《《台灣青年》精選台譯》

 | | | 轉寄

"Tâioân Chhengliân" Tē saⁿ kòan tē jī hō hoatkhansû /《台灣青年》 第三卷第二號 發刊詞

作者 編輯部, 台譯：Lîm Chùnio̍k 2020.07.12


Hoatkok tōa bûnhô Montaigne kóng,"Gûgōng bûti sī siâok chi bó." Engkok tiatha̍kka Fuller soanchheng "Ha̍kbūn sī siōng tōa hùchhut ê siusêng". Lán ê siāhōe tiong kāngkhóan ū bē chió ê kàuhùn, chhiūⁿkóng,"Ûi chú chheng kim putjû kà chú chi̍t gē" kah "E̍kki jî bô kà chek kīn î khîmsiù" téngténg. Kàuio̍k sī hiahni̍h tiōngiàu, lán Tâioân tólāi ê kàuio̍k khiok huisiông chho͘ló͘, che khaksi̍t ē sái kóng sī ûihām chhianbān, si̍tchāi sī chin putkhósugī ê tāichì.

Τú chhinchhiūⁿ lán tùi téngbīn só͘ kóng ê thang chai, kàuio̍k cho̍attùi bô engkai pī lióngtn̄g, nāsī ū lâng to̍h ittēng tio̍h thêkiōng kàuio̍k, m̄ koh, lán kòekhì ê kàuio̍k oânchôan sī chi̍tpō͘hūn lâng ê to̍kchiàm, lióngtn̄g. Nāsī kàuio̍k ē sái pī to̍kchiàm, bô la̍t ê lâng kám m̄ sī engkai pí ū la̍t ê lâng khah ū kihōe siū kàuio̍k? M̄ koh khòaⁿ khí.lâi, Tâioân kàuio̍k chiônglâi lóng sī ūi tio̍h ū la̍t ê chiósò͘ lâng. Tī "bînchú" ê sin sîtāi sī, chhiòngtō kiōngtông hoklī, kihōe pêngténg kah kiôngtiāu hō͘chō͘ ê pêngténg. chūiû, phokài ê sèkài. Chit chióng sîtāi ê susióng tiâuliû hiánsī tī kàuio̍k tiong, ta̍k ê kokka chá to̍h khaisí si̍tsi só͘ūi ê kokbîn kàuio̍k, kongbîn kàuio̍k kah gībū kàuio̍k. Tâioân mā ū siū tio̍h sîtāi tiâuliû ê énghióng, ū chiāmchiām teh hoatsiaⁿ thuihêng gībū kàuio̍k, ē sái kóng sī lán ê hokkhì.

Tī chit chióng chōnghóng hā, huisiông tiōngiàu ê chi̍t tiám sī, únchông tī tólāi ê gīlâng chínheng khí.lâi, piáuta̍t iásim, khòaisok koh chinsêng khaktēng ûlūn ê chhiatji̍p tiám, chètèng chi̍tê tiōngiàu ê pún tó kongbîn kàuio̍k chèngchhek. Puthēng ê sī, kah íóng kāngkhóan tiāmtiām m̄ chhut siaⁿ, iûchāi tongkio̍k khì bú, kàusî chiah chíhó kā hō͘hóe sak hō͘ pa̍t lâng. Kàuio̍k sī lán ê kàuio̍k, m̄ sī pa̍t lâng ê kàuio̍k; sī bînchiòng ê kàuio̍k, cho̍attùi m̄ sī tongkio̍k ê kàuio̍k. Só͘í, Tâioân tóbîn kantaⁿ chiâⁿchò la̍psòe ê kihâi, kā só͘ū ê siatsi lóng úijīm tongkio̍k ê sî, kohchài tiônghok kòekhì ê Tâioân kàuio̍k, che sī chin bênghián ê tāichì. Nāsī lán ǹgbāng kòjîn ê chôanbīn hoattián ē tàng si̍thiān chinchiàⁿ kokka siāhōe ê hoânêng, lán tio̍h tāiseng chútiuⁿ kàuio̍k ê chūiû pêngténg. Tùi Tâioân tólāi ê bo̍kchêng chōnghóng lâi khòaⁿ, lán tio̍h iaukiû tùi kàuio̍k chèngchhek chìnhêng kinpún sèng ê kengsin, engkai siutèng kongbîn ê chukeh, thêkiōng oânchéng ê kàuio̍k kikò͘, iûkîsī kā chho͘ kip phó͘thong kàuio̍k tiāⁿchò gībū kàuio̍k, Ǹgbāng ē tàng kóaⁿkín si̍tsi.

法國大文豪Montaigne（蒙田）講：「愚戇無知是邪惡之母。」英國哲學家Fuller（富勒）宣稱「學問是siōng大付出ê收成」。咱ê社會中仝款有bē少ê教訓，像講：「遺子千金不如教子一藝」kah「逸居而無教則近於禽獸」等等。教育是hiahni̍h重要，咱台灣島內ê教育卻非常粗魯，這確實ē sái講是遺憾千萬，實在是真不可思議ê tāichì。 Τú親像咱tùi頂面所講ê thang知，教育絕對無應該被壟斷，若是有人to̍h一定tio̍h提供教育，m̄ koh，咱過去ê教育完全是一部分人ê獨佔、壟斷。若是教育ē sái被獨佔，無力ê人kám m̄是應該比有力ê人khah有機會受教育？M̄ koh看起來，台灣教育從來lóng是為tio̍h有力ê少數人。 Tī「民主」ê新時代是，倡導共同福利、機會平等kah強調互助ê平等、自由、博愛ê世界。Chit種時代ê思想潮流顯示tī教育中，ta̍k个國家早to̍h開始實施所謂ê國民教育、公民教育kah義務教育。台灣mā有受tio̍h時代潮流ê影響，有漸漸teh發聲推行義務教育，ē sái講是咱ê福氣。

Tī chit種狀況下，非常重要ê一點是，隱藏tī島內ê義人振興起來，表達野心，快速koh真誠確定輿論ê切入點，制定一个重要ê本島公民教育政策。不幸ê是，kah以往仝款tiāmtiām m̄出聲，由在當局去bú，到時chiah只好kā後悔sak hō͘ 別人。教育是咱ê教育，m̄是別人ê教育；是民眾ê教育，絕對m̄是當局ê教育。所以，台灣島民kantaⁿ 成做納稅ê機械，kā所有ê設施lóng委任當局ê時，koh再重複過去ê台灣教育，這是真明顯ê tāichì。若是咱ǹg望個人ê全面發展ē tàng實現真正國家社會ê繁榮，咱tio̍h tāi先主張教育ê自由平等。Tùi台灣島內ê目前狀況來看，咱tio̍h要求對教育政策進行根本性ê更新，應該修訂公民ê資格，提供完整ê教育機構，尤其是kā初級普通教育定做義務教育，ǹg望ē tàng趕緊實施。