《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē Jī koàn Kitok lâi ê sî 「Tē jī chiuⁿ Chhùlí Kàngtàn」 第二卷 基督來ê時「第二章 處女降誕」（2/4）

作者 Tâie̍k:Ko Tekchiong, Siutèng: Chng Hūiphêng&Lîm Chùnio̍k 2021.04.11

Chūjiân chitê kò͘sū, sī ti̍tchiap tùi Mâlíah, á sī kanchiap tùi Mâlíah ê chhinlâng, tōa bīn Iôhaneh, á sī tùi Mâlíah hiahê kèngkhiân ê hūjînlâng phōaⁿ lâi thiaⁿkìⁿ ê. Siōng chá ha̍kseng ánchóaⁿ lâi thoânpò hitê siausit, lán lóng m̄ chai pòaⁿhāng. Tongsî ê kàuhōe só͘ boánchiok ê chèngkì sī siáⁿmi̍h khoán, lán mā sī lóng m̄ chai. Lán chíū chaiiáⁿ,"Iésu ê lāubú Mâlíah ū kah i ê hiaⁿtī saⁿkap tòa."Koh chaiiáⁿ tī bô kúi nî ê tiongkan, chitê siausit ū piàn thoân tī choân Pale̍ksuteng; iūkoh chaiiáⁿ chitê siausit, tī bô kúi nî kú, ū piànchò chi̍tê kháu thôaⁿ tī in tiongkan, iā chitê siausit chiâⁿchò kháu thôaⁿ liáuāu, Máthài chiah gia̍h pit lâi kìchài, iā Lūka chiah sòa kìchài kohkhah siôngsè tī chheh ni̍h. Lán chíū chai tongsî ê kàuhōe ū chhutpán chiahê hokimsu lâi piáubêng In ê sìngióng, sòa kā chitê sìngióng lâi pīⁿ ji̍p tī cháchá ê Sìnkeng ê lāibīn. Tīchia ū Lômá lâng óa tī Chúāu 100 nî, in teh kiâⁿsélé ê sî só͘ teh ēng ê Sìnkeng, tī hit lāitiong, ū chi̍t kù teh kóng,"Τùi Sèng Sîn lâi hoâiīn, tùi chāiseklí Mâlíah lâi chhutsì."íāu tī ta̍k sîtāi ê kàuhōe lóng bô piànōaⁿ, iā lóng bô iôtāng, ū kìchài chitê sūsi̍t tī In ê Sìnkeng, lâi siôngsè soatbêng i ê hòasin ê tiongsim ê kàsī. Kàu hiānkim tī thong sèkài ta̍k só͘chāi ê kàuhōe, to lóng sī ū kàsī In ê kiáⁿjî, tio̍h sìn i ê hòasin ê tōlí, sòa kiò in tio̍h àmliām kóng, "góa sìn Iésu Kitok, îit ê Chú, to̍h sī tùi Sèng Sîn ê koânlêng tâuthai, tùi chāiseklí Mâlíah chhutsì."

Chit sî lán ài chiàu sìchiàⁿ ê sūnsī lâi khòaⁿ ha̍kseng ū ánchóaⁿ lâi kenggiām i ê chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t. Chèng ha̍kseng siōng chá sī ū tit tio̍h tōa ê khaksìn lâi kenggiām tio̍h Kitok ê sînsèng. To̍kto̍k lán ū jīn Kitok sī sîn, sī Siōngtè, hit sî lán chiah ū thang gīlūn i ê chhùlí Kàngtàn ê būntê. Lán nāsī bô ū jīn Kitok sī sîn, chūjiân i ê chhùlí Kàngtàn ê sū, sī khòaⁿchò bô ìsù. Lán chíū ē hiáutit lâi chôngpài hitê seng thiⁿ ê Kitok, lâi khòaⁿ i chò sī Siōngtè, hit sî chiah ē tit tio̍h cha̍phun ê khaksìn, lâi bêngpe̍k Mâlíah só͘ū thiaⁿkìⁿ hitê sînsèng, koh sînpì ê ōe, kóng,"Sèng Sîn beh lîmkàu lí, chìkoân ê ê koânlêng beh tììm lí, só͘í tùi lí seⁿ ê, beh chheng chò sèng, chò Siōngtè ê kiáⁿ."Tùi ánne, chhinchhiūⁿ sósî ê hûha̍p tī só ê khoánsit, hit sî i ê chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t, lán chiah ē khòaⁿchò sī ū hûha̍p tī i ê sînsèng, ū oânsêng i ê sînsèng, chiâⁿchò hō͘ lâng ē thang sìn tit ê sūsi̍t.

Tī sî chitê sū chiah bênghián? Chitê sū m̄ sī kengkòe chē chē nî kú, kàu ū sîkan thang hoatseng chē chē thoânsoat ê sî chiah bênghián. M̄ sī! Chitê sū sī tútú tī Chú koho̍ah liáu, sûisî bênghián. Tekkok ū chi̍t ūi ha̍kchiá, kiòchò Háluhnákhuh (AdolfvonHarnack), i sī tē it chai bat goânsí Kitokkàu ê le̍ksú, i púnsin khiok sī m̄ sìn chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t, iáukoh ū sêngjīn lâi chútiuⁿ kóng, chitê chhùlí Kàngtàn ê sìngióng, sī óa tē it sèkí bóe ta̍k só͘chāi ê Kitoktô͘ kiōng thong só͘ sìn ê, só͘í lán tio̍h sêngjīn, chitê chhùlí Kàngtàn ê sìngióng sī tùi tī Chú koho̍ah liáu ê sî khí, kàu tī tē it sèkí bóe ê tiongkan, tī Pale̍ksuteng só͘ hoatseng ê.

Ū siáⁿmi̍h lâng thang chò lán ê kiànchèng? chūjiân sī khiākhí tī hit sîtāi ê lâng thang chò lán ê kiànchèng. Inūi hit sîtāi ê lâng chiah ē thang phòaⁿtoàn hit sîtāi ê le̍ksútek ê sūsi̍t, ígōa bô pa̍ttiâulō͘. Taⁿ lūn i ê chhùlí Kàngtàn ê sū, lán chai hiahê khiākhí tī hit sîtāi beh lâi phòaⁿtoàn hitê chèngkì ê lâng, sī ū chhimsìn, sīmchì sòa siá hitê sūsi̍t tī In ê chheh ni̍h, lâi chiâⁿchò ū koânui ê chheh, kóngkhí In ê Chú ê kò͘sū. Chhinchhiūⁿ ánne, in khaksi̍t sī ū chhimsìn, mā sòa ū siá bêng chitê sūsi̍t.

Máthài kah Lūka ū sêngjīn in, putkò sī teh kìsu̍t hit sî ê kàuhōe ê sìngióng, chiah ū siá chitê chhùlí Kàngtàn ê sū tī In ê hokimsu, sòa kā in chhutpán, lâi sêngjīn hiahê hokimsu sī si̍tchāi teh kìsi̍t In ê sìngióng ê chheh. Lán kanta tùi chitê si̍tchêng, to̍h íkeng ūkàu gia̍h ê chèngkì tī leh. Khósioh lâng chē chē sī hutlio̍k chittiám. Che kîsi̍t sī ū tōa ê chhògō͘ tī leh. Lán nā tha̍k hitkhoán tīteh hoántùi chhùlí Kàngtàn ê chheh liáu, hoānsè ē khí giâugî ê sim, tehbeh siūⁿ kóng, ánchóaⁿ kanta Máthài kah Lūka ū kiànchèng chitê sū niāniā, iā ūsî ē sòa siūⁿ kóng, In ê chheh sī kahná chhinchhiūⁿ teh siá in púnsin ê ha̍ksoat, ǹgbāng kàuhōe thang kā in chiapla̍p. Tiāⁿ tio̍h ǹgbāng lán bô ū chit khoán ê chhògō͘ tī leh. Lán tio̍h khaksi̍t chai, kîsi̍t in putkò sī teh kìsu̍t kàuhōe ê sìngióng niāniā. Chhiáⁿ lán ē kìtit ē bīn chit kù ōe, M̄ sī inūi chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t ū kìchài tī hokimsu, só͘í kàuhōe chiah sìn. Hoántńg sī inūi kàuhōe ū sìn chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t, só͘í in chiah ū kìchài tī hokimsu. Tī Máthài kah Lūka ê pōeāu sī ū choân kàuhōe tī leh.

Siatsú lán nā si̍tchāi ē kìtit ísiōng só͘ kóng chitê si̍tchêng, ia̍h ē chiàu lán ê siôngsek lâi phòaⁿtoàn, lán to̍h khah m̄ bián hùi liáu sîkan lâi siūⁿ, Kitoktô͘ só͘ teh hoâigî, só͘ khòaⁿchò tē it khùnlân ê būntê. Ū Kitoktô͘ sī bat teh siochèⁿ kóng, thàithó Siniok kîtha ê tùchiá, tùi i ê chhùlí Kàngtàn ê sū, lóng bô kiànchèng siáⁿmi̍h?

Chit sî, chhiáⁿ iôngín góa lâi thólūn chittiám. Lán chiāmsîkú m̄ bián siūⁿ hitkhoán bô sìngióng ê lâng ê hoántùi ê ōe, Kitoktô͘ ê tiongkan ū lâng só͘ teh giâugî, khòaⁿchò sī tē it thang chheⁿkiaⁿ ê khùnlân ê tiám, to̍h sī kóng, Mákhó bô kìchài chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t, Iôhaneh māsī bô. Páulô tī i hiahni̍h chē koàn ê phoesìn ê tiongkan, liân chi̍t tiuⁿ mā bô teh kóng khí chitê sūsi̍t. Che kám m̄ sī teh àmsī lán chai, in sī lóng bô sìn i ê chhùlí Kàngtàn ê sūsi̍t? Ūiáⁿ, lán nāsī bô chimchiok siūⁿ, chit khoán ê hoántùi ê ōe, lán thiaⁿliáu sī chhinchhiūⁿ chin thang chheⁿkiaⁿ ê khoán.


自然chitê故事，是直接tùi馬利亞，á是間接tùi馬利亞ê 親人，大面約翰，á是tùi馬利亞hiahê敬虔ê婦人人伴來聽見ê。Siōng早學生án怎來傳報hitê消息，咱lóng m̄知半項。當時ê教會所boánchiok ê證據是啥物款，咱mā是lóng m̄知。咱只有知影，「耶穌ê老母馬利亞有kah伊ê兄弟相kap tòa。」Koh知影tī無幾年ê中間，chitê消息有遍傳tī全巴勒斯坦；又koh知影chitê消息，tī無幾年久，有變做一个口傳tī in中間，也chitê消息成做口傳了後，馬太chiah gia̍h筆來記載，也路加才續記載kohkhah詳細tī冊裡。咱只有知當時ê教會有出版chiahê福音書來表明In ê信仰，續kā chitê信仰來編入tī早早ê信經ê內面。Tīchia有羅馬人óa tī主後100年，in teh行洗禮ê時所teh用ê信經，tī hit內中，有一句teh講：「Τùi聖神來懷孕，tùi在室女馬利亞來出世。」以後tī ta̍k時代ê教會lóng無變換，也lóng無搖動，有記載chitê事實tī In ê信經，來詳細說明伊ê化身ê中心ê教示。到現今tī thong世界ta̍k所在ê教會，to lóng是有教示In ê kiáⁿ兒，tio̍h信伊ê化身ê道理，續叫in tio̍h 暗念講：「我信耶穌基督，唯一ê主，to̍h是tùi聖神ê權能投胎，tùi在室女馬利亞出世。」

Chit時咱ài照四正ê順序來看學生有án怎來經驗伊ê處女降誕ê事實。眾學生siōng早是有得tio̍h大ê確信來經驗 tio̍h基督ê神聖。獨獨咱有認基督是神，是上帝，hit時咱chiah有thang議論伊ê處女降誕ê問題。咱若是無有認基督是神，自然伊ê處女降誕ê事，是看做無意思。咱只有ē曉得來崇拜hitê升天ê基督，來看伊做是上帝，hit時chiah ē得tio̍h十分ê確信，來明白馬利亞所有聽見hitê神聖，koh神祕ê話，講：「聖神beh臨到你，至koân ê ê權能beh致蔭你，所以tùi你生ê，beh稱做聖，做上帝ê kiáⁿ。」Tùi ánne，親像鎖匙ê符合tī鎖ê款式，hit時伊ê處女降誕ê事實，咱chiah ē看做是有符合tī伊ê神聖，有完成伊ê神聖，成做hō͘人ē thang信得ê事實。

Tī時chitê事chiah明顯?Chitê事m̄是經過chē chē年久，到有時間thang發生chē chē傳說ê時chiah明顯。M̄是！Chitê事是tútú tī主koh活了，隨時明顯。德國有一位學者，叫做Háluhnákhuh(AdolfvonHarnack)，伊是第一知bat原始基督教ê歷史，伊本身卻是m̄信處女降誕ê事實，iáukoh有承認來主張講，chitê處女降誕ê信仰，是óa第一世紀尾ta̍k所在ê基督徒共通所信ê，所以咱tio̍h承認，chitê處女降誕ê信仰是tùi tī主koh活了ê時起，到tī第一世紀尾ê中間，tī巴勒斯坦所發生ê。

有啥物人thang做咱ê見證?自然是khiā起tī hit時代ê人thang做咱ê見證。因為hit時代ê人chiah ē thang判斷hit時代ê歷史tek ê事實，以外無別條路。Taⁿ論伊ê處女降誕ê事，咱知hiahê khiā起tī hit時代beh來判斷hitê證據ê人，是有深信，甚至續寫hitê事實tī In ê冊裡，來成做有權威ê冊，講起In ê主ê故事。親像ánne，in確實是有深信，mā續有寫明chitê事實。

馬太kah路加有承認in，不過是teh記述hit時ê教會ê信仰，chiah有寫chitê處女降誕ê事tī In ê福音書，續kā in出版，來承認hiahê福音書是實在teh記實In ê信仰ê冊。咱kanta tùi chitê實情，to̍h已經有夠額ê證據tī leh。可惜人chē chē是忽略chit點。這其實是有大ê錯誤tī leh。咱若讀hit款tīteh反對處女降誕ê冊了，hoānsè ē起僥疑ê心，tehbeh想講，án怎kanta馬太kah路加有見證chitê事niāniā，也有時會續想講，In ê冊是kahná親像teh寫in本身ê學說，ǹg望教會thang kā in接納。Tiāⁿ tio̍h ǹg望咱無有chit款ê錯誤tī leh。咱tio̍h確實知，其實in不過是teh記述教會ê信仰niāniā。請咱ē記得下面chit句話：M̄是因為處女降誕ê事實有記載tī福音書，所以教會才信。反轉是因為教會有信處女降誕ê事實，所以in chiah有記載tī福音書。Tī馬太kah路加ê背後是有全教會tī leh。

設使咱若實在ē記得以上所講chitê實情，亦會照咱ê常識來判斷，咱to̍h khah m̄免費了時間來想，基督徒所teh懷疑，所看做第一困難ê問題。有基督徒是bat tehsiochèⁿ講，thàithó新約其他ê著者，tùi伊ê處女降誕ê事，lóng無見證啥物?

Chit時，請容允我來討論chit點。咱暫時久m̄免想hit款無信仰ê人ê反對ê話，基督徒ê中間有人所teh僥疑，看做是第一thang生驚ê困難ê點，to̍h是講，馬可無記載處女降誕ê事實，約翰mā是無。保羅tī伊hiahni̍h濟卷ê phoe信ê中間，連一張mā無teh講起chitê事實。這kám m̄是teh暗示咱知，in是lóng無信伊ê處女降誕ê事實?有影，咱若是無chimchiok想，chit款ê反對ê話，咱聽了是親像真thang生驚ê款。