《《台灣青年》精選台譯》

 | | | 轉寄

"Tâioân Chhengliân" Tē saⁿ kòan tē saⁿ hō hoatkhansû /《台灣青年》 第三卷第三號 發刊詞

作者 編輯部, 台譯：Lîm Chùnio̍k 2020.07.19

Chūchiông tē it pái sèkài tāichiàn kiatsok ílâi, itti̍t póchhî kôan tiāu tōtek susióng, chiāmchiām teh chìnhêng bînpún lūn ê tiâuliû, mā ū kekiám thôanpò͘ kàu Thàipêngiûⁿ chi̍t kak ê Tâioân tó. Ta̍kê sin ê hiānsiōng, chhinchhiūⁿ tī kokka kiànli̍p chi̍tê chūtì chènghú ê chúnpī hē thóng, tī tiongng kiànli̍p chi̍tê chham chèng ê chiântê kikò͘, á sī thólūn gībū kàuio̍k kah siukái kàuio̍k lēng ê itchhè, lóng teh káipiàn chitê sèkài..

Ánne khòaⁿ khí.Lâi, tn̂gkî ílâi siū tio̍h chitgî ê Tâioân tùi choanchè hoattián kàu hiànchèng, tùi o͘àm chìnji̍p kngbêng; kóng khah hóthiaⁿ to̍h sī, íkeng tùi póio̍k sîtāi chìnji̍p chūtì chho͘kî ê hùnliān sîtāi. Kinnî chhiuthiⁿ, hitê sîtāi chhògō͘ ê kiôngap sótó chèngchhek, á sī kóng ēng sòngsim siáu kông ê cho̍atbāng chūngó͘ húibia̍t ê liāmthâu, siūⁿ beh tùi sèkài tē tô͘ kā chitê siótó chhatsiau ê khìtô͘ íkeng bô hoattō͘ à. Tôngsî, oa̍h tī sin sîtāi ê Tâioân tóbîn ittēng tio̍h chò hó chúnpī, engkai hūkhí kònghiàn sèkài ê káichō ê chekjīm lâi ló͘le̍k hùntàu.

Nāsī ánne, ūi tio̍h kimāu hō͘ Tâioân tóbîn sûisî chúnpī hióngèng sèkài, koansim hiānkim siāhōe ê káikek, chhî kongchèng kah kínsīn ê thàitō͘, ēng kò͘iú ê bînsio̍k si̍pkòan, chiòkng sèkài ê chhusè; tûliáu giánkiù chiuûi ê khôankéng, lán ittēng tio̍h ló͘le̍k hoattián siōng kiānchôan ê bîn lūn, jîchhiáⁿ hoathui giâmchiàⁿ ê bînì, tāike ló͘le̍k lâi phahpiàⁿ. Thiaⁿkóng chit pái tongkio̍k khólī beh chhamkhó si chèng siōng ê bînì, chin chē tiōngiàu sū hāng tī phênggīhōe chìnhêng chusûn, m̄ koh, hiānchhúsî ê phênggīhōe bô ta̍tkàu bînì tāipiáu sèng ê thêngtō͘, só͘í m̄ nā bô hoattō͘ ū siáⁿmi̍h kîthāi, koaⁿ sóan chètō͘ ê thong pēⁿ óngóng ē kòetō͘ phōtháⁿ kôansè, soah iôngī ûike̍h bînì. Só͘í, bo̍kchêng jînbîn lūn chèng tng teh hoatgê ê sîchūn, ūi tio̍h beh chinchiàⁿ hoathiān bînì, bînkan ê chaibat hūnchú ū pitiàu tiāⁿtiāⁿ lâi kàmtok kah kiùchèng, tôngsî mā tio̍h tùi tongkio̍k chìnhêng chhionghun ê kàmsī kah siāntō. Te̍kpia̍t sī chi̍t pái chusûn thêàn tiong ê bînhoat kah sionghoat ê豁（hat) bián ê tiōngtāi būntê, ittēng tio̍h tī si̍tchè kah o̍h lí nn̄g hongbīn chhim ji̍pkhì sukhó kah thàmthó, cho̍attùi bē sái siū tônghòa á sī pī bésiu, ūi tio̍h beh seng koaⁿ hoatchâi, ta̍k hāng lóng ìn hóhó, m̄ sī gōng lâng kóng siáu ōe hit chióng sèngchit ê būntê. Oāⁿ kù ōe lâi kóng, kantaⁿ suiàu chiphêng ē tàng kah lán Tâioân tó ê si̍tchè chōnghóng kiōng thong ê pō͘hūn, hiahê bô hûha̍p si̍tchè siāhōe ê pō͘hūn engkai kiànli̍p sin ê hoatlu̍t, inūi hoatlu̍t púnsin ê sèngchit ē hō͘ siāhōe hóanèng, che sī chūjiân ê kiatkó. Hójīūn ê sī, Tâioân tólāi ū kóa chaibat hūnchú ū Ji̍tpún kò͘iú ê bîn chêng si̍pkòan, chhinchhiūⁿ"chhincho̍k kèsêng hoat"to̍h sī tùi Ji̍tpún chiàu chhau lâi ê, bô kái kah chi̍t jī pòaⁿkù; mā ū chútiuⁿ chiàu lán kakī tólāi ê te̍ksû bîn chêng si̍pkòan hiahê seng thiⁿ bôlêngchiá, koh ū hiânbêng ê tongkio̍k hutlio̍k Tâioân ê le̍ksú pōekéng, siūⁿ beh ûike̍h sîsè; kachài bô koh thiaⁿkóng hiahni̍h keklia̍t ê chenglūn.

Kántan lâi kóng, lán Tâioân tólāi siū tio̍h sèkài tōasè ê chhiokchìn, kū chōngthāi tng teh itti̍t kengsin, tólāi jînbîn ê sengoa̍h tng teh chi̍t pō͘ chi̍t pō͘ kiâⁿ hiòng ū ìgī ê hoattián, jîchhiáⁿ tit tio̍h sèkài tāichiòng ê jīnkhó; tôngsî, lán tólāi ê chaibat hūnchú mā tio̍h tī kok chū siāhōe jīmbū, tiāⁿtiāⁿ giâmkeh khóchhat bînì, hoatpiáu kongchèng ê giânlūn, thêkiōng hō͘ tongkio̍k si chèng ê chhamkhó, jîchhiáⁿ ló͘le̍k hùntàu lâi siusêng tèkok thóngtī ê súi kiatkó, siongsìn lán ū chit khóan ê kakgō͘.

自從第一次世界大戰結束以來，一直保持高調道德思想，漸漸teh進行民本論ê潮流，mā有加減傳播到太平洋一角ê台灣島。Ta̍k个新ê現象，親像tī國家建立一个自治政府ê準備系統，tī中央建立一个參政ê前提機構，á是討論義務教育kah修改教育令ê一切，lóng teh改變chitê世界。。

Ánne看起來，長期以來受tio̍h質疑ê台灣tùi專制發展到憲政，tùi烏暗進入光明；講khah好聽to̍h是，已經tùi保育時代進入自治初期ê訓練時代。今年秋天，hitê時代錯誤ê強壓鎖島政策，á是講用喪心siáu狂ê絕望自我毀滅ê念頭，想beh tùi世界地圖kā chitê小島擦消ê企圖已經無法度à。同時，活tī新時代ê台灣島民一定tio̍h做好準備，應該負起貢獻世界ê改造ê責任來努力奮鬥。

若是ánne，為tio̍h今後hō͘ 台灣島民隨時準備響應世界，關心現今社會ê改革，持公正kah謹慎ê態度，用固有ê民俗習慣，照光世界ê趨勢；除了研究周圍ê環境，咱一定tio̍h努力發展siōng健全ê民論，而且發揮嚴正ê民意，大家努力來phah拚。聽講chit pái當局考慮beh參考施政上ê民意，真chē重要事項tī評議會進行諮詢，m̄ koh，現此時ê評議會無達到民意代表性ê程度，所以m̄ nā無法度有啥物期待，官選制度ê通病往往ē過度扶tháⁿ權勢，soah容易違逆民意。所以，目前人民論政當teh發芽ê時chūn，為tio̍h beh真正發現民意，民間ê知識分子有必要tiāⁿtiāⁿ來監督kah糾正，同時mā tio̍h對當局進行充分ê監視kah善導。特別是chi̍t pái諮詢提案中ê民法kah商法ê豁（hat）免ê重大問題，一定tio̍h tī實際kah學理兩方面深入去思考kah探討，絕對bē sái受同化á是被買收，為tio̍h beh升官發財，ta̍k項lóng應好好，m̄是戇人講siáu話hit種性質ê問題。換句話來講，kantaⁿ需要執行ē tàng kah咱台灣島ê實際狀況共通ê部分，hiahê無符合實際社會ê部分應該建立新ê法律，因為法律本身ê性質ē hō͘ 社會反映，這是自然ê結果。好字運ê是，台灣島內有kóa知識分子有日本固有ê民情習慣，親像「親族繼承法」to̍h是tùi日本照抄來ê，無改kah一字半句；mā有主張照咱kakī島內ê特殊民情習慣hiahê先天無能者，koh有賢明ê當局忽略台灣ê歷史背景，想beh違逆時勢；佳哉無koh聽講hiahni̍h激烈ê爭論。

簡單來講，咱台灣島內受tio̍h世界大勢ê促進，舊狀態當teh一直更新，島內人民ê生活當teh一步一步行向有意義ê發展，而且得tio̍h世界大眾ê認可；同時，咱島內ê知識分子mā tio̍h tī各自社會任務，tiāⁿtiāⁿ嚴格考察民意，發表公正ê言論，提供hō͘ 當局施政ê參考，而且努力奮鬥來收成帝國統治ê súi結果，相信咱有chit款ê覺悟。