⁿ活lah。」耶穌有顯出一種ê面貌hō͘伊看了ē生起確信，伊to̍h lóng無僥疑。隔早起，伊有khiâ伊hit隻馬出力直直走到beh有看tio̍h迦百農ê時，伊有tú tio̍h伊ê婦人人所差來ê奴僕，來報伊歡喜ê消息，hō͘伊知影伊ê kiáⁿ是已經活lah。「請kā我講啥物時chiah khah好？」「昨日晝一點鐘熱有退。」

王ê人臣知，hit時tútú是耶穌講你ê kiáⁿ活lah ê時。Tùi ánne伊本身kah全家to̍h lóng信伊。In有得tio̍h一項比in kiáⁿê活命kohkhah寶貝ê事。Hit一家，to iáu m̄ bat見tio̍h伊ê面，iáukoh為tio̍h伊ê親切有siàu念tio̍h in ê細kiáⁿ，tùi ánne生出感謝ê心，續lóng成做迦百農ê siōng早ê學生。Tùi tī人有hit款ē曉得感恩ê心，上帝有得tio̍h伊ê上好ê kiáⁿ兒。親像講：「耶和華賞賜我大恩，我beh用啥物來報答伊？」

親像ánne，chitê希律王ê人臣以及in tau ê事，是無koh顯出tī chitê故事。Κiámchhái是ánne，總是咱tīchia有一項simsek ê推測tī leh。

屬tī希律ê人，有kantaⁿ兩个人顯出tī khah後來ê故事，to̍h是過了幾nā年後，咱有讀tio̍h hitê kah希律同培養ê Máliām，伊是保羅ê同伴。總是比chitê事明顯khah 早tī 進前，咱有讀tio̍h講：「有希律ê管家，Khó͘sat ê bó͘ Iokaná，…。以外iáu有chē chē婦人人lóng為tio̍h hitê死去ê基督哀傷流目屎。咱thang料想，hoānsè chitê Iokaná是hitê希律王ê人臣ê婦人人；是hitê破病tī迦百農ê細漢gín'á ê老母。因為自古及今，婦人人是khah常快快接納耶穌，續gâu服事伊。

Chitê人臣ê家族是無liâmpiⁿ有機會thang親身見耶穌ê面，thang tùi伊來表示感恩ê心。我teh寫chit本基督傳ê時，tī我ê面前有掛一幅地圖，也tī圖裡有畫hitê加利利湖邊ê大路，經過迦拿了後，有彎彎oatoat直直thàng落去到迦百農。Hit條路有經過chē chē坎坎坷坷廣闊ê庄腳，也途中ê景緻是不止súi，因為山裡ê花木tī春天時lóng有相爭teh開花，teh puhíⁿ。咱thang想像hitê「人臣」有騎伊ê馬tiàmtī chit條道路頂出力teh跑，迫切ài beh緊緊tńg去見tio̍h伊ê細kiáⁿ。咱thang想像，咱ê主本身tī數日後猶原有行chit條路，來開始伊ê傳道ê工tī加利利ê地方。離開迦拿行óa有幾nā里ê路站，tútú beh出hitê山嶺ê口面ê時，to̍h有thang看見tī hitê山下有加利利ê湖，有Kolia̍psèng，有Peksàitāi，以及迦百農等，lóng chak做伙tī hitê湖ê西pêng ê岸頂。咱thang想像hit時彼得、安得烈，腓力，以及其他，有來tī路裡迎接耶穌，亦迦百農ê城裡人大家聚集kui群，大家青gîngîn來注意看in ê厝邊有kah hitê生份ê拉比做伙 teh行tī路裡。

有一个抽稅 ê，叫做馬太，tī hit日有坐tī公路邊ê稅關，hoānsè有注意來看hitê teh來ê生份人。數年後，伊猶是ē記得hit時ê情景，也續有了解hitê要緊ê意義，to̍h寫tī伊ê福音書講：「耶穌有離開拿撒勒去迦百農khiā起；chit所在tī海邊，tī Sepò͘lûn kah La̍ptāilī ê交界；是beh應驗早託先知以賽亞所講 ê，講： Sepò͘lûn ê地，La̍ptāilī ê地， 沿海墘ê路， 約旦ê河外， 外邦ê加利利； 坐tī烏暗ê人民 Bat看見大光； 坐tī死蔭ê地 ê， 有光起來照in。」 親像ánne，耶穌有到迦百農。