《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē it koàn Tī Κhíthâu 第一卷 Tī起頭「第一章 未有世界，伊to̍h已經TīTeh」之二

作者 Tâie̍k:Ko Tekchiong, Siutèng: Chng Hūiphêng&Lîm Chùnio̍k 2020.12.20

Chitê píkàu ê, lóng sī khah kīntāi ê sū, — chíū sī 2,000 nî chêng ê sū. Chóng.sī Páulô ū tùi Êhusoh lâng kóng khí, tùi goân khìthâu hitê sèkài, to̍h íkeng ū chhimchhim teh koansim tī lán, ia̍h Iésu lîmkàu sèkan chitê kèōe, m̄ sī Siōngtè chò pa̍t hāng sū liáu, chiah siūⁿ tio̍h ê. Che to̍h sī bōe chhòngchō thiⁿtē ê íchêng, tùi Siōngtè ê thiàⁿthàng, to̍h íkeng ū chitê éngoán ê kèōe, to̍h sī beh hō͘ éngoán ê Kitok lâi chínkiù jînlūi, lâi chūchi̍p tē bīn chiūⁿ chèng khóliân ê kiáⁿjî, kui tī thiⁿ.ni̍h ê pē ê sèngchhiú. Siōngtè ū sîsiông teh khòaⁿkò͘ lán.

Ǹgbāng lán kā che khek tiâu tī sim.ni̍h, thang khah ē liáukái sèngchheh só͘ kàsī ê tōlí, to̍h sī kóng, "Jînlūi ê kenggiām tiong, Siōngtè ta̍k ténghō ê khésī, tī bōe piáuhiān tīchia chitê ū khòaⁿkìⁿ ê sèkài ê íchêng, íkeng ū chúnpī tī hia hitê bô khòaⁿkìⁿ ê sèkài. Bōe hiánhiān tī chitpêng ê chìnchêng, to̍h íkeng lāu chá tī hitpêng lóng chai hitê sūsi̍t. "Tiàm tī hitê chhinchhiat ê sèkài", tī khíthâu ū tō, tō kakah Siōngtè tôngchāi, tō to̍h sī Siōngtè." Tī hitê hn̄ghn̄g éngoán ê sèkài, Siōngtè ê thiàⁿthàng ê kèōe tiong, to̍h íkeng ū chúnpī Siōngtè ê sèng kiáⁿ hòasin ài "beh ūi tio̍h lán chèng lâng íki̍p lán ê chínkiù."

Só͘í lán beh tuichhōe lán ê Chú ê sengoa̍h, tio̍h ài tòtńg siūⁿ kàu chin hn̄g ê só͘chāi, sī tio̍h ài pôaⁿkòe lán ê siôngsiông ê khùila̍t só͘ ta̍t ē kàu ê ke̍ktiám, sī tio̍h ài kàu tī Chhòngsèkì teh kóng khí goân khìthâu Siōngtè ū chhòngchō thiⁿtē, hit sî koh kóng khí bē sǹgtit ê sî, sī tio̍h ài kàu tī sèng kiáⁿ hòasin, "Hilu̍t ông ê sî, Iésu ū chhutsì tī Iûthài ê Bia̍tléhèm." Hit sî koh kóng khí bûhān liōng ê sî, chiah ē tàng tuichhē tio̍h lán ê Chú ê toānkì ê khígôan.

Τéngbīn só͘ kóng chiahê, sī Iôháneh teh siá Kitok thôan ê thāitō͘.

Góa ài siàuliām tio̍h tiàm tī Êhusoh hitê só͘ thiàⁿ ê nîlāu ê kàmtok, to̍h sī "Iésu só͘ thiàⁿ ê ha̍kseng Iôháneh," tng i bōe sí ê chìnchêng, ū chē teh gia̍h pit lâi siá hit pún “Lán ê Chú ê Senggâi," hit pún "chi̍t lāulâng ê kìek ê hokim toān."

Iésu chāisè saⁿ nî kú, tī Pale̍ksuteng ke̍k chhin Misilah kah i kaupôe, tī i Iôháneh ê kìek tiong, ū éngoán ê Kitok, chitê khah chhim, giâmsiok ê susióng tī.leh, chitê éngoán ê Kitok, to̍h sī "tùi kó͘chá ílâi púnlâi to̍h ū ê, tiāⁿtiāⁿ chhuthiān" tī sèkan. Só͘í Iôháneh ū kiànchèng kóng, "Tī khíthâu ū tō, tō kah Siōngtè tôngchāi. Tō to̍h sī Siōngtè." Hit sî Iôháneh ū siūⁿ tio̍h éngoán ê Kitok tī bōe hòasin ê chìnchêng láuchá to̍h cháiⁿiūⁿ teh khòaⁿkò͘ chitê khóliân ê sèkài. Tng chitê sèkài m̄ bat siūⁿ tio̍h i, iáu kah i lī hn̄ghn̄g tī hitê àmàm kòekhì ê sî, "I íkeng tī sèkan, sèkan tùi I lâi chhòngchō, m̄ koh sèkan m̄ bat I." "Oa̍hmiā tī I ê lāibīn; chitê oa̍hmiā sī lâng ê kng." "Ū chin ê kng lâi ji̍p sèkan, teh chiò bān lâng."

Ísiōng só͘ kóng chiahê, lóng sī òbiāu ê ōe, sèkan lâng ê susióng, si̍tchāi sī ohtit liáukái. Chin kîkòai! Ánchóaⁿ kóng, "Chitê Kitok putsî tī chia. I tiàm tī útiū lāi, chò útiū ê oa̍hmiā. I tiàm tī lâng ê lāibīn, chò liôngsim ê kng. Suijiân lán m̄ bat I, iáubōe ū sèkan ê chìnchêng, I to̍h íkeng khiākhí tī lán tiongkan." Che tútú sī chiàu Augustine ê ìsù só͘ kóng, Kitokkàu sī tùi khuiphiah thiⁿtē ê sî, to̍h kah lán tôngchāi. Che tútú sī chiàu Tertullian ê simsu tiong hótáⁿ lâi siūⁿ kóng, tùi bān sè ílâi Kitok to̍h chúnpī beh hòasin chiâⁿchò lâng.

Chitê比較的，lóng是khah近代ê事，—只有是2,000年前ê事。總是保羅有對以弗所人講起，tùi源起頭hitê世界，to̍h已經有深深teh關心tī咱，亦耶穌臨到世間chitê計畫，m̄是上帝做別項事了，chiah想tio̍h ê。這to̍h是未創造天地ê以前，tùi上帝ê疼痛，to̍h已經有chitê永遠ê計畫，to̍h是beh hō͘永遠ê基督來拯救人類，來聚集地面上眾可憐ê kiáⁿ兒，歸tī天裡ê父ê聖手。上帝有時常teh看顧咱。

Ǹg望咱kā這刻tiâu tī心裡，thang khah ē了解聖冊所教示ê道理，to̍h是講，「人類ê經驗中，上帝ta̍k等號ê啟示，tī未表現tī chia chitê有看見ê世界ê以前，已經有準備tīhia hitê無看見ê世界。未顯現tī chitpêng ê chìn前，to̍h已經老早tī hitpêng lóng知hitê事實。」Tiàm tī hitê親切ê世界，「Tī起頭有道，道kah上帝同在，道to̍h是上帝。」Tī hitê遠遠永遠ê世界，上帝ê疼痛ê計畫中，to̍h已經有準備上帝ê聖kiáⁿ化身ài「beh為tio̍h咱眾人以及咱ê拯救。」

所以咱beh追chhōe咱ê主ê生活，tio̍h ài倒tńg想到真遠ê所在，是tio̍h ài pôaⁿ過咱ê常常ê氣力所達ē到ê極點，是tio̍h ài到tī創世記teh講起源起頭上帝有創造天地，hit時koh講起bē算得ê時，是tio̍h ài到tī聖kiáⁿ化身，「希律王ê時，耶穌有出世tī偤太ê伯利恆。」Hit時koh講起無限量ê時，chiah ē tàng追chhōe tio̍h咱ê主ê傳記ê起源。

頂面所講chiahê，是約翰teh寫基督傳ê態度。

我ài siàu念tio̍h tiàm tī以弗所hitê所疼ê年老ê監督，to̍h是「耶穌所疼ê學生約翰，「當伊未死ê chìn前，有坐teh gia̍h筆來寫hit本「咱ê主ê生涯，」hit本「一老人ê記憶ê福音傳。」

耶穌在世三年久，tī巴勒斯坦極親密來kah伊交陪，tī伊約翰ê記憶中，有永遠ê基督，chitê khah深，嚴肅ê思想tī.leh，chitê永遠ê基督，to̍h是「tùi古早以來本來to̍h有ê，tiāⁿtiāⁿ出現」tī世間。所以約翰有見證講：「Tī起頭有道，道kah上帝同在。道to̍h是上帝。」Hit時約翰有想tio̍h永遠ê基督tī未化身ê chìn前老早to̍h怎樣teh看顧chitê可憐ê世界。當chitê世界m̄ bat想tio̍h伊，iáu kah伊離遠遠tī hitê暗暗過去ê時，「祂已經tī世間，世間tùi祂來創造，m̄ koh世間m̄ bat祂。」「活命tī祂ê內面；chitê活命是人ê光。」「有真ê光來入世間，teh照萬人。」

以上所講chiahê，lóng是奧妙ê話，世間人ê思想，實在是oh得了解。真奇怪！Án怎講，「Chitê基督不時tī chia。祂tiàm tī宇宙內，做宇宙ê活命。祂tiàm tī人ê內面，做良心ê光。雖然咱m̄ bat祂，iáu未有世間ê chìn前，祂to̍h已經khiā起tī咱中間。」這tútú是照Augustine（奧古斯丁)ê意思所講，基督教是tùi開闢天地ê時，to̍h kah咱同在。這tútú是照 Tertullian ê心思中好膽來想講，tùi萬世以來基督to̍h準備beh化身成做人。