《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhíthâu 第一卷 Tī起頭「第二章 世界有Teh準備」之三

作者 Tâie̍k:Ko Tekchiong, Siutèng: Chng Hūiphêng&Lîm Chùnio̍k 2021.01.24

In kàu ta̍k só͘chāi, chiū sòa tòa in ê chongkàu kah in ê sèngchheh, chhinchhiūⁿ lán ū tha̍k tio̍h kóng,"inūi tùi chá ílâi tī ta̍k só͘chāi ê siâⁿ ū thoân Mô͘se ê chheh, chiūsī tī ta̍k ê Anhiohji̍t tī hōetn̂g só͘ tha̍k ê."kàu tī ta̍k só͘chāi, in te̍kpia̍t chipsiú in ê bîncho̍k ê hibāng, teh thènghāu só͘ beh lâi ê Mesíiah. Mesíiah lîmkàu sī in ê ǹgbāng ê chòe kotiám. Iûthàikàu ê chûn li̍p sī chāi tī chittiám. In ê kengtián (Talmud) ū kóng,"chèng sianti chíū sī chhàmgí Mesíiah,""inūi chitê sèkài siū chhòngchō sī ūi tio̍h Mesíiah. Ūiáⁿ, in m̄ chai Mesíiah tī sî beh lîmkàu, ūiáⁿ, in ēng khehe̍h, hui chengsîntek ê ìsù lâi siūⁿ, lâi khòaⁿ i sī ūi tio̍h beh tùi gōapang lâng ê chhiúthâu lâi kiù chhut Iûthài lâng, beh lâi koseng in ê tē ūi. In bô teh ǹgbāng beh ū chin kng thang lâi chiàu gōapang lâng, chíū sī teh ǹgbāng in ê pehsèⁿ Isulael lâng tit tio̍h tōatōa ê êngkng. Sûijiân sī ánne, chhiáⁿ lâi siūⁿ chiahê pehsèⁿ simlāi chûn hithō sìngióng lâi sìsòaⁿ tī īkàu ê tiongkan, che sūsi̍t tùi īpī Iésu Kitok ê lō͘, hitê kang ê ìgī si̍tchāi m̄ sī siókhóa!

sûijiân kòjîn sī hō͘ lâng thóià, Chóng.sī in tāike ê sèle̍k sī putchí kóngkhoah, in ê chhùpiⁿ thâubóe, hiahê khah chhimtîm ê gōapang lâng, simlāi bô boánchiok in púnsin hitê chhiⁿchhám ê tosîn kah ngó͘siōng ê chongkàu, koh tī in tiongkan só͘ū khòaⁿkìⁿ chitê Iûthàikàu sī kàu kàugia̍h ū la̍t, ē giú in ê sim, inūi chitê Iûthàikàu sī ēng khaksi̍t ê siaⁿ, lâi soanthoân to̍kit ê Siōngtè, sī kosiōng, koh sèng ê Siōngtè, koh ū khòaⁿtiōng lâng ê chongkàu hêngûi, khòaⁿkò͘ lán chèng lâng, ū àⁿ hīⁿkhang lâi thiaⁿ lâng ê kîtó, ū ūi tio̍h jînlūi tī chionglâi tô͘bô͘ tōa ê sū. Tī ta̍kê siâⁿchhī ū chē chē īkàutô͘, káichong lâi chhamka hōetn̂g ê kèngpài, tûliáu chiahê ígōa, iáu ū tōatosò͘ ê "kèngkhiân ê lâng", chhinchhiūⁿ Siniok tiong só͘ kìchài hitê Pehchóngkolnélioh; in ū siū Isulael lâng ê sèngchheh tiong só͘ kì ê kàulí lâi tíntāng in ê sim, lâi cheng tha̍k in ê sèngchheh, m̄ koh iáu lâu chi̍tsut'á gōapang ê khoán chhamú tī in ê hōetn̂g ê sengoa̍h.

Koanliân tī chitê, iáu ū chi̍t hāng chin tiōngiàu ê sū tī.leh, ── chiūsī tī Chú chêng óa nn̄gpah nî, hit pún Hibúlâi ōe ê Kūiok, ū hoane̍k chò Hilīnî ōe, chiūsī hit sî ê thongiōng gí. Só͘ hoane̍k chit pún, lán khah siông sī kiòchò "chhitcha̍p lâng e̍k"(Septuagint) ê sèngchheh. Chit pún thang chò Iûthài lâng íki̍p gōapang lâng ê lō͘ēng, hō͘ in thang tha̍k, pêⁿpêⁿ lâi tùi in soanthoân chi̍tê gī ê Siōngtè, íki̍p ū chi̍tê úitāi ê beh lîmkàu ê sū.

sûijiân tōapō͘hūn ê Iûthài lâng, in ê ba̍kchiu àm, in ê sim tūn, sûijiân Mesíiah chinchiàⁿ lîmkàu ê sî, Pale̍ksuteng ê lâng ū tèng i tī si̍pjīkè, iáukoh lán tio̍h kohchài lâi khòaⁿ Páulô ê toānkì, tīhia ū siôngsè soatbêng Iûthài lâng ê hōetn̂g, tī ta̍k só͘chāi sī chò Kitok ê sènghōe êng'áchhân, tùi ánne ia̍h thang sòa hō͘ lán liáukái sìsòaⁿ tī ta̍k só͘chāi ê Isulael lâng, ū tōa ê khùila̍t,"tīteh chúnpī Chú ê lō͘."

Tútú Siōngtè ê sèng kiáⁿ beh lîmkàu sèkan ê sî, cho͘chit tongsî ê bûnbêng ê sèkài chit saⁿê tōa ê bîncho̍k, tī bô ìsek ê tiongkan, tāike tàusaⁿkāng chòhóe lâi chúnpī Chú ê lō͘, che khaksi̍t sī ū chin tōa ê ìsù tī.leh. Che bêngbêng ū àmsī lán chai, Siōngtè ū chhunchhut i ê sèngchhiú, tùi chē chē hongbīn lâi teh sêngchiū chi̍tê úitāi ê kiatkó.

In到ta̍k所在，就續帶in ê宗教kah in ê聖冊，親像咱有讀tio̍h講：「因為tùi早以來tī ta̍k所在ê城有傳摩西ê冊，就是tī ta̍k ê安息日tī會堂所讀ê。」到tī ta̍k所在，in特別執守in ê民族ê希望，teh thèng候所beh來ê彌賽亞。彌賽亞臨到是in ê ǹg望ê最高點。偤太教ê存立是在tī chit點。In ê經典(Talmud)有講：「眾先知只有是讖語彌賽亞，」「因為chitê世界受創造是為tio̍h彌賽亞。有影，in m̄知彌賽亞tī時beh臨到，有影，in用khehe̍h，非精神的ê意思來想，來看伊是為tio̍h beh tùi外邦人ê手頭來救出偤太人，beh來高升in ê地位。In無teh ǹg望beh有真光thang來照外邦人，只有是teh ǹg望in ê百姓以色列人得tio̍h大大ê榮光。雖然是ánne，請來想chiahê百姓心內存hit號信仰來四散tī異教ê中間，這事實對預備耶穌基督ê路，hitê工ê意義實在m̄是小khóa！

雖然個人是hō͘人討厭，總是in大家ê勢力是不止廣闊，in ê厝邊頭尾，hiahê khah深沈ê外邦人，心內無滿足in本身hitê悽慘ê多神kah偶像ê宗教，iáukoh tī in中間所有看見chitê偤太教是到夠額有力，會giú in ê心，因為chitê偤太教是用確實ê聲，來宣傳獨一ê上帝，是高尚，koh聖ê上帝，koh有看重人ê宗教行為，看顧咱眾人，有àⁿ耳孔來聽人ê祈禱，有為tio̍h人類tī將來圖謀大ê事。Tī ta̍kê城市有chē chē異教徒，改宗來參加會堂ê敬拜，除了chiahê以外，猶有大多數ê「敬虔ê人」，親像新約中所記載hitê百總哥尼流；in有受以色列人ê聖冊中所記ê教理來振動in ê心，來精讀in ê聖冊，m̄ koh猶留一屑á異邦ê款參與 tī in ê會堂ê生活。

關連tī chitê，猶有一項真重要ê事tī.leh，──就是tī 主前óa二百年，hit本希伯來話ê舊約，有翻譯做希利尼話，就是hit時ê通用語。所翻譯chit本，咱khah常是叫做「七十人譯」(Septuagint)ê聖冊。Chit本thang做偤太人以及外邦人ê路用，hō͘ in thang讀，平平來對in宣傳一个義ê上帝，以及有一个偉大ê beh臨到ê事。

雖然大部分ê偤太人，in ê目chiu暗，in ê心鈍，雖然彌賽亞真正臨到ê時，巴勒斯坦ê人有kā祂釘十字架；咱tio̍h koh再來看保羅ê傳記，tīhia有詳細說明偤太人ê會堂，tī ta̍k所在是做基督ê聖會ê秧áchhân，tùi ánne ia̍h thang soah hō͘ 咱了解四散tī ta̍k所在ê以色列人，有大ê氣力，「tīteh準備主ê路。」

Tútú上帝ê聖kiáⁿ beh臨到世間ê時，組織當時ê文明ê世界chit三个大ê民族，tī無意識ê中間，大家tàusaⁿkāng做伙來準備主ê路，這確實是有真大ê意思tī.leh。這明明有暗示咱知，上帝有伸出伊ê聖手，tùi chē chē方面來teh成就一个偉大ê結果。