《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhíthâu 第一卷 Tī起頭「第三章 世界有teh thèng候」之二

作者 Tâie̍k:Ko Tekchiong, Siutèng: Chng Hūiphêng&Lîm Chùnio̍k 2021.02.07

Chhiáⁿ lâi khòaⁿ Lômá lâng, in bô kah chhinchhiūⁿ Hilīnî lâng ê húpāi. In sī ū ióngkám, chhutmiâ ê bîncho̍k, ū thang khoakháu i ê koânpèng, sèle̍k íki̍p i ê sêngkong. Chóng.sī chē chē ê le̍ksúka, iûgoân ū chísī lán chai, tī hitê ênghôa chhànlān ê sengoa̍h ê ē bīn ū húpāi ê só͘ chò tī.leh. In ê katêng sengoa̍h sī bōetàng hêngiông ê chhiⁿchhám. Pōgio̍k kah chânjím sī móa sìkè. Chèng pehsèⁿ ê tōtek sengo̍ah sitlo̍h, chiâⁿchò chhinchhiūⁿ khîmsiù ê khoánsit, sèngchêng chânjím. In tē it hoaⁿhí ê gô͘lo̍k, chiūsī tī hìhn̂g tiong khòaⁿ lâng si̍tchāi sio thâi chò simsek, che sī chinchiàⁿ khóò͘ⁿ ê sū! In ê lô͘lē ê chètō͘ sī kokka siū chiùchó͘ ê gôanin. Tī Lômá ê kelō͘ chiūⁿ, saⁿ lâng tiong, nn̄g lâng sī lô͘châi; hūjînlâng saⁿ lâng tiong, nn̄g lâng sī lúpī; sī chò chú lâng ê phûsò ê jio̍kio̍k ê tùichhiú. Chò lâng ê lô͘châi sī tiàm tī chhiⁿchhám ê kénggū. Kitokkàu kàu Lômá ê sî, tī lô͘châi ê tiongkan, hiahê chin pháiⁿ ê, ū pāihoāi Lômá. In ū ēng sin ê khoán, bô chèngkeng ê chōeok lâi pāihoāi in ê chúlâng kah in ê āutāi. Lômá ê choân sēng ê chhengliân só͘ū itchhè ê jia̍tchêng, lóng sī súiōng tī siâok ê sengoa̍h. Tìkàu Lômá ê siàuliân tī bōe tōahàn íchêng, in ê sinthé chiū chiāmchiām soelám, simsîn iàsiān, sèngchêng pāihoāi. Tī Chúāu óa pòaⁿ sèkí, Páulô ū chísī hitê chênghêng tī Lômá jînsū, hitê hō͘ lâng ē chheⁿkiaⁿ ê thâu chi̍t chiuⁿ ê lāibīn. Siōngtè ū chiàu in simlāi ê suio̍k, lâi kauhù in tī bô chhengkhì. In sûijiân ū chē chē úitāi thang khoakháu ê sū, m̄ koh Lômá ê siāhōe, tùi tī ê kôkô lâmlí lâi khòaⁿ, sǹgchò sībô thang Ǹǹgbāng ê siāhōe, bô Siōngtè ê siāhōe. Bôlūn símmi̍h sîchūn, in tī khó͘lān, tī oànhūn jînseng, tīteh himbō͘ gī ê sî, tûliáu hitê lúsîn Lômá íki̍p hiahê hō͘ lâng ho̍ksāi chò sînbêng ê hôngtè ígōa, to bô ū Siōngtè thang kîkiû. Lán púnsin nā lâi tiàm tī hitê chêng kéng, chhì siūⁿ lán ê kámsióng siáⁿ khóan.

Chóng.sī che m̄ sī lán só͘ tio̍h chùì ê siōng iàukín ê tiám, inūi che sī īkàu tiong ê siôngsū. Lán só͘ tio̍h chùì ê siōng iàukín ê tiám, chiūsī tī Lômá lâng ê tiongkan ū chē chē chin hó sim ê lâng, lóng thóià hitê chênghêng. Só͘í tī tongsî, hoānnā ū thêko siāhōe tōtek, bôlūn siáⁿ khóan ê ūntōng, to lóng siū chin tōa ê hoangêng. Κoh tī chiahê īⁿkàutô͘ ê tiongkan, iûgoân sī ū chē chē súi ê jînkeh chiá tī.leh. Lán ē kìtit khah āulâi tī Siniok tiong ū kìchài kúinā miâ ê Lômá ê pahchóng, in chiapchhiok tio̍h Kitokkàu ê sî, simlāi cháiⁿiūⁿ ê loānbō͘ i. Khòaⁿ tio̍h hiahê susiúⁿ ê chítō chiá, ū cháiⁿiūⁿ teh thònghūn hit sî ê siāhōe chōngthāi, che sūsi̍t, lán thiaⁿliáu lóng kah in chòhóe siongsim. Chitê sîtāi chē chē tiatha̍kchiá, lóng teh cháuchhōe chinlí, tuikiû khòaⁿ ū símmi̍h thang chò hêngûi ê chítō gôanlí. Chèng lâng chiāmchiām chìnpō͘, thoatchhut hitê gûgōng bô teh siūⁿ ê sîkî. Chèng lâng íkeng lóng khó͘sim teh susiúⁿ. Inūi chèng lâng khòaⁿkìⁿ in ê siāhōe, sībô kohiūⁿ Hilīnî lâng ê siāhōe, lóng bô ū sînbêng tī.leh. Tùi ánne, in ū ke̍kle̍k koatì teh chhōe khòaⁿ ū símmi̍h sînbêng thang lâi tuikiû in ê chongkàu sengoa̍h. In ū kángkiù liôngsim ê òbiāu ê tōlí, ū sêngjīn i ê koânui. Só͘í āulâi tī in tiongkan ū chi̍t lâng kiatlūn kóng,"liôngsim sī chi̍t chióng lāichāi ê sîn."Chit chióng susiúⁿ chāi īⁿkàutô͘ sǹgchò sī chi̍tê oántāi ê chìnpō͘.

請來看羅馬人，in無kah親像希利尼人ê腐敗。In是有勇敢、出名ê民族，有thang誇口伊ê權柄、勢力以及伊ê成功。總是chē chē ê歷史家，猶原有指示咱知，tī hitê榮華燦爛ê生活ê下面有腐敗ê所做tī.leh。In ê家庭生活是bōetàng形容ê悽慘。暴虐kah殘忍是滿四界。眾百姓ê道德生活失落，成做親像禽獸ê款式，性情殘忍。In第一歡喜ê娛樂，就是tī戲園中看人實在相thâi做simsek，這是真正可惡ê事！In ê奴隸ê制度是國家受咒詛ê原因。Tī羅馬ê街路上，三人中，兩人是奴才；婦人人三人中，兩人是女婢；是做主人ê浮躁ê肉慾ê對手。做人ê奴才是tiàm tī悽慘ê境遇。基督教到羅馬ê時，tī奴才ê中間，hiahê真pháiⁿ ê，有敗壞羅馬。In有用新 ê款，無正經ê罪惡來敗壞in ê主人kah in ê後代。羅馬ê全盛ê青年所有一切ê熱情，lóng是使用tī邪惡ê生活。致到羅馬ê少年tī bōe大漢以前，in ê身體就漸漸衰lám，心神厭倦，性情敗壞。Tī主後óa半世紀，保羅有指示hitê情形tī羅馬人士，hitê hō͘人ē生驚ê頭一章ê內面。上帝有照in心內ê私慾，來交付in tī無清氣。In雖然有chē chē偉大thang誇口ê事，m̄ koh羅馬ê社會，tùi tī個個ê男女來看，算做是無thang ǹg望ê社會，無上帝ê社會。無論啥物時chūn，in tī苦難，tī怨恨人生，tīteh欣慕義ê時，除了hitê女神羅馬以及hiahê hō͘人服事做神明ê皇帝以外，to無有上帝thang祈求。咱本身若來tiàm tī hitê情景，試想咱ê感想啥款。

總是這m̄是咱所tio̍h注意ê siōng要緊ê點，因為這是異教中ê常事。咱所tio̍h注意ê siōng要緊ê點，就是tī羅馬人ê中間有chē chē真好心ê人，lóng討厭hitê情形。所以tī當時，凡若有提高社會道德，無論啥款ê運動，to lóng受真大ê歡迎。Κoh tī chiahê異教徒ê中間，猶原是有chē chē súi ê人格者tī.leh。咱ē記得khah後來tī新約中有記載kúinā名ê羅馬ê百總，in接觸tio̍h基督教ê時，心內怎樣ê戀慕伊。看tio̍h hiahê思想ê指導者，有怎樣teh痛恨hit時ê社會狀態，這事實，咱聽了lóng kah in做伙傷心。Chitê時代chē chē哲學者，lóng teh走chhōe真理，追求看有啥物thang做行為ê指導原理。眾人漸漸進步，脫出hitê愚戇無teh想ê時期。眾人已經lóng苦心teh思想。因為眾人看見in ê社會，是無kohiūⁿ希利尼人ê社會，lóng無有神明tī.leh。Tùi ánne，in有極力決意teh chhōe看有啥物神明thang來追求in ê宗教生活。In有講究良心ê奧妙ê道理，有承認伊ê權威。所以後來tī in中間有一人結論講，「良心是一種內在ê神。」Chit種思想在異教徒算做是一个遠大ê進步。